Giáo án Ngữ văn 8 - Kỳ I - Tiết 45

rọng tâm kiến thức, kĩ năng
a. Kiến thức
	- Mối nguy hại ghê gớm toàn diện của tệ nạn nghiện thuốc lá đối với sức khỏe con người và đạo đức xã hội.
	- Tác dụng cảu việc kết hợp các phương thức biểu đạt lập luận và thuyết minh trong văn bản.
b. Kĩ năng
	- Đọc – hiểu một văn bản nhật dụng đề cập đến một vấn đề xã hội bức thiết.
	- Tích hợp với phần Tập làm văn để viết bài văn thuyết minh một vấn đề của đời sống xã hội.
II. Các kĩ năng cơ bản được giáo dục trong bài
1. Kĩ năng giao tiếp
2. Kĩ năng lắng nghe tích cực
3. Kĩ năng hợp tác
4. Kĩ năng quản lí thời gian
III.Đồ dùng dạy học. 
 Tranh ảnh về vấn đề rác thải
IV. Phương pháp/ kĩ thuật dạy học
Thảo luận nhóm, nêu vấn đề, đọc sáng tạo/ Kĩ thuật động não, kĩ thuật đặt câu hỏi...
V. Các bước lên lớp
1. ổn định 8a...../ 34	8b: ..../34 
2. Kiểm tra đầu giờ ( 3’)
H.Trong văn bản thông tin về ngày trái đất năm 2000, người viết đã được kêu gọi về vấn đề gì? Vấn đề ấy có tầm quan trọng như thế nào? Từ khi học bài đó đến nay, em đã thực hiện lời kêu gọi ấy như thế nào?
Trả lời
 Thế giới rất quan tâm đến vấn đề bảo vệ môi trường và Việt Nam cùng hành động “Một ngày không sử dụng bao bì ni lông” để tỏ rõ sự quan tâm này.
 Bằng phép liệt kê kết hợp phân tích, tác giả đã chỉ rõ việc sử dụng bao ni lông bừa bãi làm ô nhiễm môi trường, phát sinh nhiều bệnh hiểm nghèo.
	Học sinh tự liên hệ
3.Tiến trình tổ chức các hoạt động
HĐ 1. Khởi động ( 1’)
H. Hãy kể ra một số căn bệnh do thuốc lá đem lại mà em biết?
- Học sinh trả lời
- Gv vào bài:
Thuốc lá là một chủ đề thường xuyên được đề cập trên các phương tiện thông tin đại chúng. Ngày càng nhiều công trình nghiên cứu phân tích tác hại ghê gớm, toàn diện của tệ nghiện thuốc lá và khói thuốc lá đối với đời sống con người. Vậy tác hại đó ntn ? Chúng ta cùng tìm hiểu bài học .
HĐ của thầy và trò
T/g
Nội dung
HĐ2.HDHS Đọc- thảo luận chú thích
* Mục tiêu
+ Đọc đúng các từ ngữ trong văn bản
+ Nhận biết những nét cơ bản về văn bản nhật dung.
+ Trình bày được nghĩa của các từ ngữ khó và quan trọng.
* Cách tiến hành
Gv hướng dẫn đọc: rõ ràng, mạch lạc, chú ‏‎ý những chỗ in nghiêng .
Gv đọc mẫu, Hs đọc
Gv nhận xét, uốn nắn
H. Em hãy cho biết kiểu văn bản? Văn bản đề cập tới vấn đề gì?
- Kiểu văn bản nhật dụng đề cập tới vấn đề xã hội có nhiều tác hại
H. Em hiểu như thế nào về nhan đề của văn bản?
- Văn bản thể hiện quan điểm, thái độ đánh giá đối với tệ nạn thuốc lá.
H. Theo em, chú thích nào khó và quan trọng trong văn bản? Vì sao ?
- HS thảo luận nhóm bàn 2’
- Các nhóm báo cáo, nhận xét
- GV chốt: đây là những thuật ngữ khoa học.
HĐ 2. HDHS tìm bố cục
* Mục tiêu
- Xác định được các phần trong văn bản.
- Hiểu được nội dung của từng phần.
* Cách tiến hành
H. Văn bản có thể chia làm mấy phần ? Nội dung của từng phần ?
-P1: Từ đầu .... nặng hơn cả AIDS. Thuốc lá trở thành ôn dịch 
- P2: Tiếp .... đường phạm pháp. 
T‏‎ác hại của thuốc lá .
- P3: Còn lại.
 Lời kêu gọi chống hút thuốc lá .
HĐ 4. HDHS tìm hiểu văn bản
* Mục tiêu
- Mối nguy hại ghê gớm toàn diện của tệ nạn nghiện thuốc lá đối với sức khỏe con người và đạo đức xã hội.
- Tác dụng cảu việc kết hợp các phương thức biểu đạt lập luận và thuyết minh trong văn bản.
