Giáo án Sinh học 6 - Tiết 61: Vi khuẩn

Ngày soạn:
Ngày giảng:
Tiết: 61
Chửụng X. VI KHUAÅN - NAÁM - ẹềA Y
Baứi 50. VI KHUAÅN
I. MUẽC TIEÂU.
 1. Kieỏn thửực
- Phaõn bieọt ủửụùc caực daùng vi khuaồn trong tửù nhieõn.
- Naộm ủửụùc nhửừng ủaởc ủieồm chớnh cuỷa vi khuaồn veà: kớch thửụực, caỏu taùo, dinh dửụừng, phaõn boỏ.
- Hieồu ủửụùc nhửừng ửựng duùng thửùc teỏ cuỷa vi khuaồn trong ủụứi soỏng vaứ saỷn xuaỏt.
- Naộm ủửụùc nhửừng neựt ủaùi cửụng veà vi ruựt.
 2. Kyừ naờng
Reứn kyừ naờng quan saựt, so sánh, phaõn tớch, khaựi quaựt.
 3. Thaựi ủoọ
 Giaựo duùc yự thửực yeõu thớch moõn hoùc.
II. Phương pháp
	Thực hành, hoạt động nhóm, vấn đáp tìm tòi
iii. chuẩn bị của gv- hs
 1. Chuaồn bũ cuỷa giaựo vieõn:
Tranh phoựng to: caực daùng vi khuaồn (hỡnh 50.1), vai trò của vi khuẩn trong đất (H50.2)
 2. Chuaồn bũ cuỷa hoùc sinh: 
Sửu taàm 1 soỏ tranh aỷnh, maồu tin veà vi khuaồn, vi ruựt.
Iv. tiến trình giờ dạy
 1.ổn định tổ chức: kiểm tra sĩ số (1p)
 2. Kiểm tra bài cũ: (5p)	
	- ẹa daùng cuỷa thửùc vaọt laứ gỡ? Tỡnh hỡnh ủa daùng cuỷa thửùc vaọt ụỷ Vieọt Nam?
	- Caực bieọn phaựp baỷo veọ sửù ủa daùng cuỷa thửùc vaọt?
 3. Giảng bài mới
* Vào bài :Trong thiên nhiên có những sinh vật hết sức nhỏ bé mà bằng mắt ta không thể nhìn thấy được, nhưng chúng lại có vai trò rất quan trọng đối với đời sống và sức khoẻ con người.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Hoaùt ủoọng 1: TèM HIEÅU MOÄT SOÁ ẹAậC ẹIEÅM CUÛA VI KHUAÅN (8p)
*Muùc tieõu: Bieỏt sụ lửụùc veà hỡnh daùng, kớch thửụực vaứ caỏu taùo cuỷa vi khuaồn.
- Gv cho HS quan saựt tranh caực daùng vi khuaồn g vi khuaồn coự nhửừng hỡnh daùng naứo?
- HS coự theồ nhận xét vi khuaồn hỡnh troứn, hỡnh ngoaốn ngeứo g Gv chổnh laùi caựch goùi teõn cho chớnh xaực.
- Gv lửu yự: daùng vi khuaồn soỏng thaứnh taọp ủoaứn, tuy lieõn keỏt vụựi nhau nhửng moói vi khuaồn vaón laứ moọt ủụn vũ soỏng ủoọc laọp.
b) Kớch thửụực:
- Gv cung caỏp thoõng tin: vi khuaồn coự kớch thửụực raỏt nhoỷ (1 vaứi phaàn nghỡn mm). Phaỷi quan saựt dửụựi kớnh hieồn vi coự ủoọ phoựng ủaùi lụựn.
c) Caỏu taùo:
- Cho HS ủoùc thoõng tin SGK g traỷ lụứi caõu hoỷi:
 + Neõu caỏu taùo teỏ baứo vi khuaồn?
