Thiết kế trò chơi trong dạy học môn Toán lớp 3

ào trong các tiết dạy.
 	2.2 Quy trình tổ chức trò chơi
Trò chơi toán học thông qua 5 bước :
 - Giới thiệu tên trò chơi 
 - Phổ biến luật chơi 
 - Tiến hành chơi 
 - Thảo luận rút ra kiến thức 
 - Đánh giá kết luận .
2.3 Thiết kế trò chơi dạy học toán lớp 3
Trò chơi có nội dung số học và yếu tố đại số
Trong các năm giảng dạy lớp 3 tôi thấy học sinh thường sai về mảng kiến thức so sánh và gấp (giảm) một số đi nhiểu lần cũng như một số đơn vị bên cạnh đó kỹ năng cộng, trừ, nhân chia các số tròn chục trăm.... còn chậm. Do đó tôi đã thiết kế một số trò chơi có nội dung số học và yếu tố đại số này.
1. Trò chơi thứ 1: Xếp hàng thứ tự
 	 * Mục đích chơi : Giúp học sinh củng cố cách so sánh và sắp xếp các số theo thứ tự từ bé đến lớn và ngược lại .
 	 * Thời gian chơi : 5 phút 
 	 * Chuẩn bị chơi : 
- Giáo viên – chuẩn bị 2 lá cờ hiệu ( Cờ giấy nhỏ, 2 lá có màu khác nhau )
126
621
573
162
537
- Một số tấm thẻ từ ghi các số 
 Học sinh – mỗi đội 5 tấm thẻ 
Ví dụ: Tiết 1: Đọc, viết và so sánh các số có 3 chữ số bài tập số 4,5 trang 3 SGK .Khi tổ chức trò chơi giáo viên có thể chuẩn bị nội dung ghi trong bìa: 537; 162; 573; 621;126.
 	* Chọn đội chơi : Mỗi đội 5 Em; các em tự đặt tên cho đội mình ( Ví dụ : tên gọi tương ứng với màu sắc của cờ hiệu như đội Xanh, đội Đỏ )
 	 * Cách chơi : Hai đội trưởng lên thẻ của tổ và phát cho mỗi bạn ở đội mình. Giáo viên yêu cầu hai đội quan sát, tự so sánh các số vừa nhận trong nhóm với nhau (trong 1, 2 phút )
 	* Quy ước : Khi cô giáo hô hiệu lệnh và giơ 2 lá cờ trên 2 tay về hai phía ( sang ngang ) yêu cầu các em nghe, giơ thẻ lên cao và xếp mỗi đội một hàng ngang, bắt đầu từ cô giáo. Khi cô đưa 2 lá cờ song song về phía trước các em tập hợp hàng dọc. 
 	* Giáo viên bắt đầu hô các cách khác nhau như : “ Tập hợp theo thứ tự từ bé đến lớn”; “ Tập hợp theo thứ tự từ lớn đến bé ” sau hai 
 	* Ban thư ký ghi kết quả và tổng hợp điểm. Mỗi lần xếp hàng đúng thứ tự, nhanh, không ồn ào, xô lấn, làm lộn xộn, cho 10 điểm . Xếp chậm, không thẳng hàng, mất trật tự trừ 2 điểm . Đội nào xếp sai không ghi điểm. Sau 5 phút kết thúc trò chơi đội nào nhiều điểm sẽ thắng cuộc .
Trò chơi có thể sử dụng ở các tiết : So sánh các số trong phạm vi 10 000 bài tập số 2 trang 101 . So sánh các số trong phạm vi 100 000 bài tập số 4 trang 147.
@Lưu ý: Đối với trò chơi Xếp hàng thứ tự này giáo viên có thể biến tấu và vận dụng qua các bài có nội dung phân tích một số dưới dạng tổng.
1537 =
Ví dụ: Khi dạy bài:" Các số có bốn chữ số trang 96." Trong hoạt động 1 bài mới hay bài tập 2 ở hoạt động 2 
Phần chuẩn bị giáo viên chuẩn bị một số bộ thẻ từ ghi sẵn các số như:
7
500 +
30 +
1000 +
- Chia thành các nhóm, mỗi nhóm 5 em, nhóm trưởng lên nhận bộ thẻ của nhóm mình. Sau đó phát mỗi em một thẻ trong vòng 15 giây các em phải thực hiện đúng theo yêu cầu.
2. Trò chơi thứ 2: Kết bạn
 * Mục dích yêu cầu : 
 - Rèn luyện, củng cố kỹ năng tính nhẩm nhanh các phép tính cộng, trừ hoặc nhân, chia ( số tròn chục, tròn trăm ).
- Luyện tác phong nhanh nhẹn, tinh mắt .
 * Chuẩn bị : Giáo viên chuẩn bị 10 đến 15 tấm bìa hình chữ nhật kích thước 10 x15 cm ; có dây đeo . Mỗi tấm đều ghi một phép tính hoặc kết quả tương ứng .
