Giáo án Sinh học Lớp 9 - Bài 2: Lai một cặp tính trạng

Tuần : Tiết :
Ngày soạn : Ngày dạy
BÀI 2 LAI MỘT CẶP TÍNH TRẠNG
I. Mục tiêu bài học 
11. Kiến thức 
	- HS trình bày vàphân tích được thí nghiệm lai một cặp tính trạng của Menđen.
	- Hiểu vàghi nhớ các khái niệm kiểu hình, kiểu gen, thể đồng hợp, thể dị hợp.
	- Hiểu vàphát biểu được nội dung quy luật phân li.
	- Giải thích được kết qủa thí nghiệm theo quan điểm của Menđen. 
2. Kỹ năng
	- Phát triển kĩ năng phân tích kênh hình. 
	- Rèn luyện kĩ năng phân tích số liệu, tư duy lôgic. 
3. Thái độ
	Củng cố niềm tin vào khoa học khi nghiên cứu tính quy luật của hiện tượng sinh học.
II. Phương pháp : Quan sát, vấn đáp, diễn giảng, đàm thoại ...
	III. Phương tiện dạy học
- Tranh phóng to hình 2.1-3 SGK(hoặc)
- Máy chiếu Overhead, film ghi hình 2.1-3 SGK
IV. Tiến trình dạy học
1. ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Trình bày nội dung vàý nghĩa thực tiễn của di truyền học?
Câu 2: Nội dung cơ bản của phương pháp phân tích các thế hệ lai của Men đen gồm những điểm nào?
3. Giảng bài mới: 
GV chuyển ý vào bài mới...
Hoạt động 1 . Tìm hiểu thí nghiệm của Men đen
 Mục Tiêu : Trình bày được phương pháp tiến hành giao phấn của Men đen trên đậu Hà lan
TG
Hoạt động dạy
Hoạt động học
Nội dung
- GV hướng dẫn quan sát tranh hình 2.1 giới thiệu sự thụ phấn nhân tạo trên hoa đậu Hà Lan.
- GV sử dụng bảng 2 để phân tích các khái niệm: Kiểu Thân cao
Thân lùn
 = 
 = 
 = 
hình, tính trạng trội, tính trạng lặn.
- GV yêu cầu HS nghiên cứu bảng 2 SGK thảo luận.
+ Nhận xết kiểu hình ở F1 ?
+ xác định tỉ lệ kiẻu hình ở F2 trong từng trường hợp ?
Từ kết quả đã tính toán, GV yêu cầu HS rút ra tỉ lệ kiểu hình ở F2.
- Yêu cầu HS trình bày thí nghiệm của Menđen?
GV nhấn mạnh về sự thay đổi giống làm mẹ thì kết quả thu được không đổi vàøi trò di truyền như nhau của bố vàmẹ.
- GV yêu cầu HS làm bài tập điền từ (tr. 9)
- GV yêu cầu HS nhắc lại nội dung quy luật phân li.
- HS quan sát tranh, theo dõi vàghi nhớ cách tiến hành.
- HS ghi nhớ khái niệm.
-HS phân tích bảng số liệu, thảo luận trong nhómÞnêu được:
Kiểu hình F1 mang tính trạng trội (của bố hoặc của mẹ )
+ Tỉ lệ kiểu hình ở F2.
- Đại diện nhóm rút ra nhận xét, các nhóm khác bổ sung.
- HS dựa vào hình 2.2 trình bày thí nghiệm. Nhóm khác bổ sung.
- HS lựa chọn cụm từ điền vào chổ trống:
1: Đồng tính
2:3 trội: 1 lặn
- 1-2 HS đọc lại nội dung.
1 . Thí nghiệm của Men đen
a. Các khái niệm 
- Kiểu hình:Là tổ hợp các tính trạng của cơ thể
-Tính trạng trội:Là tính trạng biểu hiện ở F1.
-Tính trạng lặn: Là tính trạng đến F2 mới đợc biểu hiện.
b. Thí nghiệm
- Lai hai giống đậu Hà Lan khác nhau về cặp tính trạng thuần chủng tương phản
VD:
P hoa đỏ x hoa trắng.
F1: hoa đỏ.
F2 : 3 hoa đỏ: 1 hoa trắng (Kiểu hình có tỉ lệ 3 trội : 1 lặn).
c) Nội dung quy luật phân li
Khi lai hai bố mẹ khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng thì F2 phân li tính trạng theo tỉ lệ trung bình 3 trội: 1 lặn.
Hoạt động 2 . Tìm hiểu sự giải thích thí nghiệm của Men đen
 Mục Tiêu : Hoàn thành định luật phân li tính trạng (Tìm hiểu nội dung địng luật phân li tính trạng), củng cố khái niệm thuần chủng, giải thích kết quả các thí nghiệm.
TG
Hoạt động dạy
Hoạt động học
Nội dung
- GV giải thích quan niệm đương thời của MenĐen về di truyền hòa hợp.
- Nêu quan niệm của MenĐen về giao tử thuần khiết.
- GV yêu cầu HS làm bài tập mục ‚ (tr. 9).
+ Tỉ lệ các loại giao tử ở F1 vàtỉ lệ các loại hợp tử ở F2.
+ Tại sao F2 lại có tỉ lệ 3 hoa đỏ : 1 hoa trắng.
- GV hoàn thiện kiến thức Þ Yêu cầu HS giải thích kết quả thí nghiệm theo Menđen.
GV chốt lại cách giải thích kết quả là sự phân li mỗi nhân tố di truyền về một giao tử vàgiữ nguyên bản chất như cơ thể thuần chủng của P.
- HS ghi nhớ kiến thức.
- HS quan sát hình 2.3, thảo luận nhóm sát định được:
+ GF1: 1A: 1a 
Hợp tử F2 có tỉ lệ:
 1AA : 2Aa : 1aa.
+ Vì hợp tử Aa, biểu hiện kiểu hình trội giống hợp tử AA.
Đại diện nhóm phát biểu các nhóm khác bổ sung.
- HS ghi nhớ kiến thức. 
2 . Giải thích thí nghiệm của Men đen
- Theo MenĐen:
+ Mỗi tính trạng do cặp nhân tố di truyền quy định.
+ Trong quá trình phát sinh giao tử có sự phân li của các cặp nhân tố di truyền.
+ Các nhân tố di truyền được tổ hợp lại trong thụ tinh. 
IV. Củng cố vàhoàn thiện
1. GV cho HS đọc vànêu lại những nội dung trong phần tóm tắt cuối bài.
2. Gợi ý trả lời câu hỏi cuối bài.
Câu 1 . Cho HS phát biểu các khái niệm: kiểu gen, kiểu hình, đồng hợp vàdị hợp
Câu 2 . Cho học thuộc nội dung quy luật phân li trong SGK.
Câu 3. Đánh dấu + vào ô o chỉ câu trả lời Đúng nhất trong các câu sau.
Tại sao khi lai 2 bố mẹ thuần chủng khác nhau về một cặp tính trạng tương phản thì ở F2 phân li tính trạng theo tỉ lệ 3 trội: 1lặn?
o a) Các giao tử được tổ hợp một cách ngẫu nhiên trong quá trình thụ tinh.
o b) Cặp nhân tố di truyền được phân li trong quá trình phát sinh giao tử.
o c) Các giao tử mang gen trội át các giao tử mang gen lặn.
o d) cả a vàb
Đáp án d
Câu 4 . cho hai giống cá kiếm mát đen vàmắt đỏ thuần chủng giao phối với nhau được F1 giao phối với nhau thì tỉ lệ về kiểu gen vàkiểu hình ở F2 sẽ như thế nào? cho biết màu mắt chỉ đo một gen quy đinh.
Đáp án: Vì F1 toàn cá kiếm mắt đen, nên mắt đen là tính trạng trội, còn mắt đỏ là tính trạng lặn. Ta quy ước gen A quy định mắt đen, gen a quy định mắt đỏ.
Sơ đồ lai :
 P : AA x aa
 	 (mắt đen) (mắt đỏ)
	 GP : A a
	F1 : 	Aa (mắt đen)
	GF1 :	1A :1a x 1A : 1a
F2 	(KG) : 1AA : 2Aa :1aa
 	(KH) 3 mắt đen : 1mắt đỏ
V. Dặn dò .
* Học thuột phần tóm tắt cuối bài.
* Trảlời các câu hỏi sau :
1. Nêu khái niệm : kiểu hình vàcho thí dụ minh họa.
2.Phát biểu nội dung của định luật phân li.
3.Menđen đã giải thích kết quả thí nghiệm trên đậu Hà Lan như thế nào.
4. Cho hai giống cá kiếm mắt đen vàmắt đỏ thuần chủng giao phối với nhau được F1 
 Toàn cá kiếm mắt đen. Khi cho các con cá F1 giao phối với nhau thì tỉ lệ về kiểu gen vàkiểu hình ở F2 sẽ như thế nào ? Cho biết màu mắt chỉ do một gen quy định.