Đề tài Làm thế nào cho học sinh yêu thích và hát đúng âm nhạc dân tộc trong trường tiểu học

ờ ơ với âm nhạc mà cái chính là làm sao để cho tiết dạy bài âm nhạc dân tộc hấp dẫn được các em . Đó cũng là một hoạt được triển khai rất tích cực hưởng ứng phong trào thi đua xây dụng ‘ trường học thân thiện học sinh tích cực ’’. Do phó thủ tướng Bộ trưởng bộ giáo dục và đào tạo . GS. Nguyễn Thiện Nhân phát động .
AO SEN
ĐỒI CHÈ
SÂN ĐÌNH
 Như chúng ta đã biết : dân ca là liên quan đến môi trường diễn xướng như : Cây đa ,Bến nước , sân đình .... Hiện nay những yếu tố đó đang bị xâm phạm bởi sự phát triển của kinh tế . Ta phải giải thích thế nào cho học sinh hiểu về môi trường diễn xướng , hiểu được bài dân ca được phát tích trong hoàn cảnh nào . Do vậy muốn việc dạy và học dân ca trong trường học phát huy hiệu quả cần phải đặt vấn đề diễn xướng như một phương pháp dạy . Tuy nhiên hiện nay việc dạy chay vẫn là hiện tượng phổ biến như : lên lớp tập thể , học thuộc lời , hát đúng giai điệu là xong . Phần lớn chúng ta dạy theo sách giáo khoa ,kết quả dừng lại ở việc thuộc lòng bài hát , làn điệu . Tiết học khô cứng 
HÁT QUAN HỌ
CÁC ĐIỆU MÚA DÂN TỘC CHĂM
.Muốn cho tiết học bài dân ca có hiệu quả đòi hỏi giáo viên phải có một sự hiểu biết sâu sắc thể loại , kiểu hát , lối hát .... Như vậy để giờ học tránh nhàm chán giáo viên phải hiểu cội nguồn dân ca một cách sâu sắc phải có trình độ để giảng cho học sinh . Ví dụ khi giới thiệu bài ‘ Ly ngựa ô ’ Giáo viên cũng phải giải thích được cho các em biết l‎y ngựa ô ở miền nam khác với trung trung bộ . Trong trung trung bộ là ly ‘ Ba con ngựa’ . Nếu thầy cô có kiến thức giảng cho học sinh thì giờ học trở nên cuốn hút , sinh động . Chúng ta ai củng biết dân ca xuất phát từ người dân lao động . Tất cả mọi người đều hát đươc , tham gia chơi , biểu diễn được ........ Vì vậy ở trường học cần tổ chức nhiều hơn các trò chơi dân gian gắn với từng bài dân ca như : hát đối giao duyên , hát ly....Tích cực tận dụng các dịp lễ hội cho học sinh tham quan , tham gia để các em có được cảm giác sống động của các sinh hoạt văn hoá dân gian có sử dụng hát nhạc dân tộc . Trong giờ học phải sử dụng những điệu múa , đồ dùng dạy học đúng với yêu cầu của thể loại thì mới thực sự thu hút các em ví dụ như bài hát dân ca Ba Na ‘ Bạn ơi lắng nghe ’ khi dạy cần lồng thêm các điệu múa Tây Nguyên để học sinh vừa hát , vừa múa bài này , hoặc bài ‘ Xoè Hoa ’ dân ca Thái nên kết hợp nhảy sạp .... sẽ gây sự kích thích , hứng thú học tập cho các em . Như vậy , vấn đề không phải là học sinh không thích mà cái chính là làm sao để giờ học dân ca hấp dẫn được các em . Điều đó hoàn toàn phụ thuộc vào khả năng giáo viên dạy nhạc 
CÁC NHẠC CỤ DÂN TỘC
BIỂU DIỄN NHẠC CỤ DÂN TỘC
 Bên cạnh đó khi giảng dạy âm nhạc dân tộc cần giới thiệu cả nhạc cụ dân tộc , giới thiệu tính chất của những nhạc cụ đơn sơ nhưng mang đậm nét đặc thù của dân tộc chúng ta .