Giáo án Lịch sử 7 - Tiết 67: Quá trình mở mang, phát triển miền đất Thái Bình

9- 1769)
Năm 1739 Hoàng Công Chất tập hợp dân nghèo ở vùng Sơn Nam nổi dậy chống lại triều đình Lê-Trịnh. Được dân nghèo ủng hộ, thanh thế của nghiã quân như triều dâng, đến năm 1748 nghĩa quân phối hợp với quân của Nguyễn Hữu Cầu hoạt động mạnh ở Thần Khê, Thanh Quan, đi tới đâu nghĩa quân cũng tịch thu ruộng đất , tài sản của địa chủ phong kiến chia cho nông dân. 1768 triều đình phong kiến đàn áp, nghĩa quân phải rút lên miền Tây Bắc hoạt động.
b. Khởi nghĩa Phan Bá Vành( 1821- 1827)
Phan Bá Vành người làng Minh Giám huyện Vũ Tiên (nay thuộc Vũ Bình - Kiến Xương), nhà nghèo phải đi chăn trâu. Bất bình trước cảnh áp bức bóc lột tàn bạo của địa chủ phong kiến đối với dân lành. Năm 1821, ông kêu gọi nông dân nổi dậy khởi nghĩa, căn cứ của nghĩa quân ở Trà Lũ- Kiến Xương.
Hoạt động của nghĩa quân nhanh chóng lan rộng khắp Thái Bình, Nam Định, Hải Dương, Quảng Yên, Kiến An...Nghĩa quân đánh bại nhiều cuộc tấn công đàn áp của triều đình Nguyễn, giết chết trấn thủ Sơn Nam Lê Mậu Cúc.
Tháng 3/ 1826, nghĩa quân bị thiệt hại nhiều ở Giao Thuỷ, nghĩa quân chuyển hoạt động ra Tiên Minh, Nghi Dương ( Hải Phòng), tổ chức nhiều trận đánh ở Cổ Trai, Phủ Bo, Tam Giang, Đồ Sơn...
Năm 1827, triều đình Nguyễn cử hàng chục tướng giỏi và hàng vạn quân bao vây căn cứ Trà Lũ. Nghĩa quân chống không nổi định thoát chạy ra biển như Phan Bá Vành bị bắt. Cuộc khởi nghĩa bị thất bại.
1. Miền đất từ Thái Bình từ thế kỷ X đến giữa thế kỷ XIX
Thế kỷ X, thời Ngô- Đinh- Tiền Lê, miền đất này thuộc đất Đằng Châu
Thế kỷ XI nhà Lý miền đất Thái Bình thuộc 2 lộ Long Hưng và Kiến Xương.
Thế kỷ XIII, nhà Trần miền đất Thái Bình thuộc phủ Long Hưng, Kiến Xương và An Tiêm
Thế kỷ XV nhà Lê sơ đất Thái Bình thuộc Nam Đạo, đến 1741 đổi là đạo Sơn Nam
Đầu thế kỷ XIX, nhà Nguyễn Nam Định và Hưng Yên cho đến năm 1890 thành lập tỉnh mới Thái Bình.
2. Quá trình lao động cần cù, sáng tạo để mở mang, cải tạo đất, xây dựng quê hương của nhân dân Thái Bình(từ thế kỷ X đền giữa thế kỷ XIX)
- Từ thế kỷ X đến giữa thế kỷ XIX, đất thuộc Thái Bình liên tục được mở mang, bồi đắp và cải tạo để trở thành vùng đất màu mỡ, thịnh vượng.
- Đầu thế kỷ XIX, dưới triền Nguyễn, công cuộc quai đê lấn biển được tiến hành khẩn trương hơn. Triều vua Minh Mạng, năm 1828 đã cử Doanh điền Nguyễn Công Trứ mộ dân nghèo quai đê lấn biển bãi triều Tiền Châu( tục gọi là Cồn Tiên) thuộc huyện Chân Định, phủ Kiến Xương lập ra huyện Tiền Hải. Cùng với việc đắp đê và lấn biển, đến cuối thế kỷ XIX ngoài 5 con sông thiên tạo, ông cha ta đã đào đắp thêm hơn 60 con sông, kênh để thau chua rửa mặn, mang nước ngọt tưới cho cây trồng.