 	Ví dụ : Tiết cộng trừ các số có 3 chữ số ( không nhớ ) bài tập số 1 trang 4.
Nội dung ghi trong thẻ như sau :
300 + 400
500 + 40
300
504
700 + 400
700
540
124
100 + 20 + 4
500 + 4
700-200-20
480
 * Thời gian: từ 5 đến 7 phút.
 * Cách chơi : Học sinh xung phong lên rút thẻ của mình, sau đó tất cả đội tập hợp thành vòng tròn, các em đeo thẻ trước ngực, mỗi em tự quan sát số thẻ của mình đứng trước và sau số thẻ của bạn nào trong nhóm mình. Tự tính nhẩm kết quả hoặc phép tính tương ứng với kết quả hoặc phép tính ghi trên thẻ của mình.
 	 * Yêu cầu cả đội lặc cò cò, vừa hát vừa vỗ tay cùng cả lớp: “ Lặc cò cò cho cái giò nó khoẻ, đi xen kẽ cho nó khoẻ cái giò ”Khi giáo viên hô “ Tìm bạn! Tìm bạn !” Các em phải nhanh chóng tìm và chạy về với bạn đeo thẻ có kết quả hoặc phép tính tương ứng với thẻ của mình. Những ai tìm đúng, tìm nhanh bạn mình nhất thì ghi được 10 điểm. Bạn nào tìm sai thì phải tự nhẩm lại để tìm đúng bạn mình. Sau một lượt giáo viên đổi thẻ lẫn lộn, sau đó cho các em tiếp tục chơi hoặc nhóm khác chơi .
 	Trò chơi có thể áp dụng cho tiết luyện tập bài số 2 trang 103 SGK, tiết luyện tập bài số 3 trang 148 SGK, tiết ôn tập bốn phép tính trong phạm vi 100000 đặc biệt là các bài tập tính nhẩm.
	@Lưu ý: Đối với trò chơi Kết bạn này giáo viên có thể thay đổi hình thức chơi khác như trò chơi Đố bạn.
	- Mục đích chơi: Rèn luyện, củng cố kỹ năng tính nhẩm nhanh các phép tính cộng, trừ hoặc nhân, chia ( số tròn chục, tròn trăm).
	- Cách chơi: Cá nhân, Lớp trưởng hay một bạn nào khác là người khởi xướng hô: 8000 – 3000 đố bạn, đố bạn – cả lớp đồng thanh đố ai, đố ai; rồi người khởi xướng hô tên một bạn bất kỳ trong lớp. Bạn được kêu tên sẽ đứng lên nêu kết quả nếu đúng thì được quyền đố tiếp còn sai mất quyền ưu tiên đố. Cứ tiếp tục chơi như vậy cho đến hết số lượng bài tập theo yêu câu trong sách giáo khoa.
	Đối với trò chơi này giáo viên có thể áp dụng trong các tiết dạy ở hoạt động 2 có dạng bài tập tính nhẩm như bài 3 trang 148, bài 1 trang 31....
3. Trò chơi thứ 3: Giành cờ chiến thắng
 	* Mục đích chơi :
- Củng cố khái niệm giảm đi một số lần và gấp lên một số lần 
 	- Luyện cách xử lý linh hoạt, hợp tác với nhau làm việc
 	*Chuẩn bị chơi : Giáo viên chuẩn bị một số phiếu học tập có thể có nội dung giống nhau: 
 Thêm 20 Giảm 6 lần
 Bớt 14
 4
Gấp 4 lần Gấp 9 lần 
Cách chơi : Giáo viên phát cho mỗi bàn một phiếu . Em ngồi đầu dãy làm phép tính đầu tiên rồi viết kết quả vào hình tròn sau đó chuyển ngay phiếu cho bạn thứ 2 trong dăy để tính tiếp. Cứ như vậy cho đến học sinh cuối cùng của dãy. Nếu nhóm nào về đích trước (làm nhanh và đúng nhất) thì thắng cuộc, giành được cờ chiến thắng, nhận được phần thưởng.
 Trong trường hợp các đội cùng làm xong một lúc thì đội nào có kết quả
đúng, trật tự khi chơi sẽ thắng cuộc. (Trò chơi có thể sử dụng trong tiết luyện tập bài số 1 trang 38 SGK, tiết luyện tập chung bài số 4 trang 77 SGK.) và giáo viên có thể sử dụng trong hoạt động củng cố của bài học giúp học sinh khắc sâu lại các kiến thức liên quan tới tiết học.
4. Trò chơi thứ 4: Phân tích số 
 	 * Mục đích chơi :
- Giúp học sinh củng cố cách phân tích số có bốn chữ số thành tổng của 
các nghìn, trăm, chục, đơn vị và ngược lại. Phát triển năng lực phân tích, tổng hợp 
 	 - Rèn tác phong nhanh nhẹn hợp tác với nhau trong khi làm việc.
 	 * Chuẩn bị chơi: Giáo viên chuẩn bị 2 bảng phụ hoặc 2 tờ giấy rô ki có nội dung ghi giống nhau. 
