Giáo án Ngữ văn 8 - Kỳ I - Tiết 1, 2

ủa thầy và trò
T/g
Nội dung cần đạt
Hoạt động 2. Đọc và thảo luận chú thích
* Mục tiêu
- Đọc diễn cảm văn bản.
- Trình bày được những hiểu biết về tác giả và tác phẩm.
- Hiểu được một số chú thích khó.
* Cách tiến hành
- GV hướng dẫn học sinh đọc: Chú ý đọc giọng chậm, dịu, hơi buồn và lắng sâu; cố gắng diễn tả được sự thay đổi tâm trạng của nhân vật " tôi ", ở những lời thoại cần đọc giọng phù hợp.
- Gv đọc mẫu một đoạn
- 2 Học sinh đọc
- Gv nhận xét và uốn nắn
H. Nêu những hiểu biết của em về tác giả?
H. Trình bày những hiểu biết của em về tác phẩm?
H. Văn bản thuộc thể loại gì và phương thức biểu đạt chính?
H. Theo em chú thích nào khó cần giải thích thêm?
- HS thảo luận nhóm bàn 1’
- Các nhóm báo cáo
- GV hướng dẫn, lưu ý chú thích khó
Hoạt động 3. Hướng dẫn tìm bố cục
* Mục tiêu
- Xác định được các phần trong văn bản
- Xác định nội dung chính của văn bản.
* Cách tiến hành
H. Văn bản chia làm mấy phần và nội dung từng phần?
+ Từ đầu… ngọn nỳi: Cảm nhận của “Tụi” trờn đường tới trường 
+ Tiếp theo… nghĩ cả ngày nữa: Cảm nhận của “Tụi” lỳc ở sõn trường
+ Cũn lại: Cảm nhận của “Tụi” trong lớp học
H. Em có nhận xét gì về trình tự sự việc trong đoạn trích?
- Từ thời gian và không khí ngày tựu trường ở thời điểm hiện tại, nhân vật tôi hồi tưởng về kỉ niệm ngày đầu tiên đi học.
Hoạt động 4. HDHS tìm hiểu văn bản
* Mục tiêu
- Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích tôi đi học.
- Nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ nhỏ ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sự qua ngòi bút Thanh Tịnh.
* Cách tiến hành
H. Những gì đã gợi lên trong lòng nhân vật tôi những kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên
- Thời điểm gợi nhớ: cuối thu
- Cảnh thiên nhiên: Lá rụng nhiều, mây bàng bạc
- Cảnh sinh hoạt: Mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lầm đầu tiên đến trường.
H. Tại sao thời điểm, cảnh thiờn nhiờn, cảnh sinh hoạt lại trở thành kỉ niệm trong tõm trớ của nhân vật tôi?
- Đú là thời điểm, nơi chốn quen thuộc gần gủi, gắn liền với tuổi thơ của tỏc giả ở quờ hương. Đú là lần đầu tiờn được cắp sỏch tới trường .
H. Tâm trạng của nhân vật tôi lúc này như thế nào?
- Tâm trạng náo nức mơn man.
H. Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì để làm nổi bật tâm trạng ấy
- Từ láy diễn tả cảm xúc, góp phần rút ngắn khoảng cách thời gian giữa hiện tại và quá khứ, laứm cho caõu chuyeọn xaỷy ra tửứ laõu laộm maứ nhử hoõm qua
13’
7’
15’
I. Đọc và thảo luận chú thích
1. Đọc
2.Thảo luận chú thích
a. Tác giả
- Thanh Tịnh (1911–1988), quờ ở Huế 
- Thanh Tịnh là nhà văn có sáng tác từ trước cách mạng tháng 8 ở các thể loại thơ và truyện
- Sáng tác của Thanh Tịnh toát lên vẻ đẹp đằm thắm, tình cảm êm dịu, trong trẻo.
b. Tác phẩm
- Tôi đi học in trong tập Quê mẹ, xuất bản năm 1941.
- Thể loại : Truyện ngắn
- Phương thức biểu đạt : tự sự, miêu tả và biểu cảm.
c. Các chú thích khác
2, 6
II. Bố cục
 3 phần
III. Tìm hiểu văn bản
1.Tâm trạng của nhân vật tôi trong buổi tựu trường đầu tiên
* Khơi nguồn kỉ niệm:
 Sự liên tưởng tương đồng, tự nhiên giữa hiện tại và quá khứ của bản thân đã khơi nguồn kỉ niệm ngày đầu cắp sách tới trường.
4. Củng cố (1’)
	Gv hệ thống lại bài theo nội dung học tập trên lớp
5. Hướng dẫn học tập(1’)
	- Về nhà các em tiếp tục tìm hiểu phần còn lại của văn bản để thấy rõ được tâm trạng của nhân vật tôi thấy được nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật.
	- Học thuộc phần văn bản đã học ở tiết 1.
