Giáo án Lịch sử lớp 9 - Bài 28: Xây dùng chủ nghĩa xã hội ở miền bắc, đấu tranh chống đế quốc Mỹ và chính quyền Sài Gòn ở miền nam (1954 - 1965)

 Soạn : 22-03-2009
Dạy: 25-03-2009
Tiết 36:
Chương VI. 
VIỆT NAM TỪ NĂM 1945 ĐẾN NĂM 1975.
 BÀI 28: ( T1)
XÂY DùNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở MIỀN BẮC, ĐẤU TRANH CHỐNG ĐẾ QUỐC MỸ VÀ CHÍNH QUYỀN SÀI GÒN Ở MIỀN NAM (1954-1965) 
I. Mục tiêu bài học.
1. Kiến thức: giúp học sinh nắm được.
 - Tình hình nước ta sau hiệp định Giơ ne vơ (7/1954) nguyên nhân của việc đất nước bị chia cắt làm 2 miền với 2 CĐ chính trị - XH khác nhau.
- Nhiệm vụ của cách mạng XHCN ở M.Bắc (1954 à 1960) là hoàn thành C2 ruộng đất, phục vụ kinh tế, hàn gắn vết thương chiến tranh và chế tạo công cụ sản xuất, trong quá trình đó chúng ta đã đạt được kết quả to lớn, nhưng còn có nhiều thiếu sót sai lầm.
2. Tư tưởng, tình cảm: 
- Bồi dưỡng học sinh lòng yêu nước gắn liền với CNXH, tình cảm gắn bó ruột thịt Nam-Bắc, tin vào sự lãnh đạo của Đảng và tương lai của cách mạng.
3. Kĩ năng:
- Rèn cho h/s kĩ năng phân tích, đánh giá, nhận định các sự kiện lịch sử.
II. Chuẩn bị : 
1. Giáo viên:
- Tranh ảnh sgk H57, 58, 59; Bản đồ VN.
- Đại cương lịch sử tập III.
2. Học sinh: Sưu tầm tranh ảnh về giai đoạn lịch sử này.
III. Tiến trình Dạy và học.
1. Ổn định tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Bài mới.
* Giới thiệu bài: Từ tháng 7/1954 đến giữa năm 1965 , hai miền Bắc Nam thực hiện những nhiệm vụ cách mạng khác nhau , nhằm tiến tới thống nhất nước nhà. Miền Bắc thực hiện những nhiệm vụ của cách mạng trong thời kì quá độ lên CNXH . Miền Nam,thực hiện những nhiệm vụ cách mạng dân tộcdân chủ nhân dân , tiến hành đấu tranh chống đế quốc Mĩ xâm lượcvà chính quyền Sài Gòn, chống chiến lược Chiến tranh đặc biệt .
* Dạy và học bài mới: 
Hoạt động của thầy, trò
Kiến thức
GV: Hiệp định giơ ne vơ 1954 về Đông Dương được ký kết đã chấm dứt cuộc chiến tranh xâm lược của TDP đối với ba nước Việt Nam, Lào, Cam Pu Chia.
? Cho biết tình hình nước ta sau hiệp định Giơ- ne- vơ (1954)
- Hiệp định Giơ- ne- vơ được ký kết, hoà bình trở lại trên toàn cõi Đông Dương.
- Theo hiệp định : hai bên ngừng bắn, tập kết, chuyển quân, chuyển giao khu vực.
+ 27/ 7/1954 ta ngừng bắn trên chiến trường Bắc bộ, Trung bộ (1/8), Nam bộ(11/8)
? Tình hình miền Bắc lúc này như thế nào?
* GV : Hướng dẫn HS quan sát H52 : Đồng bào Hà Nội đón bội đội vào tiếp quản thủ đô.
Sáng 10-10-1954 các đơn vị bộ đội , trong đó có các chiến sĩ của trung đàn thủ đô- những người con tám năm về trước thề Quyết tử cho tổ quốc quyết sinh, đã trở về Hà Nội trong đoàn quân chiến thắng. Đến 4 giờ 30’ chiều quân đội ta hoàn toàn kiểm soát Hà Nội.
? Cho biết tình hình ở Miền Nam?
? Mục đích của Mĩ là gì?
- Hòng chia cắt lâu dài đất nước ta, biến nước ta thành thuộc địa kiểu mới và căn cứ quân sự của Mĩ.
* GV dùng bản đồ VN giới thiệu vĩ tuyến 17, gianh giới quân sự tạm thời 2 miền Nam -Bắc
? Nguyên nhân của việc đất nước ta bị chia cắt làm hai miền sau hiệp định Giơ-ne-vơ 1954 về Đông Dương.
-Pháp không thi hành nghiêm chỉnh và đầy đủ những quy định của Hiệp định Giơ-ne-vơ 1954 về Việt Nam.