3. Tình hình chính trị, xã hội:
từ thế kỷ X đền giữa thế kỷ XV, các triều đại phong kiến rất chăm lo đến đời sống nhân dân. Tình hình chính trị trong nước và vùng đất Thái Bình khá ổn định và phát triển. Thời Lý các lộ Long Hưng, Kiến Xương là chỗ dựa của triều đình. Với nhà Trần miền đất này là nơi khởi nghiệp
Từ thế kỷ XVI trở đi chế độ phong kiến mục ruỗng vua quan chỉ lo vơ vét của dân, các thế lực phong kiến tranh giành quyền lực dẫn tới đất nước bị chia cắtTình hình chính trị khủng hoảng, mâu thuẫn xã hội phát triển đã dẫn tới các cuộc khởi nghĩa nông dân do Hoàng Công Chất, Phan Bá Vành  lãnh đạo,
Các cuộc khởi nghĩa nông dân tiêu biểu
a. Khởi nghĩa Hoàng Công Chất( 1739- 1769)
b. Khởi nghĩa Phan Bá Vành( 1821- 1827)
4. Củng cố 
	? Em có nhận xét gì về công cuộc khai hoang cải tạo ruộng đất của ông cha ta
	? Các cuộc khởi nghĩa trên có ý nghĩa như thế nào 
5. Dặn dò
	Học thuộc nội dung đã học
	Sưu tầm thêm các tài liệu về mảnh đất Thái Bình từ thế kỉ X - XIX
Ngày soạn: 	 	Ngày dạy:
Tiết 68
Tình hình kinh tế - văn hoá miền đất thái bình
(từ thế kỷ X đền giữa thế kỷ XIX)
A. Mục tiêu
1. Kiến thức 
	 Hiểu rõ hơn về tình hình ưkinh tế – văn hoá miền đất Thái Bình từ thế kỷ X đến giữa thế kỷ XIX
2. Tư tưởng
	Giáo dục lòng yêu quê hương, tinh thần tự hào được sinh ra và lớn lên trên quê hương, phát huy truyền thông tốt đẹp của quê hương
3. Kĩ năng
	Rèn luyện kĩ năng quan sát lược đồ, tổng hợp kiến thức.
B. chuẩn bị
	GV: Bài soạn, lược đồ tỉnh Thái Bình
	HS: tìm hiểu kiến thức về quê hương Thái Bình
C. tiến trình lên lớp
1. ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ
	? Quá trình mở mang, cải tạo đất, xây dựng quê hương của nhân dân Thái Bình(từ thế kỷ X đền giữa thế kỷ XIX)
3. Bài mới
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung cần đạt
? Theo em mảnh đất Thái Bình có điều kiện thuận lợi như thế nào trong sản xuất nông nghiệp
Do điều kiện tự nhiên và tập quán canh tác, cây lúa nước được gieo cấy 2 vụ trong một năm, một số nơi ven biển hoặc đồng trũng chỉ cấy 1 vụ. Chăn nuôi hầu hết là nuôi gia cầm, gia súc trong gia đình, ở vùng ven biển ven sông nhiều làng làm nghề đánh cá. Do đất đai màu mỡ cộng với truyền thống lam động cần cù sáng tạo, miền đất Thái Bình sớm trở thành chỗ dựa cho nhà nước phong kiến về kinh tế. Năm1038 vua Lý Thái Tông đã ngự ra Bố Hải Khẩu làm lễ tế thần nông rồi cày ruộng tịch điền.
Đến thời Trần, với các chính sách khuyến nông của Nhà nước; nhà vua cho phép các vương hầu quý tộc mộ dân nghèo và dân lưu tán khai khẩn đất hoang, lấn biển...để xây dựng các điền trang thái ấp, các làng mạc. Do đó đất Thái Bình trù phú và đông đúc hơn.
Thời Lê Sơ rồi triều Nguyễn, miền đất Thái Bình luôn là hậu phương, là cơ sở vững chắc về kinh tế của các triều đại phong kiến
? Hãy kể tên một số làng thủ công truyền thống ở Thái Bình ?
-Dệt chiếu ( làng Hới - Hưng Hà)
-Kéo tơ, dệt lụa ở Bộ La (Vũ Thư), Phương La (Hưng Hà)
-Chạm bạc Đồng Sâm ( Hồng Thái - Kiến Xương)
? thời phong kiến việc trao đổi buôn bán ở Thái bình diễn ra như thế nào ?
Trung tâm là các chợ ở làng xã, họp theo phiên, nhân dân đến để đổi chác, mua bán sản phẩm hàng tiêu dùng. Chưa có phố phường, đô thị hay trung tâm thương nghiệp. Chợ đông vai trò rất quan trọng trong đời sống vùng nông thôn Thái Bình.
? ở địa phương em hiện có những tôn giáo nào ? 
Tục thờ cúng tổ tiên... đến thời Lý - Trần, đạo Phật thịnh đạt ở các làng, nhân dân xây chùa thờ Phật
Từ cuối thời Trần sang thời Lê Sơ, đạo Nho thịnh đạt, ở các làng nhân dân dựng đình thờ thành hoàng làng.
Từ thế kỷ XVII đạo Thiên chúa bắt đầu được truyền bá vào vùng ven biển Tiền Hải, Thái Thụy...
Hội làng là hình thức sinh hoạt văn hoá phổ biến ở hầu hết các làng. Làng nuôi dưỡng, giữ gìn phong tục tập quán truyền thống riêng của làng.Lễ hội từng làng vừa mang đặc trưng chung của văn hoá xóm làng người Việt vừa mang đặc điểm riêng của từng cộng đồng dân cư.
Chính từ các lễ hội các loại hình nghện thuật đặc sắc ra đời và phát triển như múa rối nước ở Nguyên Xá, chèo làng khuốc ( Đông Hưng)...
? Hãy kể tên một số danh nhân văn hoá người Thái Bình mà em biết ?