* Cách tiến hành
H. Để nói về tính chất nguy hiểm của thuốc lá, tác giả có vào đề ngay về thuốc lá không ? 
- Không
H. Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật nào? Tác dụng?
- So sánh ôn dịch thuốc lá với ôn dịch nổi tiếng khác đó là dịch hạch, thổ tả, AIDS So sánh như vậy để gây sự chú ‏‎ý cho người đọc .
GV: Ban đầu: Thông báo tin mừng: Những đại dịch ( hạch, thổ tả ...) từng gây hàng vạn, hàng triệu người chết đã chặn đứng, diệt trừ được.
- Tiếp theo: nêu thực tế đối lập nỗi lo âu xuất hiện những ôn dịch khác: ôn dịch thuốc láđ Dẫn dắt vấn đề bằng cách đối lập này thu hút sự chú ý.
- Tác giả liệt kê hai đại dịch cuối thế kỉ XX: AIDS và thuốc lá, dịch này chưa giải quyết được đã kế tiếp dịch khác nặng nề hơn. Tác giả đặt dịch thuốc lá nặng hơn AIDS để khẳng định tính chất nguy hiểm của nó. 
H.Những con số: 5 vạn công trình nghiên cứu của các nhà khoa học cùng các từ ngữ: khủng khiếp, ôn dịch có tác dụng gì?
- Những con số nhấn mạnh tính chính xác, tầm quan trọng của thông tin, những từ ngữ giàu tính biểu cảm tác động mạnh đến nhận thức của người đọc.
H. Em có nhận xét gì về cách thuyết minh trên? tác giả giử tới người đọc thông điệp gì?
H. Phần thân bài thuyết minh về tác hại của thuốc lá ở những phương diện nào ?
- Phương diện sức khoẻ, lối sống, đạo đức, cá nhân và cộng đồng.
Theo dõi đoạn văn :'' Ngày trước ... quả là một tội ác '' . 
H.Việc tác giả so sánh tác hại của thuốc lá bằng cách dẫn lời của Trần Hưng Đạo như trên nhằm dụng ý gì?
- Tác giả đã so sánh việc chống thuốc lá với chống giặc ngoại xâm. Tác giả mượn lối so sánh rất hay của nhà quân sự thiên tài Trần Hưng Đạo để thuyết minh một cách thuyết phục cho vấn đề y học: “Nếu giặc đánh như vũ bão thì không đáng sợ, đáng sợ là giặc gặm nhấm như tằm ăn dâu”.
- Dẫn như vậy có tác dụng thuyết phục người đọc mạnh mẽ, cách lập luận trở nên sắc bén. Người hút thuốc không thấy ngay tác hại của nó, nó không làm cho người ta lăn đùng ra chết ngay...
H: Sự huỷ hoại của thuốc lá đến sức khoẻ con người được phân tích trên những chứng cớ nào ?
- Khói thuốc lá chứa nhiều chất độc, thấm vào cơ thể người hút .
- Chất hắc ín 
+ Chất ôxít các-bon 
+ Chất ni-cô-tin
Khói thuốc lá còn đầu độc những
người xung quanh 
Gv: Thuốc lá là kẻ thù ngọt ngào và nham hiểm của sức khoẻ con người nhất là đối với cá nhân người hút .
H. Nhận xét về các chứng cứ mà tác giả dùng để thuyết minh trong đoạn này ?
- Đó là các chứng cớ khoa học, được phân tích và minh họa bằng số liệu cụ thể nên có sức thuyết phục bạn đọc.
H. Em có nhận xét gì về cách trình bày của tác giả ?
Từ nhỏ lớn, từ nhẹ nặng, tỉ mỉ cụ thể.
H. Qua các tư liệu đó cho thấy mức độ nguy hiểm của thuốc lá đối với sức khoẻ con người như thế nào?
Gv: Không những ảnh hưởng đến sức khoẻ của người hút mà hút thuốc lá còn nêu gương xấu cho người khác và huỷ hoại lối sống, nhân cách, đạo đức.
H. Câu : ''có người bảo : Tôi hút, tôi bị bệnh mặc tôi !'' được đưa ra như một dẫn chứng, một tiếng nói khá phổ biến của những con nghiện, điều đó biểu hiện của thái độ gì ? 
 - Đó là một sự thật chứng tỏ sự vô trách nhiệm trước gia đình, người thân, trước cộng đồng của họ. Họ chính là những kẻ đầu độc, làm ô nhiễm môi trường, vẫn đục bầu không khí trong lành, làm cho những người chung quanh chịu vạ lây .
Theo dõi đoạn tiếp : “Bố và anh ... con đường phạm pháp''.
H. ở đoạn này tác giả đã sử dụng biện pháp NT gì ? Tác dụng?
 Sử dụng biện pháp so sánh : 
+ So sánh tỉ lệ hút thuốc của thanh thiếu niên các thành phố lớn ở VN với các thành phố Âu Mĩ .