-Mĩ và chính quyền Sài Gòn phá Hiệp định Giơ-ne-vơ 1954 về Việt Nam, âm mưu biến Việt Nam thành thuộc địa kiểu mới và căn cứ quân sự của Mĩ.
? Đất nước bị chia cắt làm hai miền ,vậy nhiệm vụ của cách mạng nước ta sau Hiệp định Giơ-ne-vơ 1954 là gì.
- Miền Bắc tiếp tục thực hiện nhiệm vụ chống phong kiến, chuyển sang giai đoạn CM XHCN.
- Miền Nam có nhiệm vụ đấu tranh đòi thi hành đủ hiệp định Giơ-ne-vơ đòi tự do dân chủ
? Để thực hiện nhiệm vụ chống PK, giải quyết khó khăn về kinh tế, Đảng và chính phủ có chủ trương gì.
-Đảng và chính phủ ta chủ trương đẩy mạnh cuộc vận động cải cách ruộng đất , khôi phục kinh tế , nhằm củng cố miền Bắc, tạo điều kiện đưa miền Bắc bước sang giai đoạn mới.
? Em hiểu thế nào là Cải cách ruộng đất 
- là cuộc cách mạng ở nông thôn do giai cấp công nhân lãnh đạo nhằm đánh đổ chế độ bóc lột của giai cấp địa chủ phong kiến, thực hiện khẩu hiệu "người cày có ruộng".
? Cải cách ruộng đất được tiến hành từ khi nào?
- Cải cách ruộng đất được bắt đầu từ cuối năm 1953 khi cuộc kháng chiến chống TDP sắp kết thúc 
+ Đợt 1 tiến hành trong kháng chiến chống TDP ở một số xã vùng tự do miền bắc (Việt Bắc, Thanh, Nghệ ,Tĩnh)
+ 4 đợt còn lại tiến hành trong thời gian hoà bình
? Trong 5 đợt cải cách Miền Bắc thu được kết quả gì?
GV chứng minh: Ta đã tiến hành cải cách ruộng đất 3.655 xã thuộc 22 tỉnh (Trung Du và đồng bằng),khoảng 81 vạn hécta ruộng đất , 10 vạn trâu bò, 1,8 triệu nông cụ lấy từ tay g/c địa chủ chia cho hơn 2 triệu hộ nông dân, đưa nông dân lên địa vị làm chủ ở nông thôn.
* GV:Hướng dẫn HS quan sát H58 : Nông dân được chia ruộng đất trong cải cách ruộng đất.
( Sách kênh hình lịch sử Việt Nam- THCS)
? Cho biết ý nghĩa của việc hoàn thành cải cách ruộng đất ở Miền Bắc nước ta (1953 - 1957)
+ Bộ mặt nông thôn Miền Bắc thay đổi cơ bản
+ Giai cấp địa chủ phong kiến bị đánh đổ
+ Khối công nông binh được củng cố 
+ thắng lợi này góp phần tích cực cho ta khôi phục kinh tế, hàn gắn vết thương chiến tranh.
? Sau khi kết thúc kháng chiến chống TDP, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân miền Bắc đã làm gì.
GV: -sau khi hòa bình lập lại, nhân dân miền Bắc đã bắt tay vào khôi phục kinh tế , hàn gắn vết thương chiến tranh trong điều kiện hết sức khó khăn của một xã hội vốn là thuộc địa, vừa trải qua chiến tranh tàn phá nặng nề. Song với sự lãnh đạo của Đảng, sự cần cù lao động của ND miền Bắc , công cuộc khôi phục kinh tế đã đạt những thành công nhất định
? Các biện pháp để khôi phục nghành nông nghiệp .
? Trong nông nghiệp ta đã đạt được những thành tựu gì.
? Công nghiệp thời kỳ này phát triển như thế nào?
VD: Mỏ than Hòn Gai, xi măng Hải phòng, nhà máy dệt Nam Định, điện Hà nội...
- Nhà máy cơ khí Hà Nội, diêm thống nhất, gỗ Cầu Đuống.
 ? Thủ công nghiệp có những bước phát triển nào?
? Trong thương nghiệp Đảng ta đã đề ra những biện pháp như thế nàovà đạt được những thành tựu gì.
? Giao thông vận tải phát triển như thế nào.
? Những thành tựu đạt được trong khôi phục kinh tế có ý nghĩa gì.
- nền kinh tế bị chiến tranh tàn phá nặng nề được phục hồi, tạo điều kiện cho kinh tế phát triển, giải quyết những vấn đề xã hội, nâng cao đời sống của nông dân; củng cố Miền Bắc, cổ vũ Miền Nam.
? Sau khi khôi phục kinh tế, Đảng ta đã có những chủ trương mới nào.
