Giáo án Ngữ văn 8 - Kỳ II - Tiết 102

 Ngày soạn: 27/2/2014 
Ngày giảng: 8A: / /2014
	 8B: / /2014
Tiết 102
BÀN LUẬN VỀ PHÉP HỌC
(Nguyễn Thiếp)
A. Mục tiêu cần đạt 
1. Kiến thức:
- Những hiểu biết bước đầu về tấu.
- Quan điểm tư tưởng tiến bộ của tác giả về mục đích, phương pháp học và mối quan hệ của việc học với sự phát triển của đất nước.
- Đặc điểm hình thức lập luận của văn bản.
2. Kĩ năng:
- Đọc - hiểu một văn bản viết theo thể tấu.
- Nhận biết, phân tích cách trình bày luận điểm trong đoạn văn diễn dịch và quy nạp, cách sắp xếp và trình bày luận điểm trong đoạn văn.
3. Thái độ:
- Học tập nghiêm túc, hướng đến mục tiêu học làm người có đạo đức, tri thức
B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
GV: Giáo án, tư liệu tham khảo
HS: SGK +Vở ghi +bài soạn
C: Các kỹ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài
- Kĩ năng giao tiếp, nhận thức, tự giác, chủ động..
D. Tiến trình dạy và học
1. Ổn định tổ chức: 8A……… .......................8B……...............................
2. Kiểm tra bài cũ: 5p’
- Đọc thuộc đoạn “Nước Đại Việt ta”. Cốt lõi tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi là gì? 
- Để khẳng định chủ quyền độc lập dân tộc, t/g đã dựa vào những yếu tố nào? Chỉ ra những nét đặc sắc NT của đoạn trích và t/d của chúng?	
3. Bài mới: 	
* Hoạt động 1: Giới thiệu bài
* Hoạt động 2: HDHS tìm hiểu chung
- Mục tiêu: Nắm được những nét chính về tác giả, đặc điểm thể tấu, vị trí đoạn trích.
- Phương pháp: Trình bày, giới thiệu 
- Thời gian: 10 phút.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung 
H. Em hãy cho biết đôi nét về tác giả?
H. Dựa vào chú thích hãy giới thiệu về tác phẩm và đặc điểm của thế tấu? 
Tấu dùng để làm gì?
- GV khái quát những nét chung về thể tấu
Mục đích của bài tấu bàn về 3 việc mà bậc quân vương nên biết: 
+ Bàn về “quân đức”: Một lòng tu đức, lấy học vấn mà tăng thêm tài, bởi sự học mà có đức.
+ Bàn về “dân tâm”: Khẳng định dân là gốc, gốc vững nước mới yên.
+ Bàn về “phép học”: Nội dung như đoạn trích 
Hướng dẫn đọc
- giọng điệu chân tình, bày tỏ thiệt hơn, vừa tự tin, vừa khiêm tốn.
Tìm hiểu kĩ chú thích * 
H. Bài tấu có thể chia làm mấy phần? Nêu ý chính của từng phần?
- Bố cục: (3 phần)
 + Từ đầu … “tệ hại ấy”
 + Tiếp đến… “xin chớ bỏ qua”
 + Phần còn lại.
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả: Nguyễn Thiếp (1723 - 1804) quê ở Hà Tĩnh
 là người học rộng hiểu sâu, làm quan trung thần của nhà Lê được người đời kính trọng. Về sau ông ra giúp triều Tây Sơn xây dựng đất nước.
2.Tác phẩm.
- Sáng tác: 1791, khi ông vào Phú Xuân hội kiến với vua, bàn quốc sự.
- Thể loại: Tấu
* Hoạt động 3: Tìm hiểu văn bản
- Mục tiêu: Thấy được mục đích, quan điểm của tác giả về sự học
- Phương pháp: Vấn đáp, giảng giải. 
- Thời gian: 28 phút
H. Câu châm ngôn mở đầu đoạn trích có ý nghĩa gì?
Vế 1: Nêu dẫn chứng chứng minh tính kiên trì
Vế 2: sử dụng phép so sánh với vế 1 dùng cách nói phủ định 2 lần để khẳng định phải học mới biết rõ đạo
 -> câu châm ngôn dễ hiểu, tăng thêm sự mạnh mẽ, thuyết phục (việc học vốn trừu tượng, phức tạp được giải thích thật ngắn gọn, rõ ràng: Đạo là lễ đối xử hàng ngày giữa mọi người)
H. Phần đầu t/g nêu khái quát m.đích chân chính của việc học. Mục đích đó là gì?
(đạo phải hiểu theo nghĩa rộng bao gồm cả đạo đức và kiến thức)
H. Tác giả đã phê phán những lối học lệch lạc, sai trái nào?
* TL nhóm: 
H.Thế nào là lối học hình thức hòng cầu danh lợi? Vì sao lối học này không biết đến tam cương, ngũ thường?
