Giáo án Ngữ văn 7 - Tuần 1

TUẦN 1 – BÀI 1
Kết quả cần đạt
Cảm nhận và thấm thía những tình cảm thiêng liêng sâu nặng của cha mẹ đối với con cái thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người.
Nắm được cấu tạo và ý nghĩa của các loại từ ghép
Hiểu rõ về liên kết văn bản, một trong những tính chất quan trọng nhất của văn bản.
Ngày soạn: 20/8/2010 Ngày giảng: 7A:.../8/2010
 7B:.../8/2010
Tiết 1 – Văn bản
CỔNG TRƯỜNG MỞ RA
 - Theo Lí Lan-
1. MỤC TIÊU
a) KiÕn thøc :
- HS cảm nhận được những tình cảm thiêng liêng, đẹp đẽ của cha mẹ đối với con cái
- Thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người.
b) T­ t­ëng : 
- Giáo dục HS tình yêu thương cha mẹ.
c) Kü n¨ng :
- Rèn kĩ năng sử dụng từ ghép, bước đầu biết cách liên kết khi sử dụng văn bản viết.
2. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS:
a)ThÇy : 
 -Soạn bài, đọc tài liệu tham khảo
 -Sưu tầm một số bài hát hay câu chuyện nói về mái trường 
b)Trß: Häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi.
3. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY
a) Kiểm tra bài cũ (5')
 * Câu hỏi: Có một bài hát của nhạc sĩ Bùi Đình Thảo hát về tình thương yêu trong ngày đầu mẹ đưa ta đến trường. Bạn nào cho cô biết đó là bài hát nào?
 * Đáp án: Bài hát “Đi học” Trong bài hát đó có hình ảnh người mẹ hiền yêu con và mái trường yêu thương. 
b) Bài mới 
Giới thiệu bài (1’): 
 Trong cuéc ®êi, mçi ng­êi sÏ ®­îc dù nhiÒu lÔ khai gi¶ng. Víi mçi lÇn khai tr­êng l¹i cã nh÷ng kØ niÖm riªng vµ th­êng th× lÇn khai tr­êng ®Çu tiªn ®Ó l¹i dÊu Ên s©u ®Ëm nhÊt trong mçi chóng ta. Ta th­êng båi håi khi nhí l¹i t©m tr¹ng, d¸ng ®iÖu cña m×nh h«m ®ã. Song Ýt ai hiÓu ®­îc t©m tr¹ng cña nh÷ng ng­êi mÑ tr­íc ngµy khai tr­êng ®Çu tiªn cña con. Bµi häc h«m nay sÏ gióp chóng ta hiÓu ®­îc ®iÒu ®ã. 
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
GHI BẢNG
HOẠT ĐỘNG 1: TÌM HIỂU CHUNG
- Hướng dẫn đọc: giọng chậm buòn 
- Đọc mẫu toàn văn bản.
- Gọi hs đọc lại, uốn nắn cách đọc cho hs.
- Yêu cầu các em đọc chú thích về tác giả và chú thích về từ khó.
? Ngoài những từ khó đã nêu trong phần chú thích, các em còn gặp những từ nào khó hiểu nữa?
? Nêu những hiểu biết của em về tác giả?
HOẠT ĐỘNG2: TÌM HIỂU VĂN BẢN
? Từ văn bản đã đọc, em hãy tóm tắt đại ý của bài văn bằng một vài câu ngắn gọn.
- Gọi hs đọc đoạn từ ''vào đêm trước... thế giới mà mẹ hướng vào'' và đoạn ''Đêm nay mẹ không ngủ được... thế giới kì diệu sẽ mở ra''.
? Trong đêm trước ngày khai trường, tâm trạng của người mẹ và đứa con có gì khác nhau?
? Khi nhìn con ngủ, người mẹ đã nghĩ gì về giấc ngủ của đứa con?
? Qua đó em có nhận xét gì về tâm trạng của đứa con?
? Trái với con, tâm trạng của người mẹ được miêu tả như thế nào?
? Theo em, tại sao người mẹ lại không ngủ được?
? Chi tiết nào chứng tỏ ngày khai trường để lại dấu ấn thật sâu đậm trong lòng người mẹ?
? Vậy em có nhận xét gì về tâm trạng của người mẹ trong đêm trước ngày khai trường đầu tiên của con?
- Giáo viên giảng thêm:
 Trong đêm trước ngày khai trường của con, người mẹ đã chuẩn bị thật chu đáo cho con và tin rằng con mình đã lớn rồi, nên thực sự người mẹ không lo lắng đến nỗi không ngủ được.
 Nhưng sự việc ngày đến trường đầu tiên của con đã gợi lại trong lòng người mẹ một cảm xúc bâng khuâng xao xuyến nhớ lại ngày khai trường đầu tiên của mình - Từ đó mẹ muốn ghi vào lòng con cái ấn tượng ban đầu ấy.
? Như vậy, theo em người mẹ trong bài ngoài việc lo lắng cho con về vật chất như bao bà mẹ khác, còn mong muốn mang đến cho con điều gì nữa?
? Trong bài văn, có phải người mẹ đang nói trực tiếp với con không? Theo em người mẹ đang tâm sự với ai? Cách viết này có tác dụng gì?
? Cách viết này ta thường gặp trong loại văn bản nào? Nó có tác dụng như thế nào?
- HS đọc đoạn từ ''Mẹ nghe nói ở Nhật... đi chệch cả hàng vạn dặm sau này''
? Từ ngày khai trường đầu tiên của con, người mẹ nghĩ đến trách nhiệm của xã hội ở nước Nhật đối với ngày khai trường như thế nào?
