Giáo án Lịch sử 9 - Tiết 16 - Bài 14 - Việt Nam sau chiến tranh thế giới thứ nhất

Ngày soạn: 18/11/2014
 Phần hai: LỊCH SỬ VIỆT NAM 1919 ĐẾN NAY
 CHƯƠNG I: VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM 1919 – 1930
Tiết 16 Bài 14 - VIỆT NAM SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT
I. Mục tiêu bài học. Qua bài học sinh nắm được:
 1. Kiến thức: 
 - Nắm được nguyên nhân và những chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp ở Việt Nam sau chiến tranh thế giới thứ nhất.
- Biết được những nét chính về chính sách chính trị, văn hóa, giáo dục của thực dân Pháp.
- Sự chuyển biến về kinh tế, xã hội Việt Nam dưới tác động của cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai.
2. Kỹ năng: 
Giúp học sinh rèn kỹ năng phân tích đánh giá sự kiện lịch sử.
3. Thái độ: 
 Giáo dục học sinh lòng căm thù đế quốc với những chính sách bóc lột thâm độc của Pháp.
II. Chuẩn bị:
1. Giáo viên:
- Tài liệu chính sách cai trị của Pháp đối với Việt Nam 
2. Học sinh:
Xem trước bài ở nhà
III. Tiến trình lên lớp:
 1. Ổn định lớp: (1p)
 2. Kiểm tra bài cũ:(4p)
 ? Cho biết những nét chính về tình hình thế giới từ sau 1945 đến nay?
 3. Bài mới:
 * Giới thiệu bài mới:
 Sau chiến tranh thế giới lần thứ nhất, thực dân Pháp tiến hành cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai đối với Việt Nam, chương trình khai thác thuộc địa lần thứ hai của Pháp ở Việt Nam đã làm cho kinh tế, xã hội Việt Nam có nhiều thay đổi
 * Bài mới: 
Hoạt động của giáo viên và học sinh
 Nội dung bài học
Hoạt động 1: (12p)
Tìm hiểu chương trình khai thác lần thứ hai của Thực dân Pháp.
? Chính sách khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp ở Việt Nam diễn ra vào thời gian nào? 
? Tại sao Pháp tiến hành khai thác thuộc địa lần thứ hai.
- Kinh tế kiệt quệ.
- Bù đắp chiến tranh.
GV: dùng bản đồ 27
HS: quan sát.
? Dựa vào lược đồ trình bày chương trình khai thác Việt Nam lần thứ hai của thực dân Pháp.
? Về nông nghiệp thực dân Pháp đã làm gì?
HS: Trả lời
? Tại sao chúng đầu tư vào đồn điền cao su và khai mỏ ? Lấy dẫn chứng.
HS: Là nguồn nguyên liệu mà các nước cần rất nhiều sau chiến tranh.
? Về công nghiệp Pháp mở thêm cơ sở nào?
HS:- Nhà máy sợi Hải phòng, Nam Định 
? Để độc quyền ngoại thương Pháp đã làm gì.
HS: Đánh thuế nặng đối với hàng hóa nước ngoài để hàng hóa của Pháp độc chiếm thị trường.
? Pháp đã đầu tư gì cho giao thông vận tải ? ? Tại sao Pháp lại đầu tư mạnh cho GTVT?
HS: Việc khai thác thuộc địa được thuận lợi hơn chứ không phải nhằm mục đích phát triển kinh tế.
? Nhận xét của em về chương trình khai thác thuộc địa lần hai của Pháp.
? So sánh chính sách khai thác thuộc địa lần thứ nhất với lần thứ hai của thực dân Pháp?
HS: thảo luận 3 phút.
Đại diện nhóm trình bày kết quả.
GV: nhận xét, bổ sung, chuẩn xác
Hoạt động 2: (10p)
Tìm hiểu các chính sách chính trị, văn hóa, giáo dục
? Pháp đã thi hành ở Việt Nam những thủ đoạn chính trị như thế nào?
? Mục đích của thủ đoạn đó là gì.
HS: Phục vụ cho công cuộc khai thác bóc lột và củng cố bộ máy thống trị.
? Về văn hoá giáo dục Pháp có thủ đoạn gì ?
? Mục đích của các hành động này là gì?
HS: Lừa bịp, mị dân và làm cho nhân dân ta không còn tập trung vào việc đấu tranh giải phóng dân tộc.
? Sách báo tuyên truyền với nội dung gì.
HS: Nhảm nhí, lừa bịp, không lành mạnh.
