Giáo án Sinh học Lớp 8 - Tiết 16: Tuần hoàn máu và lưu thông bạch huyết - Năm học 2009-2010

Tuần: 8 Tiết: 16 Ngày soạn : 10/10/2009
Bài 16: TUẦN HOÀN MÁU VÀ LƯU THÔNG BẠCH HUYẾT
A.MỤC TIÊU :
1.Học sinh trình bày được thành phần cấu tạo của hệ tuần hoàn máu,hệ bạch huyết và vai trò của chúng.
* Trọng tâm: Tuần hoàn máu.
2.Rèn khả năng quan sát tranh để phát hiện ra kiến thức, kỹ năng hoạt động nhóm và vận dụng lý thuyết vào thực tế.
3.Giáo dục ý thức bảo vệ tim, tránh tác động mạnh vào tim.
B.CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HS :
Giáo viên : 	Tranh phóng to hình 16-1: sơ đồ cấu tạo hệ tuần hoàn.
	Tranh phóng to hình 16-2: sơ đồ cấu tạo hệ bạch huyết.
Học sinh: 	Xem lại hệ tuần hoàn và tuần hoàn máu ở ĐV ( SH 7 ).
	Xem lại môi trường trong cơ thể ( Bài 13 )
Nghiên cứu trước bài 16: Tuần hoàn máu và lưu thông bạch huyết.
C.TIẾN TRÌNH DẠY VÀ HỌC :
1. Oån định lớp.
2. Kiểm tra bài cũ : 
Đông máu là gì? Đông máu có vai trò gì ?
Người có nhóm máu AB không truyền được cho người có nhóm máu O, A, B vì :
a. Nhóm máu AB, hồng cầu có cả A và B
c. Nhóm máu AB, hồng cầu không có A và B
b.Nhóm máu AB ít người có.
 3. Viết sơ đồ truyền máu? Các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu là gì ?
3. Bài mới
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
HOẠT ĐỘNG 1 : Tìm hiểu sự tuần hoàn máu
GV : Treo và giới thiệu hình 16.1/51
HS hoạt động cá nhân: QS hình, đọc chú thích trả lời :
? Hệ tuần hoàn máu có những cơ quan nào ?
HS: trả lời – HS khác NX, bổ sung.
HS hoạt động nhóm: QS hình: chú ý màu máu, chiều mũi tên, chú thích hình. Thảo luận nhóm và trả lời.
? Mô tả đường đi của vòng tuần hoàn nhỏ, lớn?
? Chức năng của vòng tuần hoàn nhỏ, lớn.
? Trình bày vai trò của tim và hệ mạch? Từ đó rút ra vai trò của hệ tuần hoàn ?
Đại diện nhóm trả lời – nhóm khác NX, bổ sung.
GV: phân tích lại sự tuần hoàn máu trên sơ đồ.
I. Tuần hoàn máu :
1. Cấu tạo : 
	Hệ tuần hoàn bao gồm :
- Tim:4 ngăn (2TN,2TT), nửa phải chứa máu đỏ thẵm, nữa trái chứa máu đỏ tươi.
- Hệ mạch gồm: động mạch, mao mạch, tĩnh mạch
2. Vai trò : 
- Vòng tuần hoàn nhỏ: máu từ TTP phổi(TĐK)
 TNT TTT.
- Vòng tuần hoàn lớnû: máu từ TTT các cơ quan
 TNP TTP.
- Tim làm nhiệm vụ co bóp tạo lực đẩy máu.
-Hệ mạch: dẫn máu từ tim tế bào và ngược lại
a. Vòng tuần hoàn nhỏ :
	 Máu đỏ thẫm	 -CO2 Máu đỏ tươi
Tâm thất phải	 Phổi	 TN trái
 ĐM phổi	 +O2 TM phổi
Chức năng : Thực hiện sự trao đổi khí ở phổi
b. Vòng tuần hoàn lớn :
Máu đỏ thẫm	 -O2 Máu đỏ thẫm
Tâm thất trái	 tế bào	TN phải
ĐM chủ	 +CO2 TM trên, dưới
Chức năng : Giúp tế bào thực hiện sự trao đổi chất với máu
HOẠT ĐỘNG 2 : Tìm hiểu hệ bạch huyết và vai trò hệ bạch huyết
GV : Treo và giới thiệu hình 16.2 /52
HS hoạt động cá nhân: QS hình, đọc chú thích trả lời :
? Hệ bạch huyết gồm những thành phần cấu tạo nào?
HS: trả lời – HS khác NX, bổ sung.
HS hoạt động nhóm: nghiên cứu hình 16.2 và đọc thông tin . Thảo luận nhóm để trả lời.
? Phân hệ lớn và phân hệ nhỏ thu bạch huyết từ những vùng nào của cơ thể?
? Mô tả đường đi của bạch huyết trong phân hệ lớn và phân hệ nhỏ? ( hay sự luân chuyển bạch huyết trong mỗi phân hệ đều qua những thành phần cấu tạo nào ?).
? Vai trò của hệ bạch huyết ?
Đại diện nhóm trả lời – nhóm khác NX, bổ sung.
II. Tìm hiểu về hệ bạch huyết :
Cấu tạo hệ bạch huyết :
Gồm:
Mao mạch bạch huyết, mạch bạch huyết, hạch bạch huyết, ống bạch huyết.
- Chia thành 2 phân hệ: Phân hệ lớn và phân hệ nhỏ.
Vai trò : 
+ Phân hệ bạch huyết nhỏ : thu nhận bạch huyết ở nửa trên, bên phải cơ thể.
+ Phân hệ bạch huyết lớn : Thu nhận bạch huyết ở các phần còn lại của cơ thể
- Vai trò: Hệ bạch huyết cùng vời hệ tuần hoàn thực hiện chu trình luân chuyển môi trường trong cơ thể, tham gia bảo vệ cơ thể.
4. Kiểm tra đánh giá
HS: Đọc mục “em có biết”/ 53
? Nguyên nhân gây chứng sơ vữa động mạch? Tác hại của chứng sơ vữa động mạch ?
? Hệ tuần hoàn máu gồm những thành phần cấu tạo nào ? Vai trò của tim, hệ mạch, hệ tuần hoàn?
? Hệ bạch huyết gồm những thành phần cấu tạo nào ?
? Hệ bạch huyết có vai trò gì trong cơ thể ?
5. Hướng dẫn về nhà
Học bài, trả lời câu hỏi SGK/53. Đọc mục “ Em có biết”/53
Kẻ bảng 17.1: Nơi máu được bơm tới từ các ngăn tim. Vào vở bài tập.
Xem lại cấu tạo của tim và mạch máu ở SH 7.
Nghiên cứu trước bài 17: tim và mạch máu.
D. RÚT KINH NGHIỆM