Giáo án Ngữ văn 8 - Kỳ I - Tiết 28

Ngày Soạn: 04/10/2012
Ngày giảng: 07/10/2012
Bài 7
Tiết 28: luyện tập viết đoạn văn tự sự
kết hợp với miêu tả và biểu cảm
I. Mục tiêu cần đạt
1. Mục tiêu chung
	- Vận dụng kiến thức về các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn bản tự sự, thực hành viết đoạn văn tự sự có sử dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm.
	- Có ý thức vận dụng kiến thức đã học vào trong quá trình xây dựng văn bản tự sự.
2.Trọng tâm kiến thức kĩ năng
a. Kiến thức
	Sự kết hợp các yếu tố kể, tả và biểu lộ tình cảm trong văn bản tự sự.
b. Kĩ năng
	- Thực hành sử dụng kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong làm văn kể chuyện.
	- Viết đoạn văn tự sự có sử dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm có độ dài khoảng 90 chữ.
II. Các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài
1. Kĩ năng giao tiếp
2. Kĩ năng tư duy lô gíc
3. Kĩ năng quản lí thời gian
4. Kĩ năng lắng nghe tích cực
III. Đồ dùng
	Bảng phụ
IV. Phương pháp và kĩ thuật
Phân tích ngôn ngữ, nêu vấn đề/ Thảo luận nhóm, động não
V. Các bước lên lớp
1. ổn định. 8a:	/ 34	8b: / 34 
2. Kiểm tra đầu giờ ( 4’)
H. Nêu vai trò của yếu tố miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự? Tác dụng ?
Trả lời
Khi nói, hoặc viết người ta không chỉ đơn thuần là kể người, kể việc( kể chuyện) mà còn đan xen yếu tố miêu tả và biểu cảm.
	Yếu tố miêu tả và biểu cảm có tác dụng giúp cho văn bản tự sự trở nên sinh động và hấp dẫn hơn.
3. Tiến trình tổ chức các hoạt động.
HĐ của thầy và trò
T/g
Nội dung
HĐ1 Khởi động
ở lớp 6, các em đã làm quen và nhận biết được sự kết hợp, đan xen giữa các yếu tố miêu tả và biểu cảm với kể chuyện trong 1 văn bản tự sự. Các em cũng đã thấy được vai trò và tác dụng của các yếu tố ấy. Vậy để vận dụng sự hiểu biết đó để viết một đoạn văn tự sự theo tinh thần tích hợp các kiểu phương thức biểu đạt trong 1 đoạn văn ntn? Quy trình viết đoạn văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm ra sao?
HĐ2.HDHS ôn tập
* Mục tiêu
 Sự kết hợp các yếu tố kể, tả và biểu lộ tình cảm trong văn bản tự sự.
* Cách tiến hành:
Gv ghi 3 đề trong SGK lên bảng.
a. Chẳng may em đánh vỡ một lọ hoa đẹp.
b. Em giúp một bà cụ qua đường vào lúc đông người và nhiều xe cộ đi lại
c. Em nhận được một món quà bất ngờ nhân ngày sinh nhật hay ngày lễ, tết.
Gv sử dụng bảng phụ ghi 5 bước.
H. Hãy thực hiện các bước trên đối với đề bài a ?
Hs thực hiện (10’) theo các bước
Hs đọc trước lớp ( đối chiếu với yêu cầu các bước)
H.Như vậy để xây dựng đoạn văn tự sự thì việc đầu tiên là gì? 
+ Sự việc có đối tượng là đồ vật
+ Sự việc có đối tượng là con người.
+ Sự việc mà con người là chủ thể tiếp nhận
H. Khi kể lại các sự việc trên, ta cần xác định ngôi kể như thế nào ?
- Người kể ở ngôi thứ nhất, số ít: tôi, mình, tớ, em, anh, chị, xưng tên.
- Ngôi thứ nhất số nhiều: Chúng tôi, chúng ta, chúng mình,...
- Ngôi thứ nhất gián tiếp: tác giả giấu mình để cho nhân vật chính kể chuyện (Cái bàn tự truyện)
H. Khi kể ví dụ a, em sẽ bắt đầu từ đâu?
Khởi đầu: có thể là cảm tưởng, nhận xét, hành động...
 Em ngồi thẫn thờ trước cái lọ hoa đẹp vừa bị vỡ tan...Chỉ vì 1 chút vội vàng mà em đã phải trả giá bằng sự tiếc nuối.
 Hoặc: Huỵch một cái, em bị vấp ngã không sao gượng lại được, cái lọ hoa đẹp trên tay em văng ra và vỡ tan.
H. Diễn biến như thế nào ?
Diễn biến: Kể lại sự việc một cách chi tiết, có xen kẽ miêu tả và biểu cảm.
+ Vỡ thành từng mảnh lớn có thể gắn lại bằng keo hoặc vỡ vụn.
+ Ngắm nghiá, mân mê những mảnh vỡ có hoa văn đẹp.
+ Thu dọn, nhặt nhạnh các mảnh vỡ.
+ Các sự việc có liên quan: bố, mẹ, anh, chị em... về và chứng kiến
H. Sự việc kết thúc ra sao ?
+ Suy nghĩ, cảm xúc của bản thân hoặc thái độ, tình cảm của người thân, bạn bè sau khi sự việc xảy ra.
+ Bài học kinh nghiệm về tính cẩn thận.
H. Vậy yếu tố thứ 3 là gì ?
H. Ví dụ tả lọ hoa đẹp như thế nào ?
- Ví dụ tả lọ hoa đẹp như thế nào: hình dáng màu sắc, chất liệu, vẻ đẹp của lọ hoa.
