Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 12

Ngày soạn: 28/11/2013
Tuần: 12, tiết: 48, Tuần: 13, tiết: 49 
Bài: 
TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN THUYẾT MINH
I – Mục tiêu
Hướng dẫn HS hiểu được vai trò,vị trí và đặc điểm của văn bản thuyết minh trong đời sống con người;
Bước đầu rèn luyện kĩ năng tạo lập văn bản viết bài văn thuyết minh;
Biết viết một bài văn hoàn chỉnh, đúng yêu cầu.
II – Chuẩn bị
GV: SGK + Giáo án;
HS: SGK +chuẩn bị bài
III – Tiến trình lên lớp
Ổn định lớp: KKSS
Kiểm tra bài cũ (tiết 41, 42 KT Tập làm văn)
Hướng dẫn học bài mới
HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
HĐ1: Tìm hiểu văn bản thuyết minh trong đời sống
I – Vai trò, đặc điểm văn bản thuyết minh
 1. Vai trò của văn bản thuyết minh
- Văn bản thuyết minh là kiểu VB được tạo lập nhằm cung cấp những tri thức khách về mọi mặt đời sống cho con người.
- Thường được đăng tải trên các sách báo có tính khoa học.
- Văn bản thuyết minh là kiểu VB được sử dụng rộng rãi trong đời sống.
* Giới thiệu về vai trò của VBTM, nghĩa từ thuyết minh
(?) Gọi đọc VB a, b & c
(?) Chia 8 nhóm: thảo luận câu trả lời cho các CH trong SGK
(?) VB a cho biết điều gì về cây dừa?
(?) VB b cung cấp thông tin gì về lá cây?
(?) VB c cho biết Huế là gì?
* Nhận xét, bổ sung
(?) Các VB trên cung cấp gì cho con người? (gợi ý, nếu cần)
* Nhận xét, bổ sung
*Kết luận
(?) Thường gặp những VB dạng này ở đâu? (gợi ý tên những tác phẩm được trích dẫn trong SGK, nếu cần)
* Nhận xét, bổ sung
* Kết luận
(?) Tìm thêm VB có ND tương tự trong SGK
(?) Mỗi VB cung cấp ND gì?
* Nhận xét, bổ sung
* Kết luận:
* Tóm kiến thức mục 1
- nghe
- đọc
- thảo luận
- trả lời: cho biết lợi ích của cây dừa trong đời sống của cư dân BĐ;
 - trả lời: thông tin về lí do lá cây có màu xanh;
 - trả lời: cho biết Huế là một trung tâm văn hoá, nghệ thuật đặc biệt
- theo dõi
- trả lời: kiến thức về tự nhiên, xã hội
- theo dõi
- ghi chép
- trả lời: trên các sách, báo khoa học
- theo dõi
- ghi chép
- trả lời: Người thầy đạo cao đức trọng, Ngô Tất Tố và “Tắt đèn”
- trả lời: 
+ tài năng & đạo đức của CVA
+ thân thế, sự nghiệp của NTT & giá trị của Tắt đèn
- theo dõi
- ghi chép
- theo dõi
HĐ2: Tìm hiểu đặc điểm của văn bản thuyết minh
 2. Đặc điểm của văn bản thuyết minh
- Tri thức trong VBTM phải khách quan, chính xác, thiết thực.
- Một VBTM được thể hiện bằng các phương thức như: trình bày, giải thích,...
- Ngôn ngữ trong VBTM phải rõ ràng, chính xác, đơn nghĩa, chặt chẽ.
- Để tạo sự hấp dẫn, trong VBTM, người ta có thể dùng hạn chế các yếu tố tạo sự hấp dẫn cho VB như: cách đặt vấn đề, dàn ý, dùng câu,...
" Văn bản thuyết minh đủ điều kiện để trở thành một kiểu VB riêng.
*Ghi nhớ (SGK, tr.117)
* Sử dụng bảng phụ 1với thông tin về đặc điểm cơ bản của VB tự sự, miêu tả, nghị luận, biểu cảm
(?) HD lập bảng so sánh 4 loại VB trên với VB thuyết minh
* Cung cấp kiến thức cơ bản về VB tự sự, miêu tả, * Chia 8 nhóm thảo luận: Các VB trên có thể xem thuộc kiểu nào trong 4 loại VB đã học?
* Các VB trên có thể xem thuộc kiểu nào trong 4 loại VB đã học?, Vì sao?
(?) Các nhóm dùng VB b so sánh với VB Qua Đèo Ngang để CM theo bảng phụ 2? (gợi ý, nếu cần: tính chất, cơ sở sự lí giải, mục đích)
(?) Vậy, tri thức trong VB b có những yếu tố riêng nào?
