Giáo án môn Ngữ văn khối 9 - Trường THCS Suối Bau - Tuần 13

u làng, xóm, quê hương .
 II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
 1. Giáo viên : Sưu tầm tài liệu phục vụ cho bài học
 2. Học sinh : Chuẩn bị bài theo yêu cầu của giáo viên (T59)
 III. Tiến trình bài dạy
 1. Kiểm tra bài cũ : Không 
* Đặt vấn đề vào bài mới (1’)
 “ Qua tiết trước các em đó hiểu được cuộc sống của gia đình ông Hai tại nơi tản cư cũng như tâm trạng của ông Hai khi nghe tin cái Làng của mình theo giặc. Vậy khi ông Hai nghe được tin cải chính về làng mình thì tâm trạng của ông như thế nào Thầy trò chnúg ta cùng nhau đi tìm hiểu phần tiếp theo
 2.Dạy nội dung bài mới :
Hoạt động của thầy và trò
Ghi bảng
GV
HS
?
HS
?
HS
?
GV
?
HS
?
HS
?
GV
?
HS
?
HS
?
HS
GV
GV
?
HS
?
HS
?
HS
?
GV
GV
GV
?
HS
?
GV
GV
?
HS
?
GV
?
HS
GV
HS
GV
Toàn đoạn trích là diễn biến tâm trạng của ông Hai Thu
Đọc đoạn truyện đầu
Trước khi nghe tin dữ ông Hai ở đâu ? tâm trạng như thế nào?
Đang ở phòng thông tin, tâm trạng phấn chấn “ Ruột gan ông như múa cả lên”
Ông Hai đã có cảm giác gì khi nghe tin làng mình theo giặc ?
+ Quay phắt lại, lắp bắp hỏi
+ Cực kỳ đau khổ
“ Cổ ông lão nghẹn đắng, da mặt tê rần rần, ông lặng đi tưởng không thở được, rặn è è nuốt cái gì đó vướng ở cổông cất tiếng hỏi, giọng lạc hẳn đi
+ Cúi gằm mặt, nằm vật ra giường, nước mắt trào ra, ông rít lên, rồi ngờ ngợ hỏi – trằn trọc
Các chi tiết ấy cho thấy tâm trạng của ông Hai lúc này ntn ?
Chốt ghi
Các chi tiết ấy cho thấy tâm trạng của ông Hai lúc này ntn ?
- Khi trấn tĩnh lại phần nào, ông còn cố chưa tin cái tin ấy. Nhưng rồi những người tản cư đã kể rành rọt quá, lại khẳng định họ vừa ở dưới ấy lên, làm cho ông không thể không tin.
Về đến nhà ông Hai có cử chỉ, hành động gì? 
+ “Về đến nhà ông nằm vật ra giường, tủi thân, nhìn đàn con, nước mắt ông lão cứ giàn ra ...”
Qua đó em hiểu tâm trạng ông Hai lúc đó ra sao?
Chốt ghi
Cảm nghĩ cực nhục của ông Hai được thể hiện ở đoạn văn nào ?
+ Chao ôi! cực nhục chưa, Cả làng Việt Gian! Rồi đây biết làm ăn, buôn bán ra sao? Ai người ta chứa. Ai người ta buôn bán mấy. Suốt cả cái nước Việt Nam này người ta ghê tởm, người ta thù hằn cái giống Việt Gian bán nước ... cơ sự này chưa?
Ở đoạn văn đó tác giả sử dụng kiểu ngôn ngữ nào? Tác dụng về việc sử dụng ngôn ngữ đó?
- Cách sử dụng từ cảm thán, câu hỏi tu từ, ngôn ngữ độc thoại nội tâm nhằm diễn tả tâm trạng lo lắng, buồn tủi của ông Hai.
- Ông Hai cảm thấy cực nhục vì nếu làng ông theo Tây thật, ông sẽ là kẻ lạc loài với bàn dân thiên hạ, với giống nòi.
Trong đêm hôm ấy và những ngày sau đó tâm trạng của ông Hai như thế nào? Hãy phân tích?
+ “Đêm đến ông Hai trằn trọc không ngủ, trở mình, thở dài, giật mình lo sợ khi nghe tiếng mụ chủ nhà.”
+ “Suốt mấy ngày sau, ông Hai chỉ quanh quẩn ở nhà mà nghe ngóng trong tâm trạng nơm nớp lo sợ.”
Chốt ghi
GV. gọi học sinh đọc đoạn “đã ba bốn hôm nay ... phải thù”
Em hãy phân tích tâm trạng ông Hai khi mụ chủ nhà muốn đuổi gia đình ông đi?
- Tình thế của nhân vật ông Hai lúc này như thế nào?
+ Ông Hai bị đẩy vào tình thế bế tắc, tuyệt vọng khi mà mụ chủ nhà muốn đuổi gia đình ông đi. Mâu thuẫn nội tâm ông Hai diễn ra quyết liệt:
Cuộc xung đột nội tâm ở nhân vật ông Hai diễn ra như thế nào? 
