Giáo án Sinh học Lớp 9 - Bài 21: Đột biến gen

Tuần : Tiết :
Ngày soạn : Ngày dạy
CHƯƠNG 4 . BIẾN DỊ
Bài 21 : ĐỘT BIẾN GEN
I/. Mục tiêu bài học 
	1. Kiến thức 
- HS trình bày được khái niệm và nguyên nhân phát sinh đột biến gen.
- Hiểu được tính chất biểu hiện và vàøi trò của đột biến gen đối với sinh vật và con người.
2. Kỹ năng
- Phát triển kĩ năng quan sát và phân tích kênh hình.
- Rèn kĩ năng hoạt động nhóm.
3. Thái độ 
II/. Lựa chọn phương pháp : Vấn đáp, trực quan, phân tích, so sánh, hoạt động nhóm
III/. Đồ dùng dạy - học
Tranh phóng to hình 21.1 SGK.
Tranh minh họa các đột biến gen có lợi, có hại cho sinh vật và con người.
Phiếu học tập: Tìm hiểu các dạng đột biến gen.
Đoạn ADN ban đầu (a):
+ Có cặp nuclêôtit;
+ Trình tự các cặp nuclêôtit.
Đoạn ADN bị biến đổi.
Đoạn ADN 
Số cặp nuclêôtit
Điểm khác so với đoạn (a)
Đặc tên dạng biến đổi
b
c
d 
IV/. Hoạt động dạy vàhọc 
1.Oån định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
3. Bài mới
 	 Mở bài : Giới thiệu cho HS hiện tượng biến dị.
Thông báo: Biến dị có thể di truyền hoặc không di truyền.
 Biến dị di truyền có các biến đổi trong nhiễm xắc thể vàADN 
Hoạt động 1 . Đột biến gen là gì
Mục tiêu : Hiểu và trình bày được khái niệm đột biến gen
TG
Hoạt động dạy
Hoạt động học
Nội dung
Phiếu học tập
* Đoạn ADN ban đầu (a)
+ Có nằm cặp nuclêôtit
+ Trình tự các cặp nuclêôtit
 - A – X – T – A – G -
T – G – A – T – X –
* Đoạn ADN bị niến đổi.
Đoạn ADN
Số cặp nuclêôtit
Điểm khác so với đoạn (a)
Đặc tên dạng biến đổi
b
4
- Mất cặp G - X
- Mất một cặp nuclêôtit
c
6
- Thêm cặp T - A
- Thêm một cặp nuclêôtit
d
5
Thay cặp T - A bằng cặp G - X
- Thay cặp nuclêôtit này bằng cặp nuclêôtit khác
GV yêu cầu HS quan sát hình 21.1 thảo luận nhóm, hoàn thành phiếu học tập 
GV kẻ nhanh phiếu lên bảng gọi HS lên làm,
GV hoàn chỉnh kiến thức.
Vậy: Đột biến gen là gì ? Gồm những dạng nào?
HS quan sát kĩ hình, chú ý về trình tự vàsố căph nuclêôtit 
Thảo luận thống nhất ý kiến ® điền vào phiếu học tập
Đại diện nhóm lên hoàn thành bài tập. 
- Các nhóm khác bổ sung 
- 1 vài HS phát biểu, lớp bổ sung ® Tự rút ra kết luận.
1 . Đột biến gen là gì 
- Đốt biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen.
- Các dạng đột biến gen: Mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtit.
Hoạt động 2 . Nguyên nhân phát sinh đột biến gen
Mục tiêu : Chỉ ra được các nguyên nhân phát sinh đột biến gen.
TG
Hoạt động dạy
Hoạt động học
Nội dung
- Nêu nguyên nhân phát sinh đột biến gen?
- GV nhấn mạnh: Trong điều kiện tự nhiên do sao chép nhằm cảu phân tử ADN dưới tát động cảu môi trường.
HS tự nghiên cứu thông tin SGK ® nêu được:
+ Do ảnh hưởng của môi trường.