* Nhận xét, bổ sung
* Kết luận
(?) VB b sử dụng phương thức gì để thuyết minh? (gợi ý: sử dụng những câu ghép có quan hệ từ chỉ nguyên nhân – kết quả như vì)
(?) VB a có sử dụng phương thức thuyết minh giống VB b không? (gợi ý: có cho biết vì sao dừa ở BĐ có tác dụng như thế không)
(?) Phương thức thuyết minh của VB a?
*Nhận xét, bổ sung
*Kết luận
(?)Yếu cầu thảo luận nhóm: Nhận xét đặc điểm ngôn ngữ của các VB a, b, c (gợi ý: biểu cảm?, khó hiểu?,...) ?
*Nhận xét, bổ sung
*Kết luận
* Tóm kiến thức mục 2
(?)Đọc ghi nhớ
- thực hiện
- thảo luận
- trả lời: không thể, vì các VB trên không đáp ứng đặc điểm phải có của các loại VB đó
- thảo luận
+ Tính chất: giải thích đặc điểm lá" thực"khách quan><chủ quan!theo ý đồ!đặc điểm cảnh vật;
+ Cơ sở: dựa trên kết quả nghiên cứu"chính xác><không chính xác!theo tâm trạng;
+ Mục đích: cung cấp tri thức về lá"thiết thực><không thiết thực!nhận thức tâm trạng NV
- trả lời: khách quan, chính xác, thiết thực
- theo dõi
- ghi chép
- trả lời: giải thích
- trả lời: không
- trả lời: trình bày
- theo dõi
- ghi chép
- thảo luận, trả lời: ngôn ngữ khôn khan nhưng dễ hiểu 
- theo dõi
- ghi chép
- theo dõi
- đoc
HĐ3: Luyện tập
II – Luyện tập
(?) Gọi đọc và trả lời CH cho câu a (gợi ý, nếu cần: nhiệm vụ, nội dung, phương thức biểu đạt)
*Nhận xét, bổ sung
* Kết luận
(?) Gọi đọc và trả lời CH cho câu b
*Nhận xét, bổ sung
* Kết luận
(?) Gọi đọc BT2
(?) Gọi đọc lại VB tr.105, 106
(?) Văn bản này thuộc kiểu văn bản nào đã học? (gợi ý, nếu cần: ND?)
(?) Văn bản đã sử dụng yếu tố TM, chỉ ra?
(?) Tác dụng?
* Nhận xét, bổ sung
* Kết luận
(?) Gọi đọc VB tr.13+BT3
(?) VB trên thuộc kiểu nào? (gợi ý, nếu cần: ND?)
(?) Kết hợp kết quả tìm được ở BT2, đưa nhận xét
(?) Kết luận?
* Nhận xét, bổ sung
* Kết luận
- Đọc, trả lời: VBTM !cung cấp kiến thức lịch sử, khởi nghĩa NVV, trình bày
- Theo dõi
- Sửa vào vở
- Đọc, trả lời: VBTM!cung cấp kiến thức về giun đất, đặc điểm giun đất, trình bày
- Theo dõi
- Sửa vào vở
- Đọc
- Đọc
- Trả lời: VBNL
- Trả lời: yếu tố TM: Theo các nhà...trẻ sơ sinh.
- Trả lời: để người đọc thấy tác hại của bao nilon mà không dùng
- Theo dõi
- Sửa vào vở
- Đọc
- Trả lời: VBBC!rừng cọ ≡quê hương
- Trả lời: VBTS, MT, BC, NL có sử dụng yếu tố TM
- Trả lời: làm rõ điều nói đến
- Theo dõi
- Sửa vào vở
 BT1: VBTM
 a:
- Nhiệm vụ: cung cấp tri thức lịch sử VN (1802-1945);
- Nội dung: cuộc khởi nghĩa của NVV;
- Phương thức biểu đạt: trình bày.
 b:
- Nhiệm vụ: cung cấp tri thức khoa học sinh học;
- Nội dung: đặc điểm, giá trị của của giun đất;
- Phương thức biểu đạt: trình bày.
 Bài 1: các vb trên đều là vb t.minh
 Vb a: cung cấp tri thức về lịch sử
 Vb b: cung cấp tri thức về khoa học lịch sử
 BT2:
- Văn bản nghị luận: bảo vệ mội trường bằng việc không sử dụng bao nilon
- Yếu tố TM có tác dụng làm cho người tiếp nhận thấy được sự nguy hiểm của bao nilon mà thay đổi hành động
Củng cố
HS: trao đổi với GV về những đề trong bài học chưa nắm vững;
GV: hệ thống lại toàn bộ nội dung bài học, giải đáp những vấn đề HS đặt ra.
Dặn dò, hướng dẫn tự học
– Học bài, làm BT còn lại;
– Hướng dẫn chuẩn bị bài Phương pháp thuyết minh.
IV – Rút kinh nghiệm
Phong Thạnh, ngày....... tháng 11 năm 2013
Kí duyệt