- Biết đem nhau đi đâu bây giờ ? Biết đâu người ta chứa bố con ông mà đi bây giờ? ... Hay là quay về làng? ... không thể được! Làng thì yêu thật, nhưng làng theo Tây mất rồi thì phải thù.
Em đọc được từ ý nghĩ của ông Hai: Làng thì yêu thật, nhưng làng theo Tây mất rồi thì phải thù, những cảm xúc nào đang diễn ra trong nội tâm ông ?
- Việc ông Hai rứt khoát lựa chọn theo cách của ông chứng tỏ tình yêu nước đã rộng lớn hơn, bao trùm lên tình cảm với làng quê. Nhưng dù xác định như thế ông Hai cũng không thể dứt bỏ tình cảm với làng quê vì thế mà càng đau xót tủi hổ.
Qua đó em hiểu được điều gì ở nhân vật ông Hai?
Chốt ghi
- GV gọi h/s đọc: “Ông lão ôm thằng út ... đôi phần”
+ Thế nhà con ở đâu?
+ Nhà ta ở làng Chợ Dầu.
+ Thế con ủng hộ ai?
+ ủng hộ cụ Hồ Chí Minh muôn năm!
Vì sao ông Hai trò chuyện như thế với đứa con nhỏ?
- Trong tâm trạng bị dồn nén và bế tắc, ông Hai chỉ còn biết trút nỗi lòng mình bằng những lời thủ thỉ tâm sự với đứa con nhỏ ngây thơ. “Ông nói như thế để ngỏ lòng mình, như để mình lại minh oan cho chính mình nữa”.
Qua những lời trò chuyện với con, em cảm nhận được điều gì trong tấm lòng của ông Hai với làng quê, đất nước, với cuộc kháng chiến?
Chốt ghi
- GV yêu cầu tóm tắt phần truyện này:
- Được tin từ ông chủ tịch làng Chợ Dầu rằng làng mình không làm Việt Gian theo giặc, ông Hai liền rời khỏi nhà, khăn áo chỉnh tề, mua quà cho con, loan báo với hàng xóm quen biết tin vui này. Mọi người mừng cho ông.
Ông Hai có những biểu hiện, cử chỉ khác thường nào ? Biểu hiện, cử chỉ đó cho em thấy tâm trạng của ông như thế nào ?
+ Cái mặt buồn thiu mọi ngày bỗng tươi vui, rạng rỡ hẳn lên. Mồm bỏm bẻm nhai trầu, cặp mắt hung hung đỏ, hấp háy ...
+ Lật đật đi thẳng sang bên gian bác Thứ ... lật đật bỏ lên nhà trên ... lật đật bỏ đi nơi khác ... múa tay lên mà khoe ... vén quần lên tận bẹn mà nói chuyện về cái làng của ông.
Tại sao ông Hai lại khoe với mọi người rằng: Tây nó đốt nhà tôi rồi !
- Vì đó là bằng chứng của việc gia đình ông không những không theo giặc mà còn là gia đình k/c.
Em hiểu gì về ông Hai từ những cử chỉ, lời nói, dáng vẻ đó ?
Chốt ghi
Em có nhận xét gì về nghệ thuật và ý nghĩa văn bản ? 
Khái quát bằng ghi nhớ
Chốt ý cho ghi
Học sinh thực hiện bài tập 1 ở nhà
Gợi ý : 
+ Những bài ca dao nói về quê hương
+ Nhớ con( Tế Hanh)
+ Tuổi thơ im lặng (Duy Khán)
- Nét riêng của tình yêu làng
Tình yêu làng của ông Hai trở thành niềm say mê, kiêu hãnh à thói quen khoe làng, tình yêu làng đặt trong tình yêu nước, thống nhất với tinh thần kháng chiến khi đất nước đang bị xâm lược và cả dân tộc đang tiến hành trong cuộc kháng chiến.
2. Diễn biến tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng theo giặc (Tiếp) (19’)
* Tâm trạng và hành động của ông Hai từ lúc nghe tin làng mình theo giặc
- Tâm trạng xấu hổ đau đớn bẽ bàng.
- Tâm trạng đau đớn dằn vặt, cực nhục.
- Tác giả đã diễn tả rất cụ thể nỗi ám ảnh nặng nề biến thành sự sợ hãi thường xuyên trong ông Hai cùng với nỗi đau xót, tủi hổ của ông trước cái làng mình theo giặc.
* Tâm trạng của nhân vật ông Hai từ lúc mụ chủ nhà muốn đuổi gia đình ông đi.
- Biểu hiện của lòng yêu nước cao độ. Căm ghét tận cùng kẻ bán nước 
* Tâm trạng của ông Hai qua cuộc trò chuyện với đứa con.
- Ông Hai là người yêu quê, yêu nước, đằm thắm, chân thật. Một tâm hồn ngay thẳng trọng danh dự, yêu ghét rạch ròi.
2. Diễn biến tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng theo giặc được cải chính(15’)
- Tình yêu sâu nặng với làng Chợ Dầu của ông Hai.
