Giáo án Ngữ văn 9 - Tiết 9

Bµi 2
TiÕt 9: Sö dông yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n
thuyÕt minh
I. môc tiªu cÇn ®¹t
1.KiÕn thøc
- T¸c dông cña yÕu tè miªu t¶ trong v¨n thuyÕt minh: Lµm cho ®èi t­îng thuyÕt minh hiÖn lªn cô thÓ, gÇn giò, dÔ c¶m nhËn hoÆc næi bËt, g©y Ên t­îng m¹nh.
- Vai trß cña miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh: phô trî cho viÖc giíi thiÖu nh»m gîi lªn h×nh ¶nh cô thÓ cña ®èi t­îng thuyÕt minh.
2. KÜ n¨ng
- Quan s¸t c¸c sù vËt, hiÖn t­îng.
- Sö dông ng«n ng÷ miªu t¶ phï hîp trong viÖc t¹o lËp v¨n b¶n thuyÕt minh.
3.Th¸i ®é
 Cã ý thøc vËn dông c¸c yÕu tè miªu t¶ trong khi x©y dùng v¨n b¶n thuyÕt minh.
II.C¸c kÜ n¨ng sèng c¬ b¶n ®­îc gi¸o dôc trong bµi
1. KÜ n¨ng tù x¸c ®Þnh gi¸ trÞ
2. KÜ n¨ng hîp t¸c.
3. KÜ n¨ng l¾ng nghe tÝch cùc
4. KÜ n¨ng giao tiÕp.
5. kÜ n¨ng qu¶n lÝ thêi gian
III. ChuÈn bÞ
1. Gi¸o viªn: b¶ng phô
2. Häc sinh: ®äc vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trong sgk.
IV. Ph­¬ng ph¸p/ KÜ thuËt d¹y häc
Ph©n tÝch ng«n ng÷, nªu vÊn ®Ò ( §éng n·o, ®Æt c©u hái) Th¶o luËn( chia nhãm, giao nhiÖm vô)
V. c¸c b­íc lªn líp
1. æn ®Þnh tæ chøc (1’)
2. KiÓm tra ®Çu giê ( 5’)
 H. C¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt dïng trong v¨n thuyÕt minh? Vai trß cña yÕu yÕu tè nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh?
Tr¶ lêi
 C¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh gåm: tù thuËt, kÓ chuyÖn, ®èi tho¹i theo lèi Èn dô, nh©n hãa, t­ëng t­îng, liªn t­ëng, so s¸nh, ph©n tÝch…
 Khi sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt lµm cho bµi v¨n sinh ®éng, cô thÓ vµ s©u s¾c h¬n.
3. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng 
* Khëi ®«ng ( 1’) 
 Trong v¨n b¶n thuyÕt minh, khi ph¶i tr×nh bµy c¸c ®èi t­îng cô thÓ trong ®êi sèng nh­ c¸c loµi c©y,c¸c di tÝch, th¾ng c¶nh, c¸c thµnh phè... Bªn c¹ch viÖc thuyÕt minh râ rµng, m¹ch l¹c còng cÇn vËn dông miªu t¶ ®Ó lµm cho ®èi t­îng hiÖn lªn cô thÓ, gÇn gòi, dÔ c¶m,dÔ nhËn. VËy sö dông yÕu tè ®ã nh­ thÕ nµo? bµi häc h«m nay sÏ gióp c¸c em cïng t×m hiÓu
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
T/g
Néi dung
H§1. H×nh thµnh kiÕn thøc míi
* Môc tiªu
- T¸c dông cña yÕu tè miªu t¶ trong v¨n thuyÕt minh: Lµm cho ®èi t­îng thuyÕt minh hiÖn lªn cô thÓ, gÇn giò, dÔ c¶m nhËn hoÆc næi bËt, g©y Ên t­îng m¹nh.
- Vai trß cña miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh: phô trî cho viÖc giíi thiÖu nh»m gîi lªn h×nh ¶nh cô thÓ cña ®èi t­îng thuyÕt minh.
- GV yªu cÇu häc sinh ®äc v¨n b¶n
- 1HS ®äc → c¶ líp theo dâi.
H. Gi¶i thÝch nhan ®Ò cña v¨n b¶n?
H. T×m nh÷ng c©u v¨n thuyÕt minh vÒ ®Æc ®iÓm tiªu biÓu cña c©y chuèi vµ nh÷ng c©u v¨n cã yÕu tè miªu t¶ c©y chuèi?
- GV cho HS ho¹t ®éng nhãm.
- Thêi gian ho¹t ®éng (8’)
- C¸c nhãm ho¹t ®éng→§¹i diÖn nhãm b¸o c¸o → C¸c nhãm nhËn xÐt
- GV treo b¶ng phô→HS theo dâi ghi vµo vë.
H. T¸c dông cña yÕu tè miªu t¶ trong bµi v¨n thuyÕt minh nµy?
 - Khi cã yÕu tè miªu t¶ trong v¨n thuyÕt minh gîi lªn nh÷ng h×nh ¶nh cô thÓ ®Ó thuyÕt minh vÒ vÊn ®Ò tri thøc.
