Giáo án Tin học Lớp 10 - Tiết 1: Tin học là một ngành khoa học - Năm học 2009-2010

BÀI SOẠN LÝ THUYẾT 
Ngày soạn: 15/08/2009
Ngày dạy: Tiết: 1 
BÀI 1: TIN HỌC LÀ MỘT NGÀNH KHOA HỌC( 1 tiết)
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Biết Tin học là một ngành khoa học: có đối tượng, nội dung và phương pháp nghiên cứu riêng. Biết máy tính vừa là đối tượng nghiên cứu, vừa là công cụ.
- Biết được sự phát triển mạnh mẽ của Tin học do nhu cầu của xã hội;
- Biết các đặc trưng ưu việt của máy tính;
 - Biết đựơc một số ứng dụng của Tin học và máy tính điện tử trong các hoạt động của đời sống.
2. Kỹ năng
- HS bước đầu nhận biết về ngành khoa học Tin học.
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
1. Giáo viên
- Các câu hỏi, ví dụ về ứng dụng Tin học trong đời sống hàng ngày.
 2. Học sinh
 - Ôn lại những kiến thức, hiểu biết về máy tính và ngành Tin học.
III. TỔ CHỨC CÁC HỌAT ĐỘNG DẠY- HỌC 
 1.Tổ chức lớp:ổn định và kiểm tra sĩ số 
 2 .Tiến trình dạy học. 
 ĐVĐ: Chúng ta nhắc nhiều đến tin học nhưng thực chất nó là cái gì thì ta chưa biết được hoặc hiểu về nó rất ít.
 Nói đến tin học là nói đến máy tính điện tử cùng tất cả các dữ liệu trong máy tính được lưu trữ và xử lý phục vụ cho những mục đích khác nhau trong hoạt động đời sống xã hội.
 VD: Trong ngành y tế: Cần lưu trữ thông tin về người bệânh ( Họ tên, ngày sinh, quê quán) và bệnh án của bệnh nhân đó.Trong thư viện: Cần lưu trữ thông tin của sách
 ( Giá sách, nhà xuất bản) và thông tin của người mựợn sách (họ tênđịa chỉ.) 
Vậy tin học là gì? Trước tiên ta đi tìm hiểu xem sự phát triển của tin học trong những năm gần đây như thế nào?
HOẠT ĐỘNG 1: TÌM HIỂU SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA TIN HỌC
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
- Cho học sinh đọc sgk và thảo luận theo nhóm về sự hình thành và phát triển lưu trữ thông tin theo từng giai đoạn lịch sử phát triển loài người.
 Hỏi: Từ ngày xưa con người đã truyền thông tin và lưu trữ thông tin như thế nào?
 Hỏi: Nêu 3 sự kiện gắn liền với 3 nền văn minh? 
* Giới thiệu sơ lược về 3 nền văn minh: nông nghiệp, công nghiệp và tin học: lửa- văn minh nông nghiệp, máy hơi nước- văn minh công nghiệp, máy tính điện tử- văn minh thông tin
 Hỏi: Những phương tiện truyền thông và lưu trữ, xử lí hiện nay là gì?
* Giới thiệu ngành khoa học nghiên cứu về lưu trữ và xử lý thông tin đó là Tin học.
* Diễn giải:Thực tế cho thấy tin học ra đời chưa được bao lâu nhưng những thành tựu của nó mang lại cho con người vô cùng lớn lao, cùng với tin học hiệu quả công việc tăng lên rõ rệt, cùng từ nhu cấu khái thác thông tin của con người đã thức đẩy cho tin học ngày càng phát triển thêm.
VD: Chỉ bằng công việc lập trình ta có thể giải hàng ngàn PTB2 nếu mình nhập đầy đủ 3 hệ số a, b, c
Ở Trung Hoa, ban đầu họ lưu trữ thông tin bằng cách ghi nó lên các thanh tre ghép lại, sau xã hội phát triển, họ lưu trữ thông tin trên sách vở, và tới bây giờ họ lưu thông tin trên MTĐT
Hỏi: Em hãy kể tên những ngành trong thực tế có dùng đến sự trợ giúp của tin học?
* Diễn giải: Trong vài thập kỷ gần đây, xã hội loài người có sự bùng nổ về thông tin. Theo quan điểm truyền thống 3 nhân tố cơ bản để phát triển nền kinh tê là đk tự nhiên, nguốn lao động và vốn đầu tư nhưng ngày nay 3 nhân tố đó chưa đủ, ngoài 3 nhân tố trên còn có sựu xuất hiện của 1 nhân tố quan trọng nữa đó là thông tin- một dạng tài nguyên mới.
Hỏi: Hãy thông qua sgk hãy cho biết?
- Ngành tin họcï được hình thành và phát triển như thế nào?
- Nó có đặc thù riêng gì?
* Đưa ra kết luận cuối cùng
-Thảo luận theo nhóm 
-Thảo luận để thấy sự phát triển về nhu cầu của thông tin theo sự phát triển của xã hội loài người.
- TL: Con người thông tin nhau bằng kí hiệu đơn giản và lưu trữ chúng trên các vách đá, thân cây
- TL: văn minh nông nghiệp, văn minh công nghiệp, văn minh thông tin
-Suy nghĩ và trả lời câu hỏi
- Nghe giảng
- Ngành y tế
- Nghành xây dựng và thiết kế công trình
- Thiết kế bản vẽ
- Trong toán học giải những bài toán khoa học kỹ thuật 
- Trả lời câu hỏi
- Ngành tin học được hình thành và phát triển thành một ngành khoa học.
- Đặc thù: quá trình nghiên cứu, triển khai các ứng dụng gắn liền với MTĐT 
1. Sự hình thành và phát triển của tin học.
- Ngành tin học được hình thành và phát triển thành một ngành khoa học với các nội dung, mục tiêu và phương pháp nghiên cứu riêng và ngày càng có nhiều ứng dụng trong hầu hết các lĩnh vực hoạt động của xã hội loài người
- Ngành tin học có những đặc điểm tương tự như những ngành khác nhưng cũng có một số đặc thù riêng. Một trong những đặc thù đó là quá trình nghiên cứu và triển khai các ứng dụng không tách rời việc phát triển và sử dụng MTĐT
HOẠT ĐỘNG 2: TÌM HIỂU ĐẶC TÍNH VÀ VAI TRÒ CỦA MÁY TÍNH ĐIỆN TỬ
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
a. Vai trò của máy tính điện tử
* Diễn giải: Trong thời kỳ công nghệp hoá, hiện đại hoá đất nước, con người muốn làm việc cần phải có thông tin. Chính vì nhu cầu cấp thiết ấy mà MT cùng với đặc thù riêng của nó đã ra đời. Qua thời gian, tin học ngày càng phát triển và hội nhập vào nhiều lĩnh vực khác nhau (y tế, giao thông truyền thông )
- Ban đầu MT ra đời với mục đích tính toán đơn giản, thuần tuý, song do lượng thông tin ngày càng nhiều càng đa dạng nên con người đã không ngừng cải thiện MT để phục vụ nhu cầu mới.
Hỏi: Dựa vào sgk, em hãy nêu vai trò của MTĐT?
* Đưa ra kết luận cuối cùng
- Nghe giảng
- Đọc sgk và trả lời câu hỏi.
+ đầu tiên xuất hiện như công cụ lao động
+ Ngày càng phát triển đáp ứng nhu cầu lưu trữ, tìm kiếm
+ Ngày nay, MT xuất hiện khắp nơi, hỗ trợ thay thế hoàn toàn con người
a. Vai trò của máy tính điện tử.
- Ban đầu, MT ra đời chỉ với mục đích trợ giúp công việc tính toán đơn thuần. Do lượng thông tin tích luỹ ngày càng nhiều và càng đa dạng nên con người đã không ngừng cải tiến công cụ lao động này để đáp ứng nhu cầu lưu trữ , tìm kiếm và xử lý thông tin một cách có hiệu quả.
- Ngày nay, MT xuất hiện ở khắp nơi, chúng hỗ trợ và thay thế hoàn toàn con người. Hiện không thể thiếu trong kỷ nguyên thông tin và ngày càng có nhiều khả năng kỳ diệu
b. Đặc tính ưu việt của MTĐT
* Diễn giải: 
Trước sự bùng nổ của thông tin hiện nay, MT được coi là một công cụ không thể thiếu của con người. => MT trở thành công cụ không thể thiếu được của con người trong kỷ nguyên thông tin
Hỏi: Đọc sgk hãy cho biết các đặc tính ưu việt của MTĐT để khẳng định nó là công cụ không thể thiếu của con người trong kỷ nguyên thông tin?
* Đưa ra kết luận cuối cùng
- Nghe giảng
- Đọc sgk và trả lời câu hỏi
+ có thể làm việc 24/24
+ tốc độ xử lý nhanh
+ tính toán chính xác.
b. Đặc tính ưu việt của máy tính điện tử.
- Máy tính có thể làm việc không mệt mỏi trong suốt 24/ngày
- Tốc độ xử lý thông tin nhanh và ngày càng được nâng cao
- Máy tính là thiết bị tính toán có độ chính xác cao
- Có thể lưu trữ một lượng lớn thông tin trong một không gian rất hạn chế
- Giá thành máy tính ngày càng hạ nhờ những tiến bộ vượt bậc của kỹ thuật .
- Máy tính ngày càng gọn nhẹ và tiện dụng
- Các máy tính có thể liên kết với nhau thành một và các mạng máy tính tạo ra khả năng thu thập và xử lý thông tốt hưon. Các mạng máy tính có thể liên kết với nhau thành một máy tính lớn hơn thậm chí trên phạm vi toàn cầu.
HOẠT ĐỘNG 3: TÌM HIỂU KHÁI NIỆM THUẬT NGỮ TIN HỌC
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
Hỏi: Đọc sgk và tìm hiểu một số thuật ngữ tin học
Hỏi: Từ những kiến thức ở trên hãy trả lời các câu hỏi sau?
1. Tin học có phải là nghành khoa học hay không?
2. Đối tượng nghiên cứu của nó là gì?
3. Công cụ của nó là gì?
Hỏi: Từ những nhận xét trên em hãy cho biết tin học là gì?
* Tóm tắt lại ý kiến và đưa ra kết luận cuối cùng
- Đọc sgk và tìm hiểu các thuật ngữ tin học
- Trả lời
1. Tin học là một ngành khoa học
2. Đối tượng nghiên cứu là thông tin
3. Công cụ là MTĐT
3. Thuật ngữ tin học
- Tiếng Pháp: Informaticque
- Tiếng Anh: Informatics
- Tiếng Mỹ: Computer Science
* Tin học là một ngành khoa học có mục tiêu là phát triển và sử dụng máy tính điện tử để nghiên cứu cấu trúc, tính chất của thông tin, phương pháp thu thập, lưu trữ, tìm kiếm, biến đổi, truyền thông tin và các ứng dụng vào các lĩnh vực khác nhau của đời sống
IV: CỦNG CỐ
Đặc tính ưu việt của máy tính điện tử:
 - Làm việc 24/24.
 - Tốc độ xử lí nhanh, độ chính xác cao.
 - Lưu trữ một lựơng lớn thông tin trong một không gian hạn chế.
 - Máy tính ngày càng gọn nhẹ, tiện dụng và phổ biến.
Máy tính các nhân có thể liên kết thành mạng và có thể chia sẽ dữ liệu giữa các máy với nhau.
Bài tập về nhà:
Bài tập 1.1, 1.2, 1.3, 1.4 trang 6 sách bài tập Tin học lớp 10.
Xem trước bài Thông tin và dữ liệu.