Giáo án Ngữ văn 8 - Kỳ II - Tiết 112

Ngày soạn: 14/3/2014 
Ngày giảng: 8A: / /2014
	 8B: / /2014
Tiết 112
HỘI THOẠI
(Tiếp theo)
Mục tiêu cần đạt
Kiến thức 
Giúp hs nắm được khái niệm lượt lời và biết vận dụng hiểu biết về vấn đề ấy vào quá trình hội thoại nhằm đạt hiệu quả cao trong giao tiếp bằng ngôn ngữ.
2. Kĩ năng
- Xác định được các lượt lời trong các cuộc thoại.
- Sử dụng đúng lượt lời trong giao tiếp.
3. Thái độ: Có ý thức sử dụng đúng hoàn cảnh giao tiếp
II. Chuẩn bị: 
GV: Bài soạn, các ví dụ mẫu, đoạn văn tham khảo.
HS: Đọc bài và tìm thêm các ví dụ
III.GD-KNS: Nhận biết, phân tích, đánh giá, hợp tác..........
IV. Các hoạt động dạy – học
1/ Ổn định tổ chức: 1'	8A:.............................8B:.................................
2/ Kiểm tra bài cũ: 5' 
- Em hiểu thế nào là vai xã hội trong hội thoại? Có những quan hệ nào trong xã hội? Khi tham gia hội thoại cần chú ý điều gì? 
3. Bài mới:
* Hoạt động 1: Giới thiệu bài
* Hoạt động 2: Lượt lời trong hội thoại
- Mục tiêu: Hiểu được thế nào là lượt lời và điều cần chú ý khi tham gia hội thoại.
- Phương pháp: Vấn đáp, phân tích mẫu.
- Thời gian: 18 phút
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
Hs. Đọc đoạn trích ở tiết trước(tr 92, 93) 
? Trong cuộc thoại đó, mỗi nv nói bao nhiêu lượt?
? Bao nhiêu lần lẽ ra Hồng được nói 
nhưng Hồng không nói? Sự im lặng thể hiện thái độ của Hồng đv những lời nói của người cô ntn? 
? Vì sao Hồng không cắt lời người cô khi bà nói những điều Hồng không muốn nghe? 
? Vậy em hiểu thế nào là lượt lời trong hội thoại? Thái độ khi thực hiện lượt lời?
- Hs. Đọc ghi nhớ.
I. Lượt lời trong hội thoại
1. Ví dụ (tr 92, 93)
2. Nhận xét 
- Mỗi lần nói được đánh dấu bằng dấu gạch ngang.
 + Bà cô: nói 5 lượt.
 + Bé Hồng: nói 2 lượt 
- Sự im lặng là cách thực hiện một lượt lời.
 (3 lần im lặng → thái độ bất bình)
- Không ngắt lời người cô vì Hồng ý thức được mình là vai dưới, không được phép xúc phạm đến bà cô (thể hiện sự tôn trọng, lịch sự)
* Ghi nhớ (102)	
* Hoạt động 3: HDHS luyện tập
- Mục tiêu: Khắc sâu kiến thức về lượt lời qua các bài tập. Biết phân tích thái độ của nhân vật qua việc sử dụng lượt lời.
 Phương pháp: Phân tích mẫu, thực hành, hđ nhóm.
- Thời gian: 17’
Gv hướng dẫn hs làm các bài tập
- Hs. Đọc lại đoạn trích “Tức nước vỡ bờ”
 Nhận xét
- Hs. Đọc đoạn trích (bài 2)
 Thảo luận câu hỏi.
Bài tập 3 hướng dẫn về nhà
Gv gợi ý để hs trả lời bài tập 4
II. Luyện tập
Bài 1
- Số lượt lời tham gia hội thoại của chị Dậu và cai lệ là nhiều nhất, người nhà lí trưởng nói ít hơn.
- Anh Dậu nói ít nhất, chỉ nói với vợ sau khi xung đột kết thúc.
- Kẻ duy nhất ngắt lời người khác trong hội thoại: Cai lệ 
* Nhận xét: 
- Chị Dậu: có bản lĩnh, sẵn sàng nhẫn nhịn, song khi cần vẫn vùng lên quyết liệt -> mạnh mẽ.
- Cai lệ: Tàn bạo, hống hách, mất nhân tính
- Anh Dậu: Là người cam chịu, nhu nhược
- Người nhà lí trưởng: Theo đóm ăn tàn 
Bài 2.
a, Ban đầu: Cái Tí hồn nhiên, nói nhiều (vì chưa biết mình sắp bị bán)
Chị Dậu chỉ im lặng (vì đau lòng sắp phải bán con)
 Về sau: Cái Tí nói ít hẳn đi (vì sợ hãi, đau buồn, tuyệt vọng)
 Chị Dậu lại nói nhiều hơn (phải nói để thuyết phục 2 đứa con nghe lời) 
b, Tác giả miêu tả diễn biến cuộc hội thoại như vậy rất phù hợp với tâm lý nhân vật.
c, Việc tác giả tô đậm sự hồn nhiên và hiếu thảo của cái Tí ở phần đầu cuộc hội thoại càng làm tăng kịch tính của câu chuyện vì:
+ Chị Dậu càng đau đớn hơn khi phải gạt nước mắt bán một đứa con gái ngoan hiền, đảm đang, hiếu thảo như cái Tí.
+ Đối với Tí việc đến nhà ông bà Nghị sẽ trở thành tai hoạ khủng khiếp vì nó phải lìa xa bố mẹ.
Bài 3
Trong đoạn trích có hai lần nhân vật “tôi” im lặng:
 - Lần 1: Im lặng vì ngỡ ngàng, hãnh diện, xấu hổ.
 - Lần 2: Im lặng vì xúc động trước tâm hồn và lòng nhân hậu của em gái.
Bài 4
- Trong trường hợp phải giữ bí mật, thể hiện sự tôn trọng người đối thoại thì “im lặng là vàng”
- Trong trường hợp cần phải phát biểu chính kiến để ủng hộ cái đúng, phê phán cái sai thì im lặng sẽ đồng nghĩa với hèn nhát.
4. Củng cố
- Gv khái quát bài học:
- Thế nào là lượt lời? Nguyên tắc tham gia hội thoại?
5. Hướng dẫn về nhà
- Tìm hiểu trong các văn bản đã học và xác định lượt lời trong hội thoại
- Chuẩn bị: Luyện tập đưa yếu tố b/c vào bài văn nghị luận
* Rút kinh nghiệm