Giáo án Lịch sử 7 - Tiết 27, Bài 15: Sự phát triển kinh tế và văn hóa thời Trần - Nguyễn Văn Nguyên

Tuần: 14
Ngày soạn: 14 / 11 / 2010
Tiết: 27
Ngày dạy: 20 / 11 / 2010
Bài 15
Sự phát triển kinh tế và văn hoá thời trần
a- mục tiêu bài học:
1- Kiến thức:
- Giúp học sinh nắm được sau cuộc kháng chiến quyết liệt chống quân Mông – Nguyên. Đại Việt phải trải qua nhiều khó khăn về kinh tế – xã hội
- Nhờ những chính sách và biện pháp tích cực của nhà Trần và tinh thần lao động cần cù của nhân dân ta, nền KT-XH Đại Việt được phục hồi và phát triển nhanh chóng.
2- Kĩ năng:
- Rèn luyện phương pháp so sánh, đối chiếu
3- Tư tưởng, tình cảm, thái độ:
- Bồi dưỡng cho học sinh lòng yêu nước, yêu quê hương, lòng tự hào dân tộc, biết ơn tổ quốc.
b- Thiết bị, đồ dùng và tài liệu dạy học:
- Tranh ảnh các thành tựu văn hoá thời Trần. 
- Hướng dẫn sử dụng kênh hình trong SGK Lịch sử THCS.
- Tập bản đồ, tranh ảnh, bài tập Lịch sử 7.tài liệu chuẩn kiến thức.
- Tư liệu Lịch sử 7.
- Bài tập Lịch sử 7.
c- Tiến trình tổ chức dạy và học:
* ổn định và tổ chức:
* Kiểm tra bài cũ:
 ? Vì sao cuộc kháng chiến chống quân Mông Nguyên của nhà Trần thắng lợi?
 ? ý nghĩa của 3 lần kháng chiến chống quân Mông nguyên?
* Giới thiệu bài mới:
Các cuộc xâm lược của nhà Nguyên đã để lại hậu quả cho Đại Việt. Sau các cuộc kháng chiến thắng lợi, nhà Trần đã làm gì để khắ phục hậu quả của chiến tranh và kết quả của các chính sách đó đối với tình hình kinh tế – XH ra sao.
I. Sự phát triển kinh tế.
1- Tình hình kinh tế sau chiến tranh.
Hoạt động dạy
Hoạt động học
Ghi bảng
? Sau kháng chiến nhà Trần có những thành phần kinh tế nào?
? Nhà nước có những biện pháp gì để phát triển nông nghiệp?
? So với thời Lý ruộng đất tư có gì khác thời Trần?
? Tại sao ruộng đất tư dưới thời Trần lại phát triển?
? Em có nhận xét về tình hình kinh tế nông nghiệp nước ta dưới thời Trần?
? Thủ công nghiệp thời Trần phát triển ra sao?
(Có những loại hình TCN nào)
? Dưới thời Trần thương nghiệp xuất hiện và phát triển dưới những hình thức nào?
- Kinh tế 
+ Nông nghiệp
+ Thủ công nghiệp
+ Thương nghiệp
- Khuyến khích sản xuất, mở rộng diện tích trồng trọt, khai khẩn đất hoang, củng cố đê điều.
- Ngày càng nhiều
- Do tích cực khai khẩn đất hoang, nhà nước quan tâm cấp đất. 
- Phục hồi và phát triển.
- Thủ công nghiệp nhà nước
- TCN trong nhân dân
- TCN rất phát triển. Một số người làm cùng nghề tụ họp lại thành lập làng nghề và phường nghề.
- Buôn bán tấp nập, chợ búa mọc lên nhiều nơi.
- Thăng Long là trung tâm kinh tế của cả nước.
- Buôn bán với ngoài nước được đẩy mạnh.
* Nông nghiệp: 
- Khuyến khích sản xuất, mở rộng diện tích trồng trọt, khai khẩn đất hoang, củng cố đê điều.
 - Ruộng đất công làng xã chiếm phần lớn diện tích ruộng đất trong nước.
- Ngoài ra còn ruộng đất tư: Điền trang, thái ấp và đất của địa chủ.
-> phục hồi và phát triển.
* Thủ công nghiệp
+ TCN do nhà nước quản lý được mở rộng nhiều ngành nghề như: gốm , tráng mem, dệt vảI, chế tạo vũ khí, đóng thuỳền
+ TCN trong nhân dân phổ biến và phát triển.
à Thủ công nghiệp phát triển.
* Thương nghiệp: 
- Buôn bán tấp nập, chợ búa mọc lên nhiều nơi.
- Thăng Long là trung tâm kinh tế của cả nước.
- Buôn bán với ngoài nước được đẩy mạnh.
2 - Tình hình xã hội sau chiến tranh
Hoạt động dạy
Hoạt động học
Ghi bảng
- GV giảng: Tình hình KT sẽ ảnh hưởng rất sâu sắc tới tình hình xã hội.
? Trong XH thời Trần có những tầng lớp nào?
Giáo viên giảng và phân tích về quyền lợi của từng tầng lớp, giai cấp.
? Phân hóa xã hội thời Trần có những đặc điểm gì khác so với thời Lý?
- GV hướng dần HS vẽ sơ đồ:
- Vua
- Quý tộc / vương hầu
- Địa chủ quan lại
- Nông dân tá điền
- Thợ thủ công và thương nhân
- Nông nô và nô tì
à XH phân hoá sâu sắc
- XH phân hoá sâu sắc hơn địa chủ ngày càng đông, nông nô và nô tì ngày càng nhiều.
- XH phân hoá sâu sắc hơn địa chủ ngày càng đông, nông nô và nô tì ngày càng nhiều.
- Sơ đồ phân hoá các tầng lớp giai cấp:
Tầng lớp thống trị
Vua Vương hầu
Quý tộc
Quan lại địa chủ
Thợ thủ công
Thương nhân
Nông dân tá điền
Tầng lớp bị thống trị
Nông nô
Nô tì
*Củng cố bài học:
? Tình hình kinh tế nước ta thời Trần?
? Phân tích tình hình XH sau chiến tranh?
* Hướng dẫn về nhà:
- Học bài nắm chắc hình kinh tế, xã hội nước ta sau chiến tranh.
- Đọc và chuẩn bị bài 15 phần II “Sự phát triển văn hoá” tìm hiểu nội dung bài theo các câu hỏi cuối mục, cuối bài.