? Em hãy nêu một số chi tiết miêu tả quang cảnh khai trường ở nước Nhật.
? Vì sao toàn xã hội lại quan tâm đến nhà trường như vậy?
? Câu văn nào trong bài nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ?
? Nêu những giá trị nghê thuật trong văn bản?
?Văn bản thể hiện nội dung gì?
- HS chú ý nghe gv đọc; đọc lại bài văn theo chỉ định của giáo viên.
- 1 hs đọc chú thích về tác giả.
- 1 hs đọc chú thích về từ khó - có thể nêu những từ chưa hiểu nghĩa.
SGK
- HS có thể nêu đại ý: Tâm trạng của người mẹ trong đêm trước ngày khai trường lần đầu tiên của con.
HS phát hiện chi tiết:
 - ''Giấc ngủ đến với con thật dễ dàng... trong lòng con không có mối bận tâm nào khác ngoài chuyện ngày mai thức dậy cho kịp giờ''.
- Đó là một giấc ngủ thật hồn nhiên, vô tư của tuổi thơ.
- Con: háo hức, vô tư, thanh thản.
- Mẹ: Thao thức không ngủ, suy nghĩ triền miên.
- HS có thể có nhiều cách lí giải khác nhau:
 + Người mẹ không ngủ được vì lo lắng cho con.
 + Vì bâng khuâng nghĩ về ngày khai trường năm xưa của mình...
- HS: Mẹ nhớ sự nôn nao hồi hộp khi cùng bà ngoại đi tới gần ngôi trường và nỗi chơi vơi hốt hoảng khi cổng trường đóng lại, bà ngoại đứng bên ngoài cánh cổng như đứng bên ngoài cái thế giới mà mẹ vừa bước vào.
- Mẹ: bâng khuâng, xao xuyến nhớ về ngày đầu tiên mẹ đi học.
- HS: Người mẹ không những lo lắng cho con về vật chất mà còn mong muốn bồi dưỡng cho con có được một tâm hồn, tình cảm, cảm xúc tinh tế sâu sắc đối với trường học ngay từ buổi đầu tiên đến trường.
- HS trao đổi nhóm và có thể trả lời:
 Người mẹ không trực tiếp nói với con hay với ai cả - Người mẹ nhìn con ngủ, như tâm sự với con, nhưng thật ra đang nói với chính mình, đang tự ôn lại kỉ niệm riêng của mình.
- HS: Cách viết này thường gặp trong văn biểu cảm. Nó có tác dụng làm nổi bật được tâm trạng, khắc họa được tâm tư tình cảm, những điều sâu thẳm khó nói bằng những lời trực tiếp.
- HS:
 + Ngày khai trường là ngày lễ của toàn xã hội.
 + Không có ưu tiên nào lớn hơn ưu tiên cho giáo dục.
- HS: Quang cảnh khai trường ở nước Nhật.
 + Người lớn nghỉ việc để đưa trẻ đến trường.
 + Đường phố được dọn quang đãng và trang trí tươi vui.
 + Tất cả các quan chức nhà nước đều chia nhau đến dự lễ khai giảng ở khắp các trường lớn, nhỏ...
-HS: Vì nhà trường giữ một vai trò rất quan trọng đối với cuộc đời của mỗi con người: cho ta tri thức, dạy ta biết đạo lý làm người, bồi dưỡng tình cảm cho mỗi chúng ta...
- HS trao đổi nhóm và đại diện đọc trước lớp: ''Ai cũng biết rằng mỗi sai lầm trong giáo dục... chệch cả hàng dặm sau này''
+ Từ ngữ nhẹ nhàng, kín đáo (giọng độc thoại) như lời tâm sự.
+ Miêu tả diễn biến tâm trạng đặc sắc.
+ Tình cảm yêu thương sâu sắc của mẹ
+ Vai trò to lớn của nhà trường đối với con người
 Đọc ghi nhớ.
I - Đọc, tìm hiểu chung. (8’)
Đọc, chú thích.
2- Tác giả: Lí Lan 
II. Đọc-T×m hiÓu v¨n b¶n.(25’)
1/ Tâm trạng của hai mẹ con.
- Con: háo hức, vô tư, thanh thản.
- Mẹ: bâng khuâng, xao xuyến nhớ về ngày đầu tiên mẹ đi học.
2/ Vai trò của nhà trường đối với thế hệ trẻ:
- Nhà trường giữ vai trò quan trọng trong việc đào tạo thế hệ trẻ.
III-Tổng kết-GN(3’)
1. Nghệ thuật.
+ Từ ngữ nhẹ nhàng, kín đáo (giọng độc thoại) như lời tâm sự.
+ Miêu tả diễn biến tâm trạng đặc sắc.
2. Nội dung.
+ Tình cảm yêu thương sâu sắc của mẹ
+ Vai trò to lớn của nhà trường đối với con người.
Ghi nhớ:SGK trang 9
c) Củng cố, luyện tập( 2') 
	? Kết thúc bài văn, người mẹ nói: ''bước qua cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra''. Em đã qua lớp Một, bây giờ em hiểu thế giới kì diệu ấy là gì?
	- HS có thể trả lời theo cách riêng của mình, gv định hướng, gợi mở một vài ý thích.
	? Em có suy nghĩ gì về sự ảnh hưởng môi trường gia đình đến trẻ em?
d) Hướng dẫn học bài và chuẩn bị bài mới (1’)
 - Học kỹ bài, ghi nhớ.
 - Viết 1 đv về 1 kỉ niệm đáng nhớ của em trong ngày khai trường.
 - Soạn bài “ Mẹ tôi ”.