 	Ví dụ : Viết số thích hợp vào chỗ chấm .
……..= 1000 + 900 +50 +2 7550 = …….+……+…..	 ……. =9000 + 900 +90 +9 7050 =……….+…….+……
.........= 9000 +100 + 50 +2 1095 =……..+……+…….
 8001 = 8000 + … 8100 = 8000 + ……
…….. = 7000 + 500 9009 = 9000 + ……
 - Học sinh chuẩn bị phấn ( hoặc bút dạ ) 
 	Thời gian chơi: 3 – 5 phút 
 	Cách chơi: Chơi theo kiểu đồng đội, chia lớp thành hai nhóm, mỗi nhóm chọn đội chơi (5-10 em ), các em còn lại cỗ vũ cho đội mình .
 	 Hai đội xếp thành hai hàng dọc các đội quan sát và nhẩm bài làm của mình (1-2 phút )
 	Khi giáo viên có hiệu lệnh bắt đầu chơi, yêu cầu từng bạn trong đội lên điền kết quả của mình vào bảng phụ treo trên bảng lớp (phần bài của đội mình). Bạn thứ nhất điền xong quay xuống nhanh chóng và vỗ vào tay bạn thứ hai, bạn thứ hai lên điền ….Cứ thế tiếp tục cho điền hết. Học sinh dưới lớp và giáo viên đánh giá, thống kê điểm . Mỗi kết quả đúng ghi 10 điểm. Đội nào nhiều điểm sẽ thắng. Trong trường hợp cả hai đội đều điền đúng kết quả thì đội nào nhanh hơn, trình bày đẹp hơn sẽ thắng.
( Trò chơi được sử dụng ở tiết các số có bốn chữ số (tiếp theo) bài tập 2
trang 96, vận dụng ở tiết ôn tập các số đến 100 000 bài số 3 trang 169 SGK .) 
@ Lưu ý: Giáo viên có thể biến chế các nội dung khác tổ chức cho học sinh tham gia ví dụ như thành lập bảng nhân hoặc chia.....Ngoài ra giáo viên có thể tổ chức trò chơi dưới một hình thức khác có tên gọi là:" Ai nhanh ai đúng."
Ví dụ: Bài tập 4 trang 81 Mỗi số là giá trị biểu thức nào? 
39
90
80:2 x 3
130
50+ 20x 4
120
70 + 60: 3
68
11x 3+ 6
81– 20+ 7
 Mục đích chơi: 
 - Giúp học sinh củng cố cách tính giá trị một biểu thức và rèn kỹ năng tính nhẩm cộng, trừ, nhân và chia các số tròn chục.
- Rèn tác phong nhanh nhẹn hợp tác với nhau trong khi làm việc.
Cách tiến hành chơi giáo viên cũng thực hiện như trò chơi Phân tích số các em lần lượt lên nối kết quả với biểu thức.
Đặc biệt hơn cả với trò chơi Tiếp sức này giáo viên có thể áp dụng trong các phân môn chính tả hay luyện từ và câu trong bộ môn tiếng việt.(Ví dụ bài 1 môn luyện từ và câu tuần 11.....).
@ Sau khi áp dụng các trò chơi vào mảng nội dung số học và yếu tố đại số các em học sinh đã nắm chắc được cách tính giảm và gấp một số đi nhiều lần. Nắm chắc cách so sánh các số. Đồng thời các em có kỷ năng tính nhẩm tốt hơn.
B. Trò chơi: Củng cố nội dung hình học
Việc nắm chắc các quy tắc tính chu vi và diện tích của một hình đối với các em học sinh lớp 3 là rất khó. Các em nhớ đó rồi quên đó cho nên các em thường tính toán sai. Do đó thôi đã thiết kế các quy tắc tính diện tích và chu vi của một dưới dạng bài thơ để giúp cho các em ghi nhớ được tốt hơn.
1. Trò chơi: Ô số bí mật
 	 * Mục đích chơi: Giúp học sinh nhớ lâu các công thức tính chu vi , diện tích của hình chữ nhật, hình vuông. Từ đó vận dụng linh hoạt, kết hợp với kỹ năng tính nhẩm để tính chu vi, diện tích của hình với số đo cho trước …
 - Phát triển khả năng diễn đạt rõ ràng, mạch lạc.
 	 * Chuẩn bị: 
- Giáo viên chuẩn bị một bảng phụ kẻ 5 ô ghi thứ tự từ 1 tới 5.
 1
 5
 4
 2
 3
- 5 mảnh giấy ghi nội dung câu hỏi theo thứ tự từ 1 tới 5
 	Ví dụ: Khi dạy bài : “ Ôn tập hình học “ cuối năm ở hoạt động củng cố giáo viên có thể chọn nội dung:
 	1. Muốn tìm diện tích hình vuông 
 Một cạnh nhân bốn ra ngay khó gì?
 Bạn hãy cho biết hai câu thơ trên đúng hay sai? Hãy tính nhẩm nhanh diện tích hì