- Lối học hình thức (Học thuộc lòng từng câu chữ mà không hiểu nội dung)
- Cầu danh lợi (học để có danh tiếng, được trọng vọng, nhàn nhã, lợi lộc)
H. Tác hại của lối học ấy là gì?
- Tác hại: chúa tầm thường - thần nịnh hót, người trên kẻ dưới không có thực chất → nước mất nhà tan.
H. Em có nhận xét gì về cách trình bày đoạn văn nêu mục đích và phê phán việc học ?
=> Đoạn văn được cấu tạo bằng các câu ngắn, liên kết chặt chẽ khiến ý mạch lạc, dễ hiểu. Lời bàn luận thật chân thật, thẳng thắn chứng tỏ tác giả là một bậc trung thần hết lòng vì sự học, vì đất nước.
HS đọc đoạn 2
H. Khi bàn về cách học tác giả đã đề xuất những ý kiến nào?
- Việc học phải được phổ biến rộng rãi với nhiều loại 
trường, thành phần học.
- Việc học phải được bắt đầu từ kiến thức cơ bản có tính chất nền tảng.
- Áp dụng phép dạy và phép học tiến bộ để đào tạo nhân tài.
=> Đây là chủ trương đúng đắn và tiến bộ của tác giả với tư cách là nhà giáo dục lão thành. Phổ cập hoá, phát triển giáo dục theo diện rộng trên toàn quốc. 
H.Bài tấu bàn về những “phép học” nào?
(Hai v.đ: trình tự học và quy trình học)
+ Lấy Chu Tử làm chuẩn
+ Học tuần tự, từ thấp đến cao, từ dễ đến khó
+ Học rộng hiểu sâu, tóm lược điều cơ bản
+ Học phải biết kết hợp với hành. Học không chỉ để biết mà còn để làm. 
H. Thông qua ý kiến tấu trình của tác giả em hiểu được pp để học tốt được đưa ra ở đây là gì?
H. Thực hiện được phép học sẽ có td ntn?
H. Hãy chỉ ra mqh của việc học với sự phát triển của đất nước?
Phải có học tập nghiêm túc mới có kết quả-> có nhân tài
-> làm việc có ích cho nước nhà
H. Hãy đọc đoạn cuối văn bản (3 câu cuối) cho biết em cảm nhận được những gì về Nguyễn Thiếp qua bài tấu?
+ Chân thành với sự học
+ Tin ở điều mình tấu trình là đúng đắn
+ Tin ở sự chấp thuận của vua, giữ đạo vua tôi.
H.Em có nhận xét gì về cách lập luận của t/g? 
- Có luận điểm rõ ràng(phép học chân chính), lí lẽ chặt chẽ, thể hiện rõ quan điểm về việc học
H. Bằng việc sử dụng nghệ thuật lập luận trên đã làm sáng tỏ nội dung nào của văn bản?
Nhấn mạnh mục đích,pp của việc học
Nêu lên quan điểm tiến bộ của tg về việc học(xin được mở rộng trường học, không hạn chế đối tượng học)
 Gv liên hệ với chính sách giáo dục, cs khuyến học hiện nay (tạo điều kiện cho người học, khen thưởng)
II. Tìm hiểu văn bản
1. Mục đích của việc học
- Học để thành người có đạo đức, học để làm
 người.
- Phê phán lối học hình thức, cầu danh lợi 
->Dẫn đến hại nước, hại dân(không có nhân tài, không giúp ích gì cho nước nhà)
2. Phương pháp học tập
- Học cần có phương pháp, học từ thấp đến cao, học rộng rồi tóm gọn, học đi đôi với hành
3. Tác dụng của việc học chân chính
- Đất nước nhiều nhân tài, chế độ vững mạnh, quốc gia hưng thịnh
* Ghi nhớ: sgk 79
* Hoạt động 3: Hướng dẫn luyện tập
- Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức vào BT thực hành
- Phương pháp:Thảo luận, thực hành
- Thời gian: 5p
Gv định hướng bài tập
H. Từ thực tế việc học của bản thân, em thấy phương pháp học tập nào là tốt nhất? Vì sao? 
- Hs. Liên hệ bản thân.
Hướng dẫn hs xác định trình tự lập luận bằng sơ đồ
Mục đích chân chính của việc học
Tác dụng của việc học chân chính
Khẳng định quan điểm PP đúng đắn
Phê phán những lệch lạc, sai trái
III. Luyện tập
4. Củng cố
	 - Đặc điểm riêng thể tấu
	 - Quan điểm của tác giả trong việc nêu cao mục đích và pp học
5. Hướng dẫn về nhà 
	 - Học bài, chuẩn bị bài Luyện tập xây dựng và trình bày luận điểm.
* Rút kinh nghiệm
4. Củng cố bài: 1p’
 - GV khái quát nội dung bài học.
5. Hướng dẫn về nhà: 1p’
- Học thuộc một số đoạn văn hay
- Chuẩn bị bài Hành động nói
* Rút kinh nghiệm