Âm nhạc dân tộc Việt Nam với những nhạc cụ đa dạng , phong phú và có những nét đặc thù như : hình dáng thanh nhã, cân đối với các âm sắc khác nhau : tiếng thổ đàn kìm , tiếng kim đàn tranh , tiếng mộc nhịp phách , tiếng tơ đàn tì , tiếng đá biên khánh , bồi âm đàn bầu ,hợp âm đàn đáy . Như vậy chúng ta thấy dưới các dạng đơn sơ , nhạc cụ Việt Nam có hiệu quả và năng suất cao trong lĩnh vực thanh học và khả năng biểu diễn .,cần làm sao cho học sinh hiểu được trải qua bao biến thiên , ngày nay tại Việt Nam còn lưu giữ một kho nhạc khí đủ loại từ những dạng đơn sơ nhất cho đến những dạng có sự phát triển khá cao . Ở những nhạc cụ này chúng ta có thể nghe những điệu hát ru , những bài đồng dao của trẻ nhỏ , những thể loại ca nhạc trong các nghi thức cúng lể hoặc dùng trong việc giao tiếp giữa các thành viên trong cộng đồng , trong lao động , trong vui chơi giải trí với những thể loại đố , hát đối đáp , những điệu hát kể về những áng trường ca ..... Âm nhạc dân tộc Việt Nam phong phú bởi sự tích đọng những thể loại thuộc nhiều thời đại khác nhau và bởi cá tính đa sắc tộc cùng một thể loại ca nhạc song ở mỗi sắc tộc lại có những phương thức biểu hiện , diễn tấu và âm điệu riêng , điệu hát ru Việt khác ru Mường ,ru Thái ,ru Tây Nguyên .... Có tộc dùng lời ca tiếng hát để đưa trẻ vào giấc ngủ . có tộc lại ru con bằng tiếng đàn , tiếng sáo êm ái . Làm cho các em hiểu âm nhạc truyền thống dân tộc Việt Nam rất hay không những ở làn điệu mượt mà ,mà còn để lộ tâm tư , tình cảm , để có thêm sự phấn chấn và sức mạnh trong lao động , trong chiến đấu , để giáo dục cho con cháu truyền thống của ông cha , đạo ly làm người ,để giao thiệp với thế giới thần linh trong tâm tưởng và để bay lên với những ước mơ về một cuộc sông‎ tươi đẹp .... Ngoài ra cần làm cho học sinh hiểu rõ về nguồn gốc của nhạc cụ ,ví dụ trước khi cho các em đánh tiết tấu bằng song loan cần giới thiệu về nguồn gốc và tên gọi của nhạc cụ này hoặc đọc cho các em nghe những bài thơ về nhạc cụ để các em cảm nhận cái đẹp của nhạc cụ, ví dụ :
Một dây căng giữa đất tời
 Cần nghiêng nghiêng tựa dáng người vươn cao
 Tiếng ngân ngân tận cõi nào
 Dư âm rơi ngẫn ngơ vào tim ai
 ( Hải Dương )
 Hoặc 
Một dây nũng nịu đủ lời
Nữa bầu chứa cả một trời âm thanh
Và cho học sinh đọc theo để các em thấy rằng chỉ có nữa cái bầu thôi mà âm thanh đã huyền diệu đã tuyệt vời đến thế thì sẽ giúp các em có được niềm tự hào dân tộc . Rồi thuật cho các em nghe những truyền thuyết liên quan đến từng cây đàn cho các em nghe , những câu truyện như truyện cổ tích , nhưng qua đó các em nhớ được lịch sử cây đàn . Rồi khi hướng dẫn các em gõ thanh phách cũng nhân đó dạy cho các em về thái độ sống trong xã hội là phải đoàn kết , phải xem trọng tập thể chứ không phải mình ên ích kĩ một mình .... Qua cơ sở ly luận trên tôi nhận thâ‎y nếu chúng ta thực hiện tốt thì hiệu quả giáo dục yêu thích âm nhạc dân tộc khả quan .Khi học sinh yêu thích , tìm tòi thì việc dạy các em hát đúng là một yêu cầu không khó . Ngay ban đầu các em hát các bài dân ca một cách máy móc , thuộc lời rồi hát cho có , không có hồn , mà hát dân ca phải đúng cao độ , luyến láy đúng thì mới trải hồn vào đấy được , hoặc các em chỉ hát cho xong ,không luyến láy, như thế từ một làn điệu dân ca mượt mà , những câu hát ru ngọt ngào , những làn điệu dân ca ba miền trở nên khô cứng, nhạt nhẽo .Nhưng khi giáo dục tốt , các em trãi lòng vào những làn điệu ngọt ngào ấy thì chỉ khi nghe các bài hát mang âm điệu dân tộc, các em ngồi nghe và lắc lư theo , miệng lẫm nhẫm hát theo như thế chúng ta đã thấy thành công rồi . Dư âm của những giai điệu quê hương , những câu ca dao trong những làn điệu dân ca mượt mà chính là mạch nguồn của sự sống nuôi dưỡng , bảo tồn và phát huy vốn âm nhạc truyền thống của dân tộc Việt Nam . 
II . Cơ Sở Thực Tiễn :
Cơ chế của quá trình nắm khái niệm nói chung , khái niệm về âm nhạc nói riêng , những đặc điểm và những khó khăn của học sinh khi hình thành khái niệm là những cơ sở có tính chất tâm ly
 Âm nhạc dân tộc có sự thống nhất giữa trừu tượng và cụ thể . Đây chính là cơ sở để đề ra nguyên tắc trực quan trong dạy môn này 
 Thật vậy muốn cho các em yêu thích âm nhạc dân tộc dẫn đến các em hát đúng và thể hiện tốt thì các em phải trực tiếp nghe , nhìn . Nhưng trong thực tế điều kiện dạy học , khả năng truyền đạt của giáo viên còn rất nhiều hạn chế . Những tư liệu về trang phục của các vùng miền , những hình ảnh về môi trường gắn liền với điểm phát tích của các bài dân ca chỉ còn qua hình ảnh ,qua trí tưởng tượng của giáo viên giảng dạy , còn học sinh gần như không biết tí gì cái gọi là ‘ cầu áo ’giặt áo , cây đa , bến nước , sân đình ..... Đúng vậy cái khó của việc gieo vào lòng trẻ tình yêu âm nhạc truyền thống là do chương trình giáo dục âm nhạc học đường hạn chế về thời lượng và trình độ của giáo viên . Theo tôi ngoài những giờ học âm nhạc được coi là chính khoá cần phải thường xuyên tổ chức các chương trình ngoại khoa hấp dẫn về nội dung với sự tham gia của những nghệ sĩ chuyên nghiệp . Riêng giáo viên dạy nhạc cũng cần không ngừng bổ túc về âm nhạc truyền thống . Ngoài ra với nếp sống mới hiện nay khi hằng ngày trẻ em đều có điều kiện tiếp xúc không biết bao nhiêu thể loại âm nhạc và nghệ thuật , với nhiều hình thức văn hoá xa lạ qua các chương trình giải trí , quảng cáo .....Các em sẽ không đủ trình độ để chọn lọc những gì có giá trị thật sự gần gũi với văn hoá dân tộc mà có thể các em sẽ quên hẳn văn hoá dân tộc . Trong thực tế những trò chơi âm nhạc dân tộc như đối đáp , các điệu ly ......Cũng rất khó tìm tư liệu để nghiên cứu . Tuy phải gặp những khó khăn như thế nhưng việc bảo tồn và tôn vinh âm nhạc là rất cần thiết để giáo dục cho trẻ luôn luôn phải nhớ đến cội nguồn của mình .
II. Biện pháp thực hiện các giải pháp của đề tài :
 Giáo dục học sinh yêu thích âm nhạc dân tộc trước hết người giáo viên phải là người yêu thích , giáo viên phải có năng khiếu cảm thụ tốt âm nhạc , có tai nghe tốt , nhạy bén , có giọng hát tốt , phải thường xuyên rèn luyện , học hỏi qua đài , báo , băng đĩa và những người có năng khiếu về âm nhạc dân tộc 
HÒ GIÃ GẠO
Truyền lửa cho học sinh yêu thích âm nhạc dân tộc không phải qua lời nói , diễn giải mà phải trực tiếp cho học sinh xem hình ảnh , tư liệu của từng thể loại âm nhạc dân tộc , thông qua bài dạy , biết cách giáo dục cho các em truyền thống dân tộc , hướng cho các em biết những thể loại nhạc mà các em đang nghe hằng ngày đã bị ‘ tây hoá ’ , những nhạc cụ các em đang sử dụng đều được du nhập từ nước ngoài . Giáo viên cho các em nghe một đoạn nhạc trẻ đang được giới trẻ yêu chuộng và cho các em nghe một làn điệu dân ca mượt mà và phân tích cho học sinh nội dung giáo dục của thể loại nhạc trẻ và dân ca dân tộc , đặt câu hỏi cho học sinh tự do nêu cảm nhận của mình ....Ngoài ra cần cho các em nhìn , ngắm được môi trường phân tích ra những làn điệu dân ca ví dụ : cánh đồng lúa bao la , bát ngát và hình ảnh đàn cò trắng bay lượn trên bầu trời của một vùng quê yên bình , hay là những băng đĩa nhạc có hình ảnh các anh chị đang cày cấy ngoài đồng và các điệu ly , điệu hò đối đáp nhau hoặc một điệu múa quan họ với trang phục truyền thống hoặc hình ảnh phát tích ra điệu hò giã gạo ....
MIỀN NAM BỘ
 Tất cả những hình