Từ khoa thi đời Lý (1185) đến khoa thi cuối cùng đời Nguyễn (1919) Thái Bình có 111 vị đỗ đại khoa. Điển hình là gia đình cả cha và con đỗ đại khoa là tiến sĩ Lê Phú Thứ và con là Bảng Nhãn Lê Quý Đôn.( người làng Phú Hiếu - Độc Lập- Hưng Hà)
Thời Trần- Hồ có nhà thơ Phạm Nhữ Dực( quê Quỳnh Phụ) thi đỗ giữ chức Giám hộ ở Tân An ( Quảng Ninh)
Thời Lê Sơ có Nguyễn Thành ( Đông Hưng), Quách Đình Bảo, Quách Hữu Nghiêm( Thái Thụy) và đặc biệt dưới triều Lê Thánh Tông có Đoàn Huệ Nhu( còn gọi là Phạm Như Huệ, người Hưng Hà) là nhà thơ duy nhất của mảnh đất Thái Bình ( Sơn Nam xưa) được vào hội Tao Đàn- hội thơ văn đầu tiên của nhà nước ta do Lê Thánh Tông sáng lập năm 1495.
1. Tình hình kinh tế:
Do điều kiện tự nhiên và tập quán canh tác, cây lúa nước được gieo cấy 2 vụ trong một năm, một số nơi ven biển hoặc đồng trũng chỉ cấy 1 vụ. Chăn nuôi hầu hết là nuôi gia cầm, gia súc trong gia đình, ở vùng ven biển ven sông nhiều làng làm nghề đánh cá. Do đất đai màu mỡ cộng với truyền thống lam động cần cù sáng tạo, miền đất Thái Bình sớm trở thành chỗ dựa cho nhà nước phong kiến về kinh tế
b, Thủ công nghiệp
-Dệt chiếu ( làng Hới - Hưng Hà)
-Kéo tơ, dệt lụa ở Bộ La (Vũ Thư), Phương La (Hưng Hà)
-Chạm bạc Đồng Sâm ( Hồng Thái - Kiến Xương)
c. Thương nghiệp
Trung tâm là các chợ ở làng xã, họp theo phiên, nhân dân đến để đổi chác, mua bán sản phẩm hàng tiêu dùng.
2.Văn hoá
a, Tôn giáo, tín ngưỡng
Tục thờ cúng tổ tiên... đến thời Lý - Trần, đạo Phật thịnh đạt ở các làng, nhân dân xây chùa thờ Phật
Từ cuối thời Trần sang thời Lê Sơ, đạo Nho thịnh đạt, ở các làng nhân dân dựng đình thờ thành hoàng làng.
Từ thế kỷ XVII đạo Thiên chúa bắt đầu được truyền bá vào vùng ven biển Tiền Hải, Thái Thụy...
b, Lễ hội
Hội làng là hình thức sinh hoạt văn hoá phổ biến ở hầu hết các làng
c, Giáo dục
Từ khoa thi đời Lý (1185) đến khoa thi cuối cùng đời Nguyễn (1919) Thái Bình có 111 vị đỗ đại khoa. Điển hình là gia đình cả cha và con đỗ đại khoa là tiến sĩ Lê Phú Thứ và con là Bảng Nhãn Lê Quý Đôn.( người làng Phú Hiếu - Độc Lập- Hưng Hà)
4. Củng cố
- Em hãy kể tên những tấm gương chịu khó học hành thi cử đỗ đạt cao của các “ông nghè” quê Thái Bình mà em biết?
- Em có nhận xét gì về số người đỗ đạt cao ở Thái Bình thời phong kiến?
5. Dặn dò
	Học thuộc nội dung đã học
	Sưu tầm thêm các tài liệu về mảnh đất Thái Bình từ thế kỉ X - XIX
Tuần 34
Ngày soạn: 	 	Ngày dạy:
Tiết 69 
Thái Bình với sự nghiệp đấu tranh chống ngoại xâm
của dân tộc từ thế kỷ X đền giữa thế kỷ XIX
A. Mục tiêu
1. Kiến thức 
	 Hiểu rõ hơn về sự nghiệp đấu tranh chóng ngoại xâm miền đất Thái Bình từ thế kỷ X đến giữa thế kỷ XIX
2. Tư tưởng
	Giáo dục lòng yêu quê hương, tinh thần tự hào được sinh ra và lớn lên trên quê hương, phát huy truyền thông tốt đẹp của quê hương
3. Kĩ năng
	Rèn luyện kĩ năng quan sát lược đồ, tổng hợp kiến thức.
B. chuẩn bị
	GV: Bài soạn, lược đồ tỉnh Thái Bình
	HS: tìm hiểu kiến thức về quê hương Thái Bình
C. tiến trình lên lớp
1. ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ
	Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh
3. Bài mới
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung cần đạt
? Thời loạn 12 sứ quân Thái Bình là nơi cát cứ của sứ quân nào ? 
Sau cái chết của Ngô Xương Văn (965) cuộc tranh chấp giữa các thổ hào và nạn cát cứ địa phương diễn ra ác liệt hơn, khu vực Bố Hải