+ So sánh số tiền nhỏ ( một đô la Mĩ mua một bao 555 ) và số tiền lớn 15.000 ở VN .
Tác dụng : cảnh báo nạn đua đòi hút thuốc ở các nước nghèo, từ đó nảy sinh các tệ nạn xã hội . Huỷ hoại ......
H. Vậy thuốc lá có tác hại ntn đến lối sống đạo đức của con người ?
H. Phần cuối văn bản cung cấp thông tin về vấn đề gì ?
- Chiến dịch chống thuốc lá .
‏.‏H‏. Em hiểu thế nào là chiến dịch chống thuốc lá ?
- '' Chiến dịch '' : là những việc làm khẩn trương huy động nhiều lực lượng trong một thời gian nhằm thực hiện một mục đích nhất định .
'' Chiến dich chống ...'' là các hoạt động thống nhất rộng khắp nhằm chống lại nạn ôn dịch thuốc lá .
H. Cách thuyết minh ở đoạn này là gì . Chỉ ra các biểu hiện cụ thể ?
Bằng số liệu :
+ ở Bỉ năm 1987....
+ Chỉ trong vài năm chiến dịch chống thuốc lá đã làm giàu ....
+ Nước ta nghèo hơn châu Âu.
H. Em có nhận xét gì về cách trình bày của tác giả? Thái độ của tác giả?
- Đưa ra những con số, số liệu để thuyết phục bạn đọc tin ở tính khách quan của chiến dịch chống thuốc lá .
H. Những thông tin này có hoàn toàn mới lạ đối với em không ? Vì sao ? Hãy liên hệ thực trạng ở địa phương em ? bản thân em sẽ làm gì trong chiến dịch này ?
Hs tự liên hệ
Gv định hướng. Tích hợp môi trường.
HĐ5. HDHS rút ra ghi nhớ
* Mục tiêu
- Rút ra được giá trị nghệ thuật và nội dung của văn bản.
- Hiểu được ý nghĩa của văn bản.
* Cách tiến hành
H: Những nét nghệ thuật đặc sắc?
- Kừt hợp lập luận chặt chẽ, dẫn chứng sinh động, phân tích trên cơ sở khoa học
- thủ pháp nghệ thuật so sánh để thuyết minh...
H: Em hiểu gì về thuốc lá sau khi học xong văn bản ?
- Tác hại của thuốc lá tới sức khỏe và đạo đức
- HS đọc ghi nhớ
H. Nêu ý nghĩa của văn bản
 Với những phân tích khoa học, tác giả đã chỉ ra tác hại của việc hút thuốc lá đối với đời sống con người, từ đó phê phán và kêu gọi mọi người ngăn ngừa tệ nạn hút thuốc lá.
HĐ6. HDHS luyện tập
* Mục tiêu
- Trình bày được nguyên nhân thực trạng hút thuốc ở địa phương.
* Cách tiến hành
H. Nêu thực trạng hút thuốc lá ở gia đình (người thân), địa phương em. Nguyên nhân nào dẫn đến nghiện thuốc lá ?
- Nếu là học sinh nam, hãy viết một bản quyết tâm cụ thể xác định cho mình sẽ không bao giờ hút thuốc lá.
- Nếu là học sinh nữ, viết kết hoạch vận động người thân trong gia đình mình từ bỏ thuốc lá.
7’
5’
20’
5’
3’
I. Đọc, thảo luận chú thích.
1. Đọc
2. Thảo luận chú thích
a. Kiểu văn bản
 Văn bản nhật dụng 
b. Một số chú thích khác
(1), (2), (3), (4), (5), (8)
II. Bố cục
III. Tìm hiểu văn bản
1. Thông báo về nạn dịch thuốc lá.
 Bằng phép so sánh, tác giả đã thông báo ngắn gọn, chính xác nạn dịch thuốc lá đang đe doạ sức khoẻ và tính mạng loài người.
2. Tác hại của thuốc lá.
a.Thuốc lá đối với sức khoẻ con
người
 Bằng các chứng cớ khoa học và số liệu cụ thể, tác giả đã chỉ rõ tác hại của thuốc lá: chất độc thấm vào cơ thể người hút và đầu độc những người xung quanh làm huỷ hoại nghiêm trọng sức khoẻ con người. Là nguyên nhân của nhiều cái chết bệnh.
b.Thuốc lá đối với đạo đức con
người
 Bằng phép so sánh, tác giả đã chỉ ra việc hút thuốc lá còn huỷ hoại lối sống nhân cách người VN nhất là thanh thiếu niên.
3. Kiến nghị chống thuốc lá .
 Bằng số liệu, dẫn chứng cụ thể, tác giả thể hiện sự cổ vũ chiến dịch chống thuốc lá v