? Vì sao Đảng và nhà nước ta chủ trương cải tạo quan hệ sản xuất trong những năm 1858-1860.
- Sau 3 năm 1954- 1957 hoàn thành cải cách ruộng đất , nền kinh tế miền Bắc tuy có nhiều thay đổi nhưng cơ bản vẫn là nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu, lao động thủ công , năng xuất thấp, sự chiếm hữu tư nhân về tư liệu sản xuất vẫn còn phổ biến
? Cho biết nhiệm vụ, mục tiêu của cải tạo quan hệ sản xuất theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
- Nhằm vận động những nông dân cá thể , những thợ thủ công, thương nhân, và nhà tư sản tham gia lao động tập thể trong các hợp tác xã, quốc doanh hoặc công tư hợp doanh. Khâu chính là hợp tác hóa nông nghiệp.
? Việc cải tạo quan hệ sản xuất bước đầu đạt những thành tựu gì.
- Đến cuối năm 1960 có 85% hộ nông dân với 68% diện tích đất vào HTX nông nghiệp ; 89,7% thợ thủ công , 45%người buôn bán nhỏ vào HTX
? Ý nghĩa của việc cải tạo quan hệ sản xuất XHCN.
- Xóa bỏ chế độ người bóc lột người, có thúc đẩy sản xuất phát triển, đảm bảo đời sống cho nhân dân lao động, tạo điều kiện vật chất , tinh thần cho những người ra đi chiến đấu.
? Trong cải tạo XHCN chúng ta còn mắc phải những sai lầm gì? Nguyên nhân sai lầm đó.
- HS: Đọc phần chữ nhỏ sgk/132
+ Nguyên nhân sai lầm: Chủ quan nóng vội, duy ý chí đốt cháy giai đoạn (tức làm theo suy nghĩ, mong muốn, không hoàn toàn xuất phát từ khả năng thực tế của ta)
? Đồng thời với việc cải tạo, miền Bắc còn thực hiện nhiệm vụ nào khác.
? Thành tựu của việc xây dựng và phát triển kinh tế văn hóa ở miền Bắc.
I.T×nh h×nh n­íc ta sau hiÖp ®Þnh Gi¬-ne-v¬.
+ Ph¸p rót khái Hµ Néi( 10-10-1954) vµ MiÒn B¾c(05-1954)
+ MÜ nhảy vào và ®­a bän tay sai lªn n¾m chÝnh quyÒn ở miền Nam.
II. MiÒn B¾c hoµn thµnh c¶i c¸ch ruéng ®Êt, kh«i phôc kinh tÕ, c¶i t¹o quan hÖ s¶n xuÊt( 1954-1960).
1-Hoàn thành c¶i c¸ch ruéng ®Êt:
+ Qua n¨m ®ît cải cách ruộng đất, giai cÊp ®Þa chñ phong kiÕn bÞ ®¸nh ®æ, giai cÊp n«ng d©n ®­îc gi¶i phãng.
2.Kh«i phôc kinh tÕ, hµn g¾n vÕt th­¬ng chiÕn tranh:
+ N«ng nghiÖp: 
- Khai phá ruộng hoang, sửa chữa đê điều, tăng thêm trâu bò Nông nghiệp phát triển, n¹n ®ãi ®­îc gi¶i quyÕt.
+ C«ng nghiÖp: Nhanh chãng ®­îc kh«i phôc.
+ Thñ c«ng nghiÖp: Tăng thêm các mặt hàng tiêu dùng đảm b¶o nhu cÇu tèi thiÓu cña cuéc sèng.
 + Th­¬ng nghiÖp: §­îc më réng.
+ GTVT:Các tuyến đường sắt , đường bộ được khôi phục và xây dựng thêm.
3. C¶i t¹o QHSX, b­íc ®Çu ph¸t triÓn kinh tÕ- v¨n ho¸ (1958-1960).
-1958-1960 miền Bắc tiÕn hµnh c¶i t¹o quan hệ sản xuất XHCN đối với nông nghiệp, công nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp giao thông vận tải. 
- X©y dùng ph¸t triÓn kinh tÕ v¨n ho¸.
- thành tựư: sgk/1
 4 - Củng cố:
- Gv sơ kết bài học. 
? nêu những thành tựu trong cải cách ruộng đất? Ý nghĩa.
* Bài tập: ? Nét lớn của tình hình nước ta sau Hiệp định Giơ-ne-vơ là gì.
 A- Hòa bình lập lại.
 B- Miền Bắc hoàn toàn giải phóng.
 C- Nước ta bị chia cắt thành 2 miền với 2 chế độ chính trị- xã hội khác nhau.
 5- Dặn dò:
- Về nhà học bài , chuẩn bị tiếp phần III; IV
+ Tìm hiểu về phong trào đấu tranh chống chế độ Mĩ- Diệm ở miền Nam và phong trào Đồng khởi.