- Suy nghĩ, tình cảm, sự ngưỡng mộ, sự nuối tiếc và ân hận
H. Sau khi xác định được các bước trên thì bước cuối cùng là gì ?
Viết thành đoạn văn 
+ Xác định cấu trúc đoạn văn: diễn dịch, qui nạp, song hành.
+ Viết câu mở đoạn và các câu khai triển theo cấu trúc đã chọn.
+ Lắp ráp câu mở đoạn với các câu khai triển.
+ Kiểm tra tính liên kết, mạch lạc của đoạn văn 
(?) Tóm lại qui trình xây dựng đoạn văn tự sự gồm mấy bước, nhiệm vụ của mỗi bước ?
HĐ3. HDHS Luyện tập
* Mục tiêu
- Tìm một số đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm trong các văn bản đã học.
- Đọc, nhận ra được các yếu tố miêu tả , biểu cảm trong văn bản tự sự.
- Phân tích được vai trò của các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn bản tự sự: làm cho câu chuyện trở nên sinh động và hấp dẫn.
* Cách tiến hành
Hs đọc và xác định yêu cầu
Hs hoạt động cá nhân
Hs đọc
Hs khác nhận xét, bổ sung
Gv nhận xét, bổ sung
Gv đọc đoạn văn tham khảo.
 Tôi đang ngồi nghĩ ngợi vẩn vơ về những người hang xóm đang sống quanh tôi, trong đó có lão Hạc. Lão sống âm thầm trong cảnh túng quẫn và trong cả sự chờ đợi vô vọng đứa con trai duy nhất đã đi xa. Bỗng lão Hạc dặng hắng bước vào. Tôi mỉm cười: 
- Thiêng thật ! Tôi đang nghĩ đến lão đấy ? Lão Hạc lặng lẽ ngồi xuống cái ghế gỗ ọp ẹp của nhà tôi, buồn bã nói:
- Cậu Vàng đi đời rồi ông giáo ạ !
Tôi ngạc nhiên hỏi lại:
- Lão yêu quý con Vàng lắm cơ mà?
- Thì vẫn yêu, nhưng vẫn phải bán! Cái số kiếp nó và cả tôi nữa thì có gì khác nhau đâu, hả ông giáo.
 Tôi lẩm bẩm:
- Không thể nào tin được!
- Tôi bán thật rồi. Họ vừa bắt nó và mang đi... 
 Lão Hạc bỏ lửng câu nói, cười mà miệng cứ méo xệch đi, nước mắt lưng tròng ... Tôi cũng cảm thấy nghẹn ngào và chỉ muốn ôm chầm lấy lão để khóc oà lên cho vơi bớt những day dứt, bức bối trong lòng. Tôi chợt nghĩ cái việc tôi phải bán đi năm quyển sách thật là vô nghĩa nếu so sánh nó với nỗi đau của lão Hạc. Tôi chỉ mất năm đồ vật, còn lão Hạc thì mất đi một người bạn tình nghĩa biết chừng nào! Lão sẽ sống ra sao trong những ngày tháng cô đơn còn lại trong tâm trạng đầy những mặc cảm ân hận dằn vặt? Tôi bỗng thấy thương lão quá, nhưng chẳng biết nên động viên an ủi lão như thế nào nên chỉ nói một câu vu vơ cho có chuyện:
- Thế nó cho bắt à ?
 Nghe tôi hỏi, lão Hạc bỗng giật thót, đôi mắt lão dường như thất thần gương mặt tái nhợt co rúm lại đầy vẻ đau đớn, nhẫn nhục. Lão rũ đầu xuống và ôm mặt bật khóc hu hu.
H. Tìm đoạn văn kể lại giây phút trên trong truyện lão Hạc ?
H. Đoạn văn của Nam Cao đã kết hợp yếu tố miêu tả và biểu cảm ở chỗ nào ?
H. Những yếu tố miêu tả và biểu cảm đã giúp Nam Cao thể hiện được điều gì?
H. Đoạn văn của em đã kết hợp được các yếu tố miêu tả và biểu cảm chưa ?
1’
15’
20’
I. Từ sự việc và nhân vật đến đoạn văn tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm.
Đề bài: Chẳng may em đánh vỡ một lọ hoa đẹp.
Bước 1: Lựa chọn sự việc chính
Bước 2: Lựa chọn ngôi kể
Bước 3: Xác định thứ tự kể
Bước 4: Xác định các yếu tố miêu tả và biểu cảm dùng trong đoạn văn 
Bước 5: Viết thành đoạn văn.
II. Luyện tập
Bài tập 1 (SGK Tr 84).
Đóng vai ông giáo kể lại phút giây lão Hạc sang báo tin bán chó với vẻ mặt và tâm trạng đau khổ.
Bài tập 2 (SGK Tr 84).
+ Sự việc: Lão Hạc báo tin đã bán con vàng.
+ Ngôi kể: Ngôi thứ nhất , số ít: xưng "tôi"
+ Miêu tả: Cố làm ra vui vẻ, cười như mếu, đôi mắt ầng ậc nước, co rúm lại, những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu nghẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc...
+ Biểu cảm: Không quá xót xa năm quyển sách của tôi quá như trước nữa. Tôi chỉ ái ngại cho lão Hạc. Tôi hỏi cho có chuyện.
 Yếu tố miêu tả biểu cảm khắc sâu trong lòng người đọc một Lão Hạc khốn khổ về hình dáng bên ngoài và đau đớn, quằn quại về tinh thần.
4. Củng cố( 1’)
Gv hệ thống kiến thức bài
5. HDHT ( 1’)
- Xem lại vai trò yếu tố miêu tả, biểu cảm , kể trong văn bản tự sự .
- Chuẩn bị bài : Chiếc lá cuối cùng
(Đọc và trả lời các câu hỏi sgk)