 + So saựnh vụựi teỏ baứo thửùc vaọt?
- Goùi HS nhaộc laùi hỡnh daùng, caỏu taùo, kớch thửụực cuỷa vi khuaồn.
- Gv cung caỏp theõm thoõng tin: 1 soỏ vi khuaồn coự roi neõn coự theồ di chuyeồn ủửụùc.
- HS quan saựt tranh g goùi teõn tửứng daùng.
- HS phaựi bieồu g HS khaực nhaọn xeựt vaứ boồ sung.
*Nhaọn xeựt:
 Vi khuaồn coự nhieàu hỡnh daùng khaực nhau nhử: hỡnh caàu, hỡnh que, hỡnh daỏu phaồy, hỡnh xoaộn.
- HS laộng nghe g ghi nhụự kieỏn thửực.
- HS ủoùc thoõng tin g traỷ lụứi caõu hoỷi.
 + Caỏu taùo teỏ baứo vi khuaồn: vaựch teỏ baứo, chaỏt teỏ baứo, chửa coự nhaõn hoaứn chổnh.
 + Vi khuaồn khaực teỏ baứo thửùc vaọt: khoõng coự dieọp luùc vaứ chửa coự nhaõn hoaứn chổnh.
- ẹaùi dieọn nhoựm traỷ lụứi g nhoựm khaực theo doừi, nhaọn xeựt vaứ boồ sung.
1. Hình dạng, kích thước và cấu tạo của vi khuẩn.
 Vi khuaồn coự kớch thửụực raỏt nhoỷ, coự nhieàu hỡnh daùng vaứ caỏu taùo ủụn giaỷn (chửa coự nhaõn hoaứn chổnh).
Hoaùt ủoọng 2: TèM HIEÅU CAÙCH DINH DệễếNG CUÛA VI KHUAÅN (6p)
 *Muùc tieõu: Hieồu ủửụùc caựch dinh dửụừng chuỷ yeỏu cuỷa vi khuaồn laứ dũ dửụừng (hoaùi sinh vaứ kyự sinh).
- Yeõu caàu HS ủoùc thoõng tin Ê SGK g Gv neõu vaỏn ủeà: vi khuaồn khoõng coự dieọp luùc, vaọy noự soỏng baống caựch naứo?
- Gv nhaọn xeựt vaứ toồng keỏt laùi.
- Gv giaỷi thớch caựch dinh dửụừng cuỷa vi khuaồn:
 + Dũ dửụừng (chuỷ yeỏu).
 + Tửù dửụừng (1 soỏ ớt).
- Yeõu caàu HS phaõn bieọt 2 caựch dũ dửụừng laứ: hoaùi sinh vaứ kớ sinh.
- Cho HS ruựt ra keỏt luaọn.
- HS ủoùc thoõng tin Ê SGK g traỷ lụứi ủửụùc vaỏn ủeà dinh dửụừng cuỷa vi khuaồn.
- ẹaùi dieọn nhoựm traỷ lụứi g nhoựm khaực theo doừi, nhaọn xeựt vaứ boồ sung.
- HS thaỷo luaọn g phaõn bieọt hoaùi sinh vaứ kớ sinh.
 + Hoaùi sinh: soỏng baống chaỏt hửừu cụ coự saỹn trong xaực ủoọng, thửùc vaọt ủang phaõn huỷy.
 + Kớ sinh: soỏng nhụứ treõn cụ theồ soỏng khaực.
2. Cách dinh dưỡng
 Vi khuaồn dinh dửụừng baống caựch dũ dửụừng (hoaùi sinh hoaởc kớ sinh). Trửứ 1 soỏ vi khuaồn coự khaỷ naờng tửù dửụừng. 
Hoaùt ủoọng 3: PHAÂN BOÁ VAỉ SOÁ LệễẽNG (5p)
*Muùc tieõu: Bieỏt ủửụùc trong tửù nhieõn, choó naứo cuừng coự vi khuaồn vaứ coự soỏ lửụùng lụựn.