? Nhận xét của em về chính sách chính trị văn hoá giáo dục của Pháp.
HS: Nhận xét
Hoạt động 3: (13p)
Tìm hiểu xã hội Việt Nam phân hóa
? Tại sao sau chiến tranh thế giới thứ nhất xã hội Việt Nam phân hoá?
HS: Do chính sách khai thác bóc lột của Pháp.
? Giai cấp địa chủ phong kiến có những thay đổi như thế nào ?
HS: Chúng chia nhau chiếm đoạt ruộng đất nông dân.
? Cho biết những thay đổi của giai cấp tư sản ?
HS: Kinh doanh riêng trở thành nhà tư sản như Bạch Thái Bưởi.
? Giai cấp tiểu tư sản được phân hoá như thế nào.
? Đời sống của giai cấp nông dân lúc này ra sao?
HS: Họ bị đàn áp, tô thuế nặng nề, đi phu, đi lính.
Chủ tịch HCM khẳng định vai trò của nhân dân trong đấu tranh: 
“ Dễ trăm lần dân không cũng chịu.
Khó vạn lần dân liệu cũng xong”
? Giai cấp công nhân ra đời vào thời gian nào ? Đặc điểm của giai cấp công nhân? 
HS: Tập trung ở các khu công nghiệp, các hầm mỏ và đồn điền.
? Cho biết khả năng CM của các giai cấp trong xã hội Việt Nam.
? Tại sao công nhân lại là giai cấp nắm quyền lãnh đạo cách mạng VN?
HS: Giai cấp tiên tiến nhất.
HS: Họ có tinh thần đoàn kết và khả năng giác ngộ cách mạng cao...
I. Chương trình khai thác lần hai của thực dân Pháp.
- Nguyên nhân:
+ Sau chiến tranh thế giới thứ nhất, Pháp bị chiến tranh tàn phá nặng nề, nền kinh tế kiệt quệ à Khai thác thuộc địa để bù đắp những thiệt hại do chiến tranh gây ra.
- Các chính sách:
+ Nông nghiệp: đầu tư vào đồn điền cao su, khai mỏ, tăng diện tích trồng cao su của cả nước.
+ Công nghiệp: Chú trọng khai mỏ, mở thêm nhiều cơ sở mới.
+ Thương nghiệp: Pháp độc quyền, đánh thuế nặng với hàng hoá nhập khẩu.
+ Giao thông vận tải đầu tư và phát triển thêm, đường sắt được nối liền nhiều đoạn.
+ Ngân hàng Đông Dương: Pháp chỉ huy.
à Hạn chế phát triển công nghiệp, tăng cường thủ đoạn bóc lột vơ vét.
II. Các chính sách chính trị, văn hoá, giáo dục.
- Chính trị: Chính sách chia để trị.
- Văn hoá giáo dục: Khuyến khích các hoạt động mê tín dị đoan, tệ nạn xã hội, hạn chế mở trường học.
à Những chính sách thâm độc, xảo quyệt.
III. Xã hội Việt Nam phân hoá.
- Địa chủ phong kiến: Câu kết chặt chẽ và làm tay sai cho Pháp, áp bức bóc lột nhân dân. Một bộ phận nhỏ có tinh thần yêu nước.
- Giai cấp tư sản: phân hóa thành hai bộ phận: Tư sản mại bản và tư sản dân tộc .
- Tiểu tư sản thành thị: tăng nhanh về số lượng, đời sống bấp bênh, bị chèn épàhọ có tinh thần hăng hái cách mạng và là một lực lượng của cách mạng.
- Nông dân: chiếm 90% dân số, họ bị thực dân, phong kiến áp bức àđây là lực lượng đông đảo và hăng hái của cách mạng.
- Giai cấp công nhân: ngày càng phát triển, bị áp bức bóc lột, có quan hệ gắn bó với nông dân, có truyền thống yêu nước...
=> Công nhân là giai cấp nắm quyền lãnh đạo CM.
 4. Củng cố, đánh giá: (4p)
 ? Dựa vào lược đồ hình 27 – tr56 trình bày chương trình khai thác Việt Nam lần thứ hai của thực dân Pháp tập trung vào những nguồn lợi nào. 
 5. Hướng dẫn về nhà: (1p)
- Học thuộc bài, trả lời câu hỏi sgk.
- Chuẩn bị bài 15 – tr59: Phong trào cách mạng Việt Nam sau chiến tranh thế giới thứ nhất.