Giáo án Ngữ văn 10 - Tiết 56

Tiết : 56 ĐỌC THÊM THƠ HAI-KƯ CỦA BA-SÔ
Ngày soạn: 22/12
Mục tiêu: Giúp HS nắm được 
- giá trị nội dung và nghệ thuật của mỗi bài thơ
- rèn luyện lí năng tự học, tự đọc tác phẩm
B. Phương tiện thực hiện và cách thức tiến hành bài dạy
Phương tiện thực hiện: - GV: SGV, SGK, STK, giáo án
 - HS: SGK, vở ghi, vở soạn
Cách thức tiến hành bài dạy - Phương pháp vấn đáp
 - Phương pháp quy nạp
 - Thảo luận trao đổi củng cố kiến thức
C.Tiến trình bài dạy
Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ: Nêu cách lập dàn ý cho bài văn thuyết minh
3.Dạy bài mới
 Lời vào bài: Hôm nay, chúng ta sẽ đọc thêm một số tác phẩm thơ Hai-kư của Ba-sô
HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS
 NỘI DUNG BÀI DẠY 
Hoạt động 1: tìm hiểu đôi nét về thơ Hai-kư
HDHS tìm hiểu những nét chính về thơ Hai-kư 
 Hoạt động 2: Hướng dẫn đọc thêm
Thao tác 1: Qua bài 1, em cảm nhận được điều gì về tâm hồn Ba-sô ?
Thao tác 2: Tiếng chim đỗ quyên tượng trưng cho điều gì?
Thao tác 3: Tác giả đã thể hiện tình cảm như thế nào qua bài 3
Thao tác 4: Vì sao lại có 2 âm thanh tiếng vượn hú và trẻ con khóc cùng một lúc?
Thao tác 5: Tác giả mượn chú khỉ để nói đến đối tượng nào?
Thao tác 6: hình ảnh hoa đào rơi xuống mặt hồ mang ý nghĩa gì?
Thao tác 7: nêu mối quan hệ giữa tiếng ve và đá?
Thao tác 8: Em cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn gì ở Ba-sô qua bài 8
Hoạt động 3: Tổng kết
I. Đôi nét về thơ Hai-kư
Hình thức: 17 âm tiết, ngắt nhịp thành 3 đoạn
Quý ngữ: từ chỉ mùa
Thủ pháp tượng trưng: lựa chọn chi tiết đặc sắc để biểu hiện cái toàn thể
Tính hàm súc, tinh tế, thẩm mỹ
Ngôn ngữ: gợi chứ không tả
II. Hướng dẫn đọc thêm
Bài 1: 
Quê Ba-sô ở Mi-ê, ông lên Ê-đô 10 năm mới về thăm lại
Xem Ê-đô thân thiết như quê hương mình
→ tình cảm thân thiết gắn bó với mảnh đất nơi mình ở
Khi ta ở chỉ là nơi đất ở
 Khi ta đi đất đã hoá tâm hồn
Bài 2:
- trở về Kinh đô sau 20 năm, nghe tiếng chim đỗ quyên nhớ kinh đô năm nào
- tiếng chim đỗ quyên: thương tiếc thời gian, nỗi buồn và sự vô thường
→ hoài niệm về một quá khứ vàng son
Nhớ nước đau lòng con quốc quốc
 Thương nhà mỏi miệng cái gia gia
Bài 3: 
đau lòng khi mẹ mất
giọt lệ nóng hổi
cuộc đời ngắn ngủi
Tuổi già hạt lệ như sương
 Hơi đâu ép lấy hai hàng chứa chan
Bài 4: 
tiếng vượn hú
tiếng trẻ con khóc
→ nỗi buồn trước số phận của con người
Kìa những đứa tiểu nhi tấm bé
 Lỗi giờ sinh lìa mẹ lìa cha
 Lấy ai bồng bế vào ra
 U ơ tiếng khóc thiết tha nỗi lòng
Bài 5: 
chú khỉ đơn độc→ người nông dân Nhật Bản hay những em bé nghèo đang co ro trong cơn mưa lạnh
→ tấm lòng yêu thương đối với những người nghèo khổ
Bài 6: 
hoa anh đào rơi xuống mặt hồ: sự tương giao giữa sự vật, hiện tượng trong vũ trụ
Khách lạ đến ngàn hoa chửa rụng
Câu màu ngâm dạ nguyệt càng cao
Bài 7:
âm thanh: tiếng ve
Sự vật: đá
tiếng ve như thấm vào đá
→ cảnh vật tĩnh tại
Bài 8: 
đây là bài thơ từ thế của ông
sắp từ giã cuộc đời vẫn còn lưu luyến, vẫn còn muốn tiếp tục những chuyến đi- đi bằng tâm hồn
III. Tổng kết: 8 bài thơ mang đặc trưng thơ Hai – kư
Bài
Quý ngữ
Chỉ mùa
1
Mùa sương
Mùa thu
2
Chim đỗ quyên
Mùa hè
3
Sương thu
Mùa thu
4
Gió mùa thu
Mùa thu
5
Mưa đông
Mùa đông
6
Hoa đào
Mùa xuân
7
Tiếng ve
Mùa hè
8
Cánh đồng hoang vu
Mùa đông
- mỗi bài thơ đều mang một ý nghĩa tượng trưng riêng, độc đáo
 D.Hướng dẫn tự học và chuẩn bị bài mới:
- Nắm nội dung, nghệ thuật từng bài thơ
- Nắm đặc trưng thơ Ba-sô
- Ôn tập kiểm tra học kì I