- GV chèt: kh«ng nh­ miªu t¶ trong v¨n b¶n v¨n häc, nh»m phôc vô cho viÖc x©y dùng tÝnh c¸ch, c¸ tÝnh hoÆc t¸i hiÖn t×nh huèng, yÕu tè miªu t¶ trong v¨n thuyÕt minh lµm cho ®èi t­îng thuyÕt minh thªm sinh ®éng vµ hÊp dÉn 
H. YÕu tè miªu t¶ trong v¨n thuyÕt minh cã vai trß vµ ý nghÜa nh­ thÕ nµo?
- 1 HS ®äc ghi nhí
H. Theo yªu cÇu chung cña v¨n b¶n thuyÕt minh, v¨n b¶n nµy cã thÓ bæ sung nh÷ng g× vµ nªu c«ng dông cña th©n c©y chuèi vµ l¸ chuèi?
*ThuyÕt minh 
- Ph©n lo¹i c©y chuèi: chuèi t©y, chuèi hét, chuèi tiªu…
- Th©n
- L¸
- nân chuèi
- Hoa chuèi
- Gèc cã cñ vµ rÔ.
*C«ng dông
- th©n chuèi non dïng ghÐp bÌ…
- Hoa chuèi ®Ó ¨n sèng…
- L¸ chuèi dïng gãi b¸nh ch­ng…
H§2. luyÖn tËp
 * Môc tiªu
- X¸c ®Þnh ®óng v¨n b¶n thuyÕt minh trong sè c¸c v¨n b¶n cho tr­íc.
- BiÕt ph©n biÖt v¨n b¶n thuyÕt minh cã sö dông yÕu tè miªu t¶ víi v¨n b¶n thuyÕt minh.
- ChØ ra vµ nªu râ ®­îc vai trß, t¸c dông cña c¸c yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh.
- ViÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh ng¾n víi ®èi t­îng lµ sù vËt quen thuéc cã sö dông yÕu tè miªu t¶.
HS ®äc x¸c ®Þnh yªu cÇu bµi tËp.
- HS ho¹t ®éng c¸ nh©n
- HS b¸o c¸o → HS nhËn xÐt
- GV ch÷a.
Bµi tËp 2 +3 GV h­íng dÉn häc sinh vÒ nhµ lµm
15’
20’
I.T×m hiÓu yÕu tè miªu t¶ trong v¨n thuyÕt minh
1. T×m hiÓu bµi tËp
“C©y chuèi trong ®êi sèng ViÖt Nam”.
* Nhan ®Ò cña v¨n b¶n:
+Vai trß cña c©y chuèi víi ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña ng­êi ViÖt Nam.
+Th¸i ®é cña con ng­êi trong viÖc nu«i trång,ch¨m sãc vµ sö dông.
* C©u v¨n thuyÕt minh:
+§o¹n 1: HÇu nh­ ë n«ng th«n → v« tËn.
+§o¹n2: Ng­êi phô n÷ → cho tíi ngµy nay.
§o¹n 3:Giíi thiÖu vÒ nh÷ng loµi chuèi vµ c«ng dông:
- Chuèi chÝn ®Ó ¨n
- Chuèi xanh ®Ó chÕ biÕn thùc phÈm
- Chuèi ®Ó thê cóng.
*C©u v¨n miªu t¶:
+ §i kh¾p ViÖt Nam → ®Õn nói rõng.
+ Cã lo¹i chuèi ng­êi ta → nh­ vá trøng cuèc.
+ Chuèi xanh cã vÞ ch¸t→ t¸i hay ¨n gái.
→ t¸c dông cña yÕu tè miªu t¶: lµm cho ®èi t­îng thuyÕt minh ( c©y chuèi) ®­îc næi bËt.
2. Ghi nhí( Sgk)
- Vai trß vµ ý nghÜa cña yÕu tè miªu t¶ trong v¨n thuyÕt minh. 
II. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1
- Hoµn thiÖn c¸c c©u v¨n sau:
+ Th©n c©y chuèi cã h×nh d¸ng th¼ng, trßn nh­ mét c¸i trô mäng n­íc gîi ra c¶m gi¸c m¸t mÎ dÔ chÞu.
+L¸ chuèi xanh rên ­ìn cong cong d­íi ¸nh tr¨ng, thØnh tho¶ng l¹i vÉy lªn phÇn phËt nh­ mêi gäi ai ®ã trong ®ªm khuya thanh v¾ng.
+ Qu¶ chuèi chÝn vµng, võa b¾t m¾t võa gîi lªn mïi th¬m ngµo ng¹t.
+Nân chuèi xanh non cuèn trßn nh­ mét bøc th­ cßn phong kÝn ®ang ®îi giã më ra.
4. Cñng cè: GV hÖ thèng l¹i bµi
5. H­íng dÉn häc tËp:
 - VÒ nhµ häc bµi.
 - ChuÈn bÞ bµi: luyÖn tËp yÕu tè miªu t¶ trong v¨n thuyÕt minh
 * Yªu cÇu: ®äc bµi vµ chuÈn bÞ bµi theo c¸c c©u hái trong sgk.