+ Do con người gây đột biến nhân tạo.
- Một vài HS phát biểu, lớp bổ sung hoàn chỉnh kiến thức
2 . Nguyên nhân phát sinh đột biến gen :
- Tự nhiên: Do rối loạn trong quá trình tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể.
- Thực nghiệm: Con người gây ra các đột biến bằng tát nhân vật lí, hóa học
Hoạt động 3 . Vàøi trò của đột biến gen
Mục tiêu : 
TG
Hoạt động dạy
Hoạt động học
Nội dung
- GV yêu cầu HS quan sát hình 21.2, 21.3, 21.4 và tranh ảnh sưu tầm ® trả lời câu hỏi:
+ Đột biến nào có lợi cho sinh vật vàcon người?
+ Đột biến nào có hại cho sinh vật?
- GV cho HS thảo luận:
+ Tại sao đột biến gen gây biến đổi kiểu hình?
+ Nêu vàøi trò của đột biến gen?
- GV sử dụng tư liệu SGK để lấy ví du.
- HS nêu được:
+ Đột biến có lợi: cây cứng, nhiều bông ở lúa
+ Đột biến có hại: Lá mạ màu trắng, đầu và chân sau của lợn bị dị dạng.
- HS vận dụng kiến thức ở chương 3 ® nêu được:
+ Biến đổi ADN ® thay đổi trình tự các axit amin ® biến đổi kiểu hình.
3 . Vàøi trò của đột biến gen
- Đột biến gen thể hiện ra kiểu hình thường
 có hại cho bản thân sinh vật.
- Đột biến gen đôi khi có lợi cho con người ® có ý nghĩa trong chăn nuôi, trồng trọt
Kết luận chung: HS đọc kết luận SGK.
V – Củng cố và hoàn thiện
1. GV cho HS đọc chậm phần tóm tắt cuối bài vànêu lên được: khái niệm đột biến gen, nguyên nhân và vai trò của đột biến gen.
2. Gợi ý trả lời câu hỏi cuối bày.
Câu 1 . Nêu được khái niệm đột biến gen và tìm các ví dụ.
Câu 2 . Đánh dấu + vào £ chỉ câu trả lời Đúng nhất trong các câu sau:
1. Nguyên nhân gây đột biến là gì ?
£ a) Do quá trình giao phối giửa các cá thể khác loài.
£ b) Đột biến gen phát sinh do sự rối loạn trong quá trình tự sao chép ADN dưới tác dụng của các yếu tố tự nhiên.
£ c) Con người gây đột biến nhân tạo bằng các tác nhân vật lí hoặc hóa học.
£ d) Cả b vàc.
2. Tại sao đột biến gen thường có hại cho bản thân sinh vật, nhưng lại có ý nghĩa đối với chăn nuôi, trồng trọt ?
£ a) Nếu đột biến gen thể hiện ra kiểu hình thì thường có hại cho bản thân sinh vật. Vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hòa trong kiểu gen vàgây ra những rối loạn trong quá trình tổng hợp prôtêin.
£ b) Đột biến gen có ý nghỏia đối với chăn nuôi, trồng trọt, vì trong thực tế có những đột biến có lợi cho con người
£ c) Đột biến có thể làm tăng khả năng thích ứng của sinh vật với các điều kiện ngoại cảnh.
£ d) Cả a, b vàc.
Đáp án : 1d ; 2d.
Câu 3 . GV gợi ý để HS Tìm ra một số ví dụ về đột biến gen trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra.
VI – Dặn dò
* Học thuộc vànhớ phần tóm tắt cuối bài và xem trước bài 22.
* Trả lời các câu hỏi sau:
1. Đột biến gen là gì ? cho ví dụ.
2. Tại sao đột biến gen thường có hại cho bản thân sinh vật ? Nêu vàøi trò và ý nghĩa của đột biến gen trong thực tiển sản xuất.
3. Hãy Tìm thêm một số ví dụ về đột biến gen phát sinh trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra.