Giáo án Sinh học 6 cả năm - Trần Kim Liên

 tìm hiểu ý nghĩa biến dạng của lá.
Mơc tiªu : So s¸nh ®Ỉc ®iĨm h×nh th¸i chøc n¨ng chđ yÕu cđa l¸ biÕn d¹ng víi l¸ b×nh th­êng ®Ĩ kh¸i qu¸t vỊ ý nghÜa biÕn d¹ng cđa l¸.
- GV yêu cầu HS tự đem bảng liệt kê để so sánh đặc điểm, chức năng của lá biến dạng so với lá bình thường.
- GV có thể gợi ý.
- Những đặc điểm của lá biến dạng có tác dụng gì đối với cây ?
- Cả lớp thảo luận và phát biểu.
- GV củng cố.
II. Ý nghĩa biến dạng của lá :
- Một số lá biến dạng làm chức năng khác nhằm giúp cây tồn tại thích hợp với điều kiện sống.
4. Củng cố :
- HS đọc kết luận ở SGK.
- Sự biến dạng của lá có ya nghĩa gì ? Vì sao lá của một số loài xương rồng biến thành gai.
- Có những loại lá biến dạng phổ biến nào ? Chức năng của mỗi loài là gì ?
5. Hướng dẫn học ở nhà :
	- Học bài, trả lời các câu hỏi ở SGK.
	- Tìm hiểu xem ở địa phương có những cây nào có lá biến dạng.
	- đọc thêm mục “em có biết” trang 86.
	- Các nhóm chuẩn bị mẫu vật : Dây rau má, củ gừng, củ khoai lang đã mọc chồi, lá chuốc bỏng.
Phiếu học tập
STT
Tªn vËt mÉu
§Ỉc ®iĨm h×nh th¸i cđa l¸ biÕn d¹ng
Chøc n¨ng cđa l¸ biÕn d¹ng
Tªn l¸ biÕn d¹ng
1
X­¬ng rång
L¸ cã d¹ng gai nhän
Gi¶m tho¸t h¬i n­íc
L¸ biÕn thµnh gai
2
§Ëu Hµ Lan
L¸ ngän cã d¹ng tua cuèn
Giĩp c©y leo lªn
Tua cuèn
3
L¸ c©y m©y
L¸ ngän cã d¹ng tay cã mãc
Giĩp c©y leo lªn
Tay mãc
4
Dong ta
L¸ phđ trªn th©n rƠ, cã d¹ng v¶y máng
Che chë vµ b¶o vƯ cho chåi vµ th©n rƠ
L¸ v¶y
5
Cđ hµnh
BĐ l¸ ph×nh to thµnh v¶y dµy, mµu tr¾ng
Chøa chÊt dù tr÷
L¸ dù tr÷
6
C©y bÌo ®Êt
Trªn l¸ cã l«ng vµ chÊt dÝnh
B¾t vµ tiªu ho¸ con måi
L¸ b¾t måi
7
C©y n¾p Êm
G©n l¸ ph¸t triĨn thµnh b×nh cã n¾p
B¾t vµ tiªu ho¸ con måi
L¸ b¾t måi
 Tuần:15 - Tiết:29 BÀI TẬP
A. Mơc tiªu: Sau khi häc xong bµi nµy häc sinh cÇn n¾m.
1. Kiến thức 
- HS hƯ thèng ho¸ kiÕn thøc ®· häc vỊ c¸c ch­¬ng tÕ bµo thùc vËt, rƠ, th©n, l¸.
2 . Kĩ năng 
- RÌn luyƯn cho HS vËn dơng kiÕn thøc vµo lµm bµi tËp
3 . Thái độ:
- Gi¸o dơc cho HS ý thøc b¶o vƯ c©y xanh vµ nghiªm tĩc trong häc tËp
B. Ph­¬ng ph¸p: Quan s¸t, tỉng hỵp, ho¹t ®éng nhãm
C. ChuÈn bÞ:
 GV: HƯ thèng c©u hái vµ c¸c bµi tËp
 HS: S¸ch bµi tËp.
D. TiÕn tr×nh lªn líp:
I. ỉn ®Þnh tỉ chøc: KiĨm tra sÜ sè 
II. KiĨm tra bµi cị: 
Kiểm tra 15 phút
Câu1 :Chọn câu đúng nhất :
Quá trình quang hợp ở lá là :
 a . Chỉ xảy ra ban ngày khi cĩ ánh sáng 
 b . Tạo ra chất hữu cơ cho các bộ phận của cây sử dụng 
 c . Hút khí cácboníc ,nhả khí ơxi
 d . Cả a, b và c đều đúng
 2 . Những điều kiện bên ngồi nào ảnh hưởng đến sự thốt hơi nước của lá:
 a . Độ ẩm khơng khí ,ánh sáng , nhiệt độ ,giĩ 
b . Lượng khí ơxi và lượng khí cácbonic trong khơng khí .
c . Lượng chất hữu cơ cĩ trong cây .
d .Cả a,b và c đều đúng .
 3 . Tại sao khi giâm cành hoặc cấy lúa , người ta thường phải tỉa bớt lá hoặc cắt ngọn mạ ? 
a . Để làm giảm sự thốt hơi nước cho cây đỡ héo , cây sẽ thốt hơi nước ít đi . 
b. Để cho cây khỏi vướng khi cấy và nhẹ cơng vận chuyển .
c . Theo tập quán thĩi quen từ đời trước truyền lại .
d . Cả a, b và c đều đúng
Câu 2 : Hơ hấp là gì ?
Câu 3 : Vì sao sự thốt hơi nước qua lá cĩ ý nghĩa quan trọng đối với cây
Đáp án 
Câu 1 : 1-d . 2- a . 3- a .
Câu 2 : Hơ hấp là quá trình cây lấy khí ơxi đẻ phân giải các chất hữu cơ , sản ra năng lượng cần cho các hoạt động sống , đồng thời thải ra khí cacbonic và hơi nước .
Câu 3 : Vì : Sự thốt hơi nước qua lá tạo ra sức hút gĩp phần làm cho nứơc và muối khống hịa tan vận chuyển được từ rễ lên thân lên lá và giữ cho lá khỏi bị đốt nĩng dưới ánh nắng mặt trời .
III. Bµi míi:
1. §Ỉt vÊn ®Ị
Yªu cÇu mét HS nh¾c l¹i nh÷ng ch­¬ng ®· häc. H«m nay chĩng ta hƯ thèng ho¸ l¹i nh÷ng kiÕn thøc ®· häc vµ lµm mét sè bµi tËp trong s¸ch bµi tËp.
2. TriĨn khai bµi:
Ho¹t ®éng cđa GV- HS
Néi dung 
H§ 1: 
- GV yªu cÇu HS tr×nh bµy bµi tËp trong SBT (T11,12,13,14)
- GV gäi ®¹i diƯn c¸c nhãm tr×nh bµy vµ bỉ sung 
- GV y/c HS chèt c¸c kiÕn thøc träng t©m.
- GV nhËn xÐt vµ kÕt luËn.
- GV yªu cÇu HS tr×nh bµy bµi tËp trong SBT (T16-24)
- GV gäi ®¹i diƯn c¸c nhãm tr×nh bµy vµ bỉ sung 
- GV yªu cÇu HS tr×nh bµy bµi tËp trong SBT (T25 - 35)
- GV gäi ®¹i diƯn c¸c nhãm tr×nh bµy vµ bỉ sung 
- GV nhËn xÐt vµ kÕt luËn.
- GV yªu cÇu HS tr×nh bµy bµi tËp trong SBT (T37 - 50)
- GV gäi ®¹i diƯn c¸c nhãm tr×nh bµy vµ bỉ sung 
- GV nhËn xÐt vµ kÕt luËn.
- GV y/c HS cã thĨ cã nh÷ng th¾c m¾c g× cã thĨ nªu ra ®Ĩ líp cïng gi¶i quyÕt.
Bµi tËp.
1. TÕ bµo thùc vËt.
2. RƠ.
3. Th©n.
4. L¸
IV. NhËn xÐt, ®¸nh gi¸: (5’) GV nhËn xÐt th¸i ®é häc tËp cđa häc sinh c¸c nhãm.
V. DỈn dß: (2’)
 - VỊ nhµ xem tr­íc bµi: Sinh s¶n sinh d­ìng tù nhiªn.
 - ChuÈn bÞ: Cđ khoai lang, l¸ thuèc báng,... cã mäc mÇm.
CHƯƠNG IV. SINH SẢN DINH DƯỠNG
Tuần:15 - Tiết:30
§26. SINH SẢN DINH DƯỠNG TỰ NHIÊN
I. Mục tiêu :
1. KiÕn thøc :
- Häc sinh n¾m ®­ỵc kh¸i niƯm ®¬n gi¶n vỊ sinh s¶n sinh d­ìng tù nhiªn.
- T×m ®­ỵc mét sè c¸c biƯn ph¸p tiªu diƯt cá d¹i h¹i c©y trång vµ gi¶i thÝch c¬ së khoa häc cđa nh÷ng biƯn ph¸p ®ã.
2. Kü n¨ng :
RÌn kü n¨ng quan s¸t, so s¸nh, ph©n tÝch mÉu
3. Th¸i ®é :
Gi¸o dơc ý thøc b¶o vƯ thùc vËt.
II. Phương pháp :
Đàm thoại, trực quan.
III. Chuẩn bị :	
	GV :	- Tranh vẽ H26.1 SGK.
	- Bảng phụ kẻ sẵn ở mục 1 SGK.
	- Vật mẫu : Rau má, cây sài đất, củ gừng, cỏ tranh, củ khoai lang đã mọc chồi ở mép.
	HS : Mỗi nhóm chuẩn bị 4 mẫu vật đã dặn ở tiết trước ôn lại kiến thức về biến dạng của nhân và rễ, kẻ trước bảng trang 88 vào vở bài tập.
IV. Tiến hành bài giảng :
1. Ổn định lớp : Kiểm tra mẫu vật ở các nhóm.
2. Kiễm tra bài cũ : Tiến hành kết hợp trong bài giảng.
3. Bài mới :
	Ở một số cây có hoa, rễ, lá của nó ngoài chức năng nuôi dưỡng cây còn có chức năng tạo thành cây mới, vậy những cây mới đó hình thành như thế nào ?
Hoạt động của Giáo Viên
Hoạt động của Học Sinh
Hoạt động 1 : tìm hiểu sự tạo thành cây mới từ rễ, thân, lá ở một số cây có hoa :
*Mơc tiªu: Häc sinh thÊy ®­ỵc c¬ quan sinh d­ìng cđa mét sè c©y cã kh¶ n¨ng mäc chåi àt¹o thµnh c©y míi .
- GV treo tranh H26.1; 26.2; 26.3; 26.4 để HS quan sát.
- Thảo luận toàn nhóm.
- Cây rau má khi bò trên đất ẩm ở mỗi mấu thân có hiện tượng gì ? Mỗi mấu thân tách ra có thể thành cây mới không ? Vì sao ?
- Củ gừng để ở nơi đất ẩm có thể tạo thành cây mới không ? Vì sao ?
- Củ khoai lang, lá thuốc bỏng khi để nơi ẩm có thể tạo thành cây mới không ? Vì sao ?
- Các nhóm củ đại diện tham gia thảo luận toàn lớp để tìm câu trả lời đúng.
- Gợi ý để HS nhớ lại kiến thức cũ (các loại thân biến dạng).
Các câu hỏi trả lời trong nội dung thảo luận à tìm được thông tin mới để hoàn thiện bảng.
- Cho HS điền vào bảng phụ trên bảng.
- Các HS khác nhận xét bổ sung.
- GV góp ý sửa chữa.
I. Sự tạo thành cây mới từ rễ, thân, lá ở một số cây có hoa :
Tªn c©y
Sù t¹o thµnh c©y míi
Mäc tõ phÇn nµo cđa c©y?
PhÇn ®ã thuéc c¬ quan nµo?
Trong ®iỊu kiƯn nµo?
Rau m¸
MÊu th©n
CQSD
§Êt Èm
Gõng
Th©n rƠ
CQSD
§Êt Èm
K.lang
RƠ cđ
CQSD
§Êt Èm
T.báng
L¸
CQSD
§Êt Èm
Hoạt động 2 : hình thành khái niệm đơn giản về sinh sản dinh dưỡng tự nhiên
*Mơc tiªu: HĨu ®­ỵc kh¸i niƯm sinh s¶n sinh d­ìng tù nhiªn.
- HS đọc lệnh ở mục 2, xem lại bảng.
- HS làm bài tập “điền từ vào chổ trống”
- Cho vài HS đọc phần bài tập của mình, HS khác nhận xét.
- Yêu cầu s đọc to lại toàn bộ câu đó để hình thành khái niệm đúng về sinh sản dinh dưỡng tự nhiên.
- Sinh sản dinh dưỡng tự nhiên là gì?
II. Sinh sản dinh dưỡng tự nhiên của cây
- Sinh sản dinh dưỡng tự nhiên là hiện tượng hình thành cá thể mới từ phần của cơ quan sinh dưỡng (rễ, thân, lá).
- Những hình thức sinh sản tự nhiên ở câu có hoa là : Sinh sản bằng thân bò, thân rễ, rễ củ, lá.
4. Củng cố :
	- HS đọc kết luận ở SGK.
	- Hãy kể tên một số cây khác sinh sản bằng thân bò, lá mà em biết.
	- Kể tên cây cỏ dại sinh sản bằng thân rễ.
	- Muốn diệt cỏ dại, người ta làm cách nào ? Vì sao phải làm thế ?
5. Hướng dẫn học ở nhà :
	Học bài, trả lời các câu hỏi ở SGK. Aùp dụng kiến thức thực tế để diệt cỏ dại, ổn định kiến thức vận chuyển chất hữu cơ của mạch rây.
--------—–&—–--------
Tuần:16 - Tiết:31
§27. SINH SẢN SINH DƯỠNG DO NGƯỜI
I. Mục tiêu :
1. KiÕn thøc :
- HiĨu ®ỵc thÕ nµo lµ gi©m cµnh, chiÕt cµnh vµ ghÐp c©y, nh©n gièng v« tÝnh trong èng nghiƯm.
- BiÕt ®­ỵc nh÷ng ­u viƯt cđa h×nh thøc nh©n gièng v« tÝnh trong èng nghiƯm.
2. Kü n¨ng :
- RÌn kü n¨ng quan s¸t, nhËn biÕt, so s¸nh.
3. Th¸i ®é :
- Gi¸o dơc lßng yªu thÝch bé m«n, ham mª t×m hiĨu th«ng tin khoa häc.
II. Phương pháp :Thực hành, đàm thoại, thuyết trình.
III. Chuẩn bị :
	 GV : Giáo án,SGK
 - Vật mẫu thật : cành dâu, ngọn mía, rau muống râm đã ra rễ, tư liệu về thành tựu của nhân giống vô tính.
	HS : -Vở ghi,SGK ,viết.
 - Các ành dâu, khoai mì, khoai lang đã râm ra rễ.
IV. Tiến hành giảng dạy :
1. Ổn định lớp : Kiểm tra, phát mẫu vật cho HS.
2. Kiễm tra bài cũ : 
	- Kể tên một số cây sinh sản bằng thân bò, thân rễ.
	- Thế nào là sinh sản sinh dưỡng tự nhiên ?
3. Bài mới : 
	Giâm cành, chiết cành, ghép cây, sinh sản vô tính là cách sinh sản sinh dưỡng do con người tạo ra nhằm nhân giống cây trồng nhanh.
Hoạt động của GV-HS
Nội dung
Hoạt động 1 : tìm hiểu về giâm cành :
Mơc tiªu : Häc sinh biÕt ®­ỵc gi©m cµnh lµ t¸ch mét ®o¹n th©n hoỈc cµnh c©y mĐ c¾m xuèng ®Êt à c©y con.
- HS tự quan sát mẫu vật thật, xem H27.1 SGK, trả lời câu