Giáo án Ngữ văn 8 - Học kỳ I - Tiết 70, 71

Ngày soạn: 6/12/2013 
Ngày giảng: 8A: /12/2013
	 8B: /12/2013
Tiết 70
HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN
LÀM THƠ BẨY CHỮ
A. Mục tiêu cần đạt 
1. Kiến thức: Giúp HS
- Biết cách nhận diện và tập làm thơ bảy chữ với những yêu cầu tối thiểu. Đặt câu thơ 7 chữ biết ngắt nhịp 4/3, biết gieo đúng vần .
- Tạo không khí mạnh dạn, sáng tạo vui vẻ.
2. Kỹ năng 
- Rèn kĩ năng làm thơ bảy chữ
3. Thái độ 
- Giáo dục cho HS ý thức tập làm thơ 7 chữ
B. Chuẩn bị của thầy và trò
1. Giáo viên
 - Giáo viên: Giáo án, một số đoạn thơ, bài thơ mẫu
2. Học sinh
- Chuẩn bị bài thơ 7 chữ do mình sáng tác.
C. Các kĩ năng sống cần GD cho HS
- KN ra quyết định, ứng phó với căng thẳng, giải quyếtt VĐ, kiên định, đặt mục tiêu, tư duy phê phán, tư duy sáng tạo, đảm nhận trách nhiệm
D. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học
1. Ổn định lớp: 8A :…………………….8B :………………
2. Kiểm tra bài cũ: không
3. Bài mới: 
* Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới
 Các em đã được tìm hiểu rất nhiều bài thơ 7 chữ. Tuổi trẻ với bao ước mơ, hy vọng, bao rung động trong cuộc sống. Giờ học này chúng ta sẽ củng cố lại lý thuyết về thơ 7 chữ và thực hành bằng cách viết những bài thơ 7 chữ.
*Hoạt động 2: Nhận diện thể thơ bảy chữ
- Mục tiêu: HS nắm được đặc điểm thể thơ bảy chữ
- Phương pháp: Giới thiệu, gợi tìm 
- Thời gian: 35 phút
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
Gv
- chúng ta đã luyện tập phương pháp thuyết minh về 1 thể loại văn học ở bài 15.
-Muốn làm 1 bài thơ 7 chữ( 4 câu hoặc 8 câu) chúng ta phải xác định được những yếu tố nào?
- Xác định được số tiếng và số dòng của bài thơ.
- Xác định được bằng trắc cho từng tiếng trong bài thơ.
- Xác định đối, niêm giữa các dòng thơ.
- Xác định các vần trong bài thơ.
- Xác định cách ngắt nhịp.
Giáo viên chốt : 
 Luật cơ bản là : " Nhất tam ngũ bất luận ; nhị, tứ,lục phân minh.
(Trong câu thơ 7 tiếng. Các tiếng 1, 3, 5 có thể sử dụng vần bằng, trắc tuỳ ý, còn các tiếng 2, 4, 6 phải phân biệt rõ ràng chính xác.)
* Phần 2
Giáo viên đưa Bài tập : " Bánh trôi nuớc" lên bảng phụ.
Hướng dẫn học sinh phân tích
- Bài thơ viết theo thể thơ nào ? Số câu ? Số tiếng ?
- Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt 4 câu, 28 tiếng.
- Phân tích luật bằng, trắc ?
- Nhận xét về niêm ,đối ?
- Cách ngắt nhịp?Vần? 
- Bằng đối với trắc.
- Các cặp niêm: nổi - nát; chìm - dầu ; nước - kẻ.
-Nhịp: 4/3 ; 2 / 2 / 3 .
- Vần : Vần chân , bằng ( vần on )
 Tròn - non - son.
HS tập nhận diện đặc điểm thơ bảy chữ trong hai doạn trích SGK/165
Gv tổ chức cho hs trình bày đoạn, bài thơ bẩy chữ do các em tự sáng tác hoặc sưu tầm
I- Nhận diện luật thơ
1. Thất ngôn bát cú
- số câu: 8
- số tiếng: 7
- Bố cục: Đề-thực-luận-kết
- Niêm:+ dòng trên: T
 + Dòng dưới: T
- Luật B_T: Tiếng thứ 2 dòng 1: Bàbài thơ viết theo thể B(ngược lại)
- Đối: câu 3-4; 5-6
- vần: tiếng cuối câu:1,2,4,6,8
- Nhịp:3/4;4/3;2/2/3
2. Thất ngôn tứ tuyệt
- số câu: 4
- số tiếng trong 1 câu: 7
- bố cục: Khai-thừa-chuyển-hợp.
