Giáo án Ngữ văn 9 - Tiết 86

Ngày soạn: 15/ 12/ 2013
Ngày giảng: 18/ 12/ 2013
Bài 17
Tiết 86: Những đứa trẻ
 Mác- xim Go- rơ- ki
( Hướng dẫn đọc thêm)
I. Mục tiêu cần đạt
1. Mục tiêu chung
	- Có hiểu biết bước đầu về nhà văn M. Go-rơ- ki và tác phẩm của ông
	- Hiểu, cảm nhận được giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn Những đứa trẻ.
	- Giáo dục tình yêu thương và sự cảm thông với những số phận bất hạnh.
2. Trọng tâm kiến thức, kĩ năng
a. Kiến thức
	- Những đóng góp của M. Go-rơ- ki đối với văn học Nga và văn học nhân loại.
	- Mối đồng cảm chân thành của nhà văn với những đứa trẻ bất hạnh.
	- Lời văn tự sự giàu hình ảnh, đan xen giữa truyện đời thường với truyện cổ tích.
b. Kĩ năng
	- Đọc- hiểu văn bản truyện hiện đại nước ngoài.
	- Vận dụng kiến thức về thể loại tự sự và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm tự sự để cảm nhận một văn bản truyện hiện đại.
	- Biết kể tóm tắt được văn bản
II. Chuẩn bị
1. Giáo viên: chuẩn bị nội dung ôn tập
2. Học sinh: trả lời các câu hỏi sgk
Iii. Phương pháp/ kĩ thuật dạy học
Thông báo, phân tích ngôn ngữ, nêu vấn đề( động não, đặt câu hỏi); thảo luận( chia nhóm, giao nhiệm vụ)
iV. Các bước lên lớp
1. Tổ chức ( 1’): Lớp 9a: / 33 ; Lớp 9b: / 32
2. Kiểm tra: không kiểm tra bài cũ
3. Tiến trình tổ chức các hoạt động 
H Đ1. Khởi động(1’)
 Những đứa trẻ không cùng cảnh ngộ nhưng vẫn có thể thích chơi với nhau vì một lí do nào đấy, đơn giản vì đó là những đứa trẻ con hồn nhiên, trong trắng và cũng có thể vì một lí do ngẫu nhiên tình cờ khiến chúng dễ dàng thân nhau. Tình bạn giữa A- li- ô- sa và ba đứa con nhà