Ngày soạn: 17/ 8/ 2012
Ngày giảng: 21/ 8/ 2012
Bài 1
Tiết 2 văn bản: Tôi đi học ( tiếp theo)
 Thanh Tịnh
I. Mục tiêu
1.Mục tiêu chung
	- Cảm nhận được tâm trạng, cảm giác của nhân vật tôi trong buổi tựu trường đầu tiên trong một đoạn trích có sử dụng kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm.
	- Rung động với những kỉ niệm thời học trò và biết trân trọng, ghi nhớ những kỉ niệm ấy.
2. Trọng tâm kiến thức kĩ năng
a. Kiến thức
	- Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích tôi đi học.
	- Nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ nhỏ ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sự qua ngòi bút Thanh Tịnh.
b. Kĩ năng
	- Đọc- hiểu một đoạn trích tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm.
	- Trình bày những suy nghĩ , tình cảm về một sự việc trong cuộc sống bản của thân.
II. Các kĩ năng sống cần được giáo dục trong bài
III. Đồ dùng dạy học
- Gv: chuẩn bị một đoạn bài hát với chủ đề về nhà trường
IV. Phương pháp và kĩ thuật dạy học
	Đọc sáng tạo, nêu vấn đề, thảo luận nhóm ( Kĩ thuật động não, đặt câu hỏi, chia nhóm…)
V. Các bước lên lớp
1. ổn định tổ chức
	Lớp 8a: ........../ ..........; Lớp 8b:........./...........
2. Kiểm tra đầu giờ ( 5’)
H. Em hãy cho biết văn bản chia làm mấy phần? Nhận xét về trình tự sự việc của bố cục?
- Văn bản chia làm 3 phần
- Trình tự sự việc của bố cục: từ thời gian và không khí của ngày tựu trường ở thời điểm hiện tại, nhân vật tôi hồi tưởng về kỉ niệm ngày đầu tiên đi học.
3.Tiến trình tổ chức các hoạt động
Hoạt động 1. Khởi động 1’
Sau phần kiểm tra bài cũ giáo viên vào bài mới.
	Nhân vật tôi ngoài những cảm xúc mơn man còn có rất nhiều những ấn tượng về thầy cô, bạn bè, nhà trường...
Hoạt động của thầy và trò
T/g
Nội dung cần đạt
Hoạt động 2. HDHS tìm hiểu văn bản
* Mục tiêu
- Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích tôi đi học.
- Nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ nhỏ ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sự qua ngòi bút Thanh Tịnh.
* Cách tiến hành
- Cho hoùc sinh ủoùc: “Buoồi mai hoõm aỏy” ủeỏn “treõn ngoùn nuựi”.
H.Trờn đường tới trường cảm xúc nhân vật tụi được biểu hiện ntn?
 Con đường quen đi lại 
 lắm lần mà => thấy lạ 
- Cảm nhận cảnh vật đều thay đổi 
 thấy trang trọng, đứng đắn
H. Cảm nhận trên chứng tỏ điều gỡ?
- Nhân vật tôi đã thay đổi 
H. Chi tiết “tụi khụng cũn lội qua sụng thả diều như thường ngày… sơn nữa” cú ý nghĩa gỡ ?
- Thay đổi hành vi : Lội qua sụng thả diều, đi ra đồng nú đựa => đi học => cậu bé tự thấy mỡnh lớn lờn, nhận thức của cậu bộ về sự nghiờm tỳc học hành
H. Cú thể hiểu gỡ về nhõn vật “Tụi” qua chi tiết “ghỡ thật chặt 2 cuốn vở mới trờn tay và muốn thử sức mỡnh tự cầm bỳt thước”.
=> Cú chớ học ngay từ đầu muốn tự mỡnh đảm nhiệm việc học tập, muốn được chững chạc như bạn bố, khụng thua kộm họ …
H.Theo em những từ " thèm, bặm, ghì, xệch, chúi, muốn....." là những từ loại gì? tác dụng?
 - Động từ được sử dụng đúng chỗ -> Hình dung dễ dàng tư thế và cử chỉ ngộ nghĩnh, ngây thơ và đáng yêu của nhân vật tôi.
HS đọc diễn cảm đoạn 3.
H. Cảnh trước sõn trường làng Mĩ Lớ lưu lại trong tõm trớ tỏc giả cú gỡ nổi bật ?
- Trường Mĩ Lớ : Rất đụng người, người nào cũng đẹp 
H. Cảnh tượng được nhớ lại cú ý nghĩa gỡ ?
- Quang cảnh, khụng khớ đặc biệt của ngày hội khai trường... 
H. Khi tả những học trũ nhỏ tuổi lần đầu đến trường, tỏc giả dùng hỡnh ảnh so sỏnh nào ? tại sao tác giả lại so sánh như vậy, tác dụng?