- luật: giống TNBC
- Niêm:
- Đối: câu 3-4
- Vần: tiếng cuối câu:1,2,4 hoặc2,4
- Nhịp:4/3
II. Bài tập
a,
- Thân em vừa trắng lại vừa tròn
 B B B T T B B
Bảy nổi ba chìm với nước non
T T B B T T B
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
T T T B B T T
Mà em vẫn giữ tấm lòng son
B B T T T B B
-> Bài thơ được làm theo thể bằng, gieo vần on
b,
Gieo vần ây, ay
 Nhịp: 4/3
c, 
- Gieo vần e
- Nhịp: 3/4, 4/3
4. Củng cố:
- Gv khái quát đặc điểm thơ bảy chữ
5. Hướng dẫn về nhà:
- Sưu tầm thơ bảy chữ, tập làm thơ bảy chữ
* Rút kinh nghiệm
Ngày soạn: 6/12/2013 
Ngày giảng: 8A: /12/2013
	 8B: /12/2013
Tiết 71
HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN
LÀM THƠ BẨY CHỮ
(Tiếp theo)
A. Mục tiêu cần đạt 
1. Kiến thức: 
- Củng cố đặc điểm thơ bảy chữ. Biết nhận diện và tập làm thơ bảy chữ đúng đặc trưng thể loại. 
2. Kỹ năng 
- Rèn kĩ năng làm thơ bảy chữ
3. Thái độ 
- Giáo dục cho HS ý thức tập làm thơ 7 chữ
B. Chuẩn bị của thầy và trò
1. Giáo viên
 - Giáo viên: Giáo án, một số đoạn thơ, bài thơ mẫu
2. Học sinh
- Chuẩn bị bài thơ 7 chữ do mình sáng tác hoặc sưu tầm.
C. Các kĩ năng sống cần GD cho HS
- KN ra quyết định, ứng phó với căng thẳng, giải quyếtt VĐ, kiên định, đặt mục tiêu, tư duy phê phán, tư duy sáng tạo, đảm nhận trách nhiệm
D. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học
1. Ổn định lớp: 8A :…………………….8B :………………
2. Kiểm tra bài cũ: không
3. Bài mới: 
* Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới
* Hoạt động 2: HD HS luyện tập
- Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức vào BT thực hành
- Phương pháp: Vấn đáp giải thích, nêu và GQVĐ, HĐ nhóm
- Thời gian: 40 phút
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
- Làm tiếp hai câu cuối theo ý mình trong bài thơ của Tú Xương mà người biên soạn đã giấu đi?
 Tôi thấy người ta có bảo rằng:
 Bảo rằng thằng Cuội ở cung trăng
 .......................................................
 .......................................................
- Làm tiếp bài thơ dang dở dưới đây cho trọn vẹn theo ý của mình?
 Vui sao ngày đã chuyển sang hè,
 Phượng đỏ sân trường rộn tiếng ve
 .......................................................
 .......................................................
- Đọc bài thơ bốn câu 7 chữ đã làm ở nhà để cả lớp bình?
Gv hướng dẫn hs tập làm một số bài thơ bốn câu 7 chữ với các đề tài sau:
-miêu tả cảnh mùa xuân(mùa thu, mùa hạ...)
-t/c gia đình(ông, bà, cha, mẹ, anh, chị, em...)
- t/y quê hương
- t/c đ/v trường cũ (thầy cô giáo cũ,bạn cũ…)
Đọc một số bài thơ 7 chữ
Cảnh khuya
Rằm tháng giêng
Đi đường
Bạn đến chơi nhà
Thu điếu
Qua Đèo Ngang
III. Tập làm thơ
Bài 1
a,
Cung trăng hẳn có chị Hằng nhỉ?
Có dạy cho đời bớt cuội chăng?
b,
Nắng đấy rồi mưa như trút nước
bao người lại vội vã đi về
Phấp phới trong lòng bao tiếng gọi
Thoảng hương lúa chín gió đồng quê
Bài 2
a, Đây thôn Vĩ Dạ(Hàn Mặc Tử)
Sao anh không về chơi thôn vĩ
Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên
Vườn ai mướt quá xanh như ngọc
Lá trúc che ngang mặt chữ điền
b, Thơ về mái trường
Ta sắp xa rồi tháng năm ơi
Con đường hoa phượng đỏ chân trời
Xa trường thủa ấy bao kỷ niệm
Dìu dắt chân ta bước vào đời
c. Thơ về gia đình
Chảy dài nước mắt thương đời mẹ
Xót khúc đoạn trường khóc nhớ cha
Sông núi ngả nghiêng đời bến lạ
Hỏi ai, ai hiểu nỗi lòng ta
(Chiều lữ thứ)
4 . Củng cố: GV củng cố luật thơ 7 chữ
5. Hướng dẫn về nhà
- Về nhà sưu tầm bài thơ 7 chữ, tập làm thơ 7 chữ.
* Rút kinh nghiệm