- Tấm lòng thuỷ chung với kháng chiến, với cách mạng mà biểu tượng là Cụ Hồ, tình cảm ấy bền vững và thiêng liêng.
III. Tổng kết (4’)
1. Nghệ thuật :
- Tạo tình huống truyện gay cấn : tin thất thiệt được chính những người đang đi tản cư từ phía làng chợ Dầu lên nói ra 
- Miêu tả tâm lí nhân vật chân thực và sinh động qua suy nghĩ hành động,qua lời nói(đối thoại và độc thoại )
2.Ý nghĩa văn bản 
- Đoạn trích thể hiện lòng yêu làng, tình yêu nước của người nông dân trong thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp 
IV. Luyện tập (1’)
 3.Củng cố, luyện tập (3’)
 ? Cảm nhận của em về ông Hai sau khi học xong tác phẩm ?
 - Học sinh trình bày - Gv định hướng
 4. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà (2’)
- Nhớ được một số chi tiết nghệ thuật đặc sắc miêu tả tâm trạng nhân vật ông Hai trong truyện. 	
- Chuẩn bị bài : Chương trình địa phương 	 
 --------—–&—–--------
Ngày soạn:16/11/2014 Ngày dạy:18/11/2014 Dạy lớp 9A
 Ngày dạy:21/11/2014 Dạy lớp 9B
TIẾT 63 CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG
( Phần Tiếng Việt)
I. Mục tiêu:
 1. Kiến thức: Giúp học sinh hiểu được
- Từ ngữ địa phương chỉ sự vật ,hoạt động,trạng thái,đặc điểm ,tính chất 
- Sự khác biệt giữa các từ ngữ địa phương 
2. Kĩ năng 
- Nhận biết một số từ ngữ thuộc các phương ngữ khác nhau 
- Phân tích tác dụng của việc sử dụng phương ngữ trong một số văn bản 
* Tích hợp kĩ năng sống
- Giao tiếp: hiểu và biết cách sử dụng phương ngữ trong giao tiếp.
- Ra quyết định: biết phân tích các cách sử dụng các từ ngữ thích hợp trong giao tiếp cá nhân.
3.Thái độ: 
Giáo dục học sinh ý thức sử dụng từ ngữ địa phương phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
 1.Giáo viên : Sưu tầm các phương ngữ theo kiến thức của bài học
 2.Học sinh : Chuẩn bị bài theo yêu cầu của sách giáo khoa 
III- Tiến trình bài dạy
 1.Kiểm tra bà cũ ( Không)
 *Đặt vấn đề vào bài mới (1’)
 Trong khi giao tiếp, từ ngữ của từng vùng miền có sự khác nhau – giờ học hôm nay các em tìm hiểu.
 2. Dạy nội dung bài mới 
Hoạt động của thầy và trò
Ghi bảng
HS
GV
*
GV
HS
?
HS
GV
?
? 
HĐN (Hoạt động nhóm)
. Nội dung: 
Nhóm 1: Câu a
Nhóm 2: Câu b
Nhóm 3,4: Câu c
‚.Thời gian:Thời gian HĐN (3’)
ƒ. Học sinh thảo luận trong.... nhóm. GV quản lý, giúp đỡ nhóm yếu; gợi ý những phần khó.
„. Yêu cầu đại diện nhóm trả lời. Nhóm khác nhận xét
…. Giáo viên chỉnh sửa, bổ sung, nhận xét, đưa đáp án 
* Tích hợp kĩ năng sống
Nêu yêu cầu của bài tập
Thực hiện bài tập
Sự xuất hiện những từ ngữ đó thể hiện điều gì?
Trả lời 
Nhận xét 
Học sinh quan sát bảng ở mẫu 1b, 1c, ( bài tập 1 ) và nêu nhận xét 
Chỉ ra những từ ngữ địa phương trong đoạn trích 
1. Bài tập 1 (14’)
- Các phương ngữ đang sử dụng 
a. Chỉ các sự vật, hiện tượngkhông có tên trong các phương ngữ khác và ngôn ngữ toàn dân :
+ Sầu riêng, chôm chôm ( Nam Bộ )
+ Nhút : món ăn làm bằng sơ mít muối trộn với một số thứ, được dùng phổ biến ở Nghệ An, Hà Tĩnh
+ Bồn Bồn : Một loại cây thân mềm, sống ở nước có thể làm dưa hoặc xào nấu dùng phổ biến ở Tây Nam Bộ 
b. Giống về nghĩa hoặc khác âm với từ ngữ trong các phương ngữ khác hoặc ngôn ngữ toàn dân :
Phương ngữ
Bắc Bộ
Mẹ
Bố
Bà
Quả
Cá quả
Ngã 
Lợn
Phương ngữ
Trung Bộ
Mạ
Bọ 
Mè
Cá tràu
Bổ
Heo
Phương ngữ
Nam Bộ
Má 
Tía
Bà
Trái
Cá Lóc
Té
Heo
c. Giống về âm như