- Trường Mĩ Lớ : Cao rỏo, sạch sẽ hơn cỏc nhà trường trong làng => xinh xắn, oai nghiờm như đỡnh làng
=> Hỡnh ảnh so sỏnh : Lớp học => đỡnh làng nơi thờ cỳng tế lễ, thiờng liờng, cất giấu những điều bớ ẩn
H. Nhân vật có tâm trạng như thế nào khi? 
- lo lắng vẩn vơ
H. Ngày đầu đến trường em có những cảm giác và tâm trạng như nhân vật " Tôi " không? Em có thể kễ lại cho các bạn nghe về kỉ niệm ngày đầu đến trường của em? 
HS chú ý đoạn tiếp theo
H. Tâm trạng của nhân vật " Tôi ". Khi nghe ông Đốc đọc bản danh sách học sinh mới như thế nào?
- Nghe goùi ủeỏn teõn : giaọt mỡnh vaứ luựng tuựng.
- Lúng túng càng lúng túng hơn
H. Vì sao tôi bất giác giúi đầu vào lòng mẹ nức nở khóc khi chuẩn bị vào lớp?
- HS thảo luận nhóm bàn 2’
- Các nhóm báo cáo, nhận xét
- GV chốt:
 Cảm giác lạ lùng, thấy xa mẹ, xa nhà, khác hẳn những lúc chơi với chúng bạn khi còn ở nhà.
H. Có thể nói chú bé này có tinh thần yếu đuối đúng hay không? Vì sao?
- Không phải là sự yếu đuối 
H.Taỏt caỷ nhửừng chi tieỏt treõn cho thaỏy ủoự laứ moọt taõm traùng nhử theỏ naứo?
HS đọc đoạn cuối:
H. Khi bửụực vaứo choó ngoài trong lụựp caỷm giaực cuỷa nhaõn vaọt “toõi” nhử theỏ naứo? 
- Nhỡn baứn gheỏ laùm nhaọn laứ vaọt cuỷa rieõng mỡnh.
- Baùn chửa heà quen bieỏt nhửng khoõng caỷm thaỏy xa laù.
H. Em có suy nghĩ gì về tâm trạng của nhân vật tôi lúc này?
H. Dòng chữ " tôi đi học " kết thúc truyện có ý nghĩa gì?
 Dòng chữ trắng tinh, thơm tho, tinh khiết như niềm tự hào hồn nhiên trong sáng của " tôi "
H. Qua tìm hiểu phần 1 của văn bản em có nhận xét chung gì về nghệ thuật và tác dụng?
H.Thái độ, cử chỉ của những người lớn ( Ông Đốc, thầy giáo trẻ, người mẹ....) như thế nào? 
- Caực phuù huynh chuaồn bũ chu ủaựo cho con em ụỷ buoồi tửùu trửụứng ủaàu tieõn, traõn troùng tham dửù buoồi leó quan troùng naứy; OÂng ủoỏc laứ hỡnh aỷnh ngửụứi thaày moọt ngửụứi laừnh ủaùo tửứ toỏn bao dung, chửựng toỷ oõng laứ ngửụứi vui tớnh, bao dung; traựch nhieọm taỏm loứng cuỷa cuỷa gia ủỡnh nhaứ trửụứng ủoỏi vụựi theỏ heọ tửụng lai.
H. Em có nhận xét gì về nghệ thuật mà tác giả sử dụng? nhân vật tôi có cảm nhận gì trước tình cảm của mọi người?
Hoạt động 3. HD tổng kết rút ra ghi nhớ
* Mục tiêu
- Nhận diện được các biện pháp nghệ thuật mà tác giả đã sử dụng trong văn bản.
- Trình bày được những hiểu biết về nội dung mà văn bản thể hiện.
- Hiểu được ý nghĩa văn bản
* Cách tiến hành
H. Neõu nhửừng neựt ủaởc saộc veà ngheọ thuaọt?
- Boỏ cuùc theo doứng hoài tửụỷng, caỷm nghú cuỷa nhaõn vaọt theo trỡnh tửù thụứi gian; Taực phaồm giaứu chaỏt trửừ tỡnh ủan xen giửừa tửù sửù vaứ mieõu taỷ vụựi boọc loọ taõm traùng caỷm xuực.
- Ngôn ngữ giàu yếu tố biểu cảm, hình ảnh so sánh...
H. Nội dung văn bản thể hiện điều gì?
- HS trả lời
- GV cho học sinh đọc ghi nhớ sgk
H. Nêu ý nghĩa của văn bản
Hoạt động 4. Luyện tập
* Mục tiêu
- Viết một đoạn văn ngắn ghi lại những ấn tượng, cảm nghĩ về ngày tựu trường mà em nhớ nhất.
* Cách tiến hành
- GV hướng dẫn học sinh về nhà viết
- Có thể cho học sinh nghe một đoạn văn mà giáo viên đã chuẩn bị:
 Buổi tựu trường hôm ấy cho đến bây giờ mỗi khi nghĩ lại trong lòng tôi lại trào dâng một niềm cảm xúc mãnh liệt. Khi tiếng trống khai trường vang lên con tim tôi như cũng nhún n