- Gv yeõu caàu HS ủoùc thoõng tin SGK g traỷ lụứi caõu hoỷi: nhaọn xeựt sửù phaõn boỏ vi khuaồn trong tửù nhieõn?
- Gv boồ sung g toồng keỏt laùi.
- Gv cung caỏp thoõng tin: vi khuaồn sinh saỷn baống caựch phaõn ủoõi, neỏu gaởp ủieàu kieọn thuaọn lụùi thỡ chuựng sinh saỷn raỏt nhanh.
- Gv mụỷ roọng: khi ủieàu kieọn baỏt lụùi (khoự khaờn veà thửực aờn vaứ nhieọt ủoọ) g vi khuaồn keỏt baứo xaực.
- Gv giaựo duùc yự thửực giửừ gỡn veọ sinh caự nhaõn.
- Gv cho HS ủoùc keỏt luaọn chung.
- HS ủoùc thoõng tin g tửù ruựt ra nhaọn xeựt.
- HS laộng nghe g ghi nhụự kieỏn thửực.
- HS laộng nghe g ghi nhụự kieỏn thửực.
3. Phân bố và số lượng
 Trong tửù nhieõn, nụi naứo cuừng coự vi khuaồn: trong ủaỏt, trong nửụực, trong khoõng khớ vaứ trong cụ theồ sinh vaọt.
Hoaùt ủoọng 1: VAI TROỉ CUÛA VI KHUAÅN (10p)
*Muùc tieõu: Hieồu ủửụùc vai troứ cuỷa thửùc vaọt.
a) Vaỏn ủeà 1: Tỡm hieồu vai troứ cuỷa vi khuaồn.
- Yeõu caàu HS quan saựt kyừ hỡnh 50.2 vaứ ủoùc chuự thớch g laứm baứi taọp ủieàn tửứ.
- Gv gụùi yự: 2 hỡnh troứn laứ vi khuaồn.
- Gv choỏt laùi caực khaõu bieỏn ủoồi xaực ủoọng vaọt, laự caõy ruùng g vi khuaồn bieỏn ủoồi thaứnh muoỏi khoaựng g cung caỏp cho caõy.
- Cho HS ủoùc thoõng tin Ê SGK tr.162.
 - Cho HS thaỷo luaọn: vi khuaồn coự vai troứ gỡ trong tửù nhieõn vaứ trong ủụứi soỏng con ngửụứi? (Gv giaỷi thớch khaựi nieọm coọng sinh).
- Gv cho HS giaỷi thớch hieọn tửụùng thửùc teỏ. (vớ duù: vỡ sao dửa, caứ ngaõm vaứo nửụực muoỏi sau vaứi ngaứy hoựa chua?
- Gv choỏt laùi vai troứ coự ớch cuỷa vi khuaồn.
b) Vaỏn ủeà 2: Tỡm hieồu taực haùi cuỷa vi khuaồn.
- Gv yeõu caàu HS thaỷo luaọn caực caõu hoỷi:
 + Haừy keồ teõn 1 vaứi beọnh do vi khuaồn gaõy ra?
 + Caực loaùi thửực aờn ủeồ laõu ngaứy deó bũ oõi, thiu, vỡ sao? Muoỏn thửực aờn khoõng bũ oõi, thiu thỡ phaỷi laứm theỏ naứo?
- Gv boồ sung, chổnh lyự caực beọnh do vi khuaồn gaõy ra. Vớ duù: beọnh taỷ do phaồy khuaồn taỷ, beọnh lao do trửùc khuaồn lao.
- Gv phaõn tớch cho HS bieỏt: coự nhửừng vi 
khuaồn coự caỷ hai taực duùng: coự ớch vaứ coự haùi.
Vớ duù: vi khuaồn phaõn huỷy chaỏt hửừu cụ:
 + Coự haùi: laứm hoỷng thửùc phaồm.
 + Coự lụùi: phaõn huỷy xaực ủoọng, thửùc vaọt.
- Gv choỏt laùi taực haùi cuỷa vi khuaồn.
- Yeõu caàu HS lieõn heọ haứnh ủoọng cuỷa baỷn thaõn phoứng choỏng taực haùi do vi khuaồn gaõy ra.
- HS quan saựt hỡnh 50.2 vaứ ủoùc chuự thớch g hoaứn thaứnh baứi taọp ủieàn tửứ. (tửứ caàn ủieàn: vi khuaồn, muoỏi khoaựng, chaỏt hửừu cụ).
- ẹaùi dieọn nhoựm traỷ lụứi g nhoựm khaực theo doừi, nhaọn xeựt vaứ boồ sung.
- HS ủoùc thoõng tin Ê SGK tr.162 g thaỷo luaọn nhoựm. Yeõu caàu:
*Trong tửù nhieõn:
 + Phaõn huỷy chaỏt hửừu cụ g chaỏt voõ cụ ủeồ caõy sửỷ duùng.
 + Goựp phaàn hỡnh thaứnh than ủaự, daàu lửỷa.
*Trong ủụứi soỏng:
 + Noõng nghieọp: vi khuaồn coỏ ủũnh ủaùm g boồ sung nguoàn ủaùm cho ủaỏt.
 + Cheỏ bieỏn thửùc phaồm: vi khuaồn leõn men.
 + Vai troứ trong coõng ngheọ sinh hoùc.
- HS thaỷo luaọn nhoựm.
- Caực nhoựm trao ủoồi g ghi nhụự 1 soỏ beọnh do vi khuaồn gaõy ra ụỷ ngửụứi (ủoọng vaọt, thửùc vaọt).
 + Giaỷi thớch thửực aờn bũ oõi thiu laứ do vi khuaồn hoaùi sinh laứm hoỷng thửực aờn.
 + Muoỏn giửừ thửực aờn g ngaờn ngửứa vi khuaồn sinh saỷn baống caựch: giửừ laùnh, phụi
4. Vai trò của vi khuẩn.
 * Lợi ích:
- Phaõn huỷy chaỏt hửừu cụ thaứnh chaỏt voõ cụ. 
- Goựp phaàn hỡnh thaứnh than ủaự, daàu lửỷa
- Nhieàu vi khuaồn ủửụùc ửựng duùng trong coõng nghieọp, noõng nghieọp vaứ cheỏ bieỏn thửùc phaồm.
* Tác hại:
 Caực vi khuaồn kớ sinh gaõy beọnh cho ngửụứi, nhieàu vi khuaồn hoaùi sinh laứm hoỷng thửùc phaồm, gaõy ra oõ nhieóm moõi trửụứng.
Hoaùt ủoọng 2: Sễ LệễẽC VEÀ VI RUÙT (5p)
- Gv giụựi thieọu thoõng tin khaựi quaựt veà caực ủaởc ủieồm cuỷa vi ruựt.
- Yeõu caàu HS keồ teõn 1 vaứi beọnh do vi ruựt gaõy ra?
- HS coự theồ keồ 1 vaứi beọnh: cuựm gaứ, soỏt do vi ruựt ụỷ ngửụứi, ngửụứi nhieóm HIV
5. Sơ lược về vi rút
 Vi ruựt raỏt nhoỷ, chửa coự caỏu taùo teỏ baứo soỏng, kớ sinh baột buoọc vaứ thửụứng gaõy beọnh cho vaọt chuỷ.
4. Củng cố: 5p)
HS trả lời câu hỏi 1, 2 SGK tr.161
5. Hướng dẫn học ở nhà và chuẩn bị bài sau:(1p)
- Hoùc baứi, làm bài tập
- Chuaồn bũ: naỏm rụm.
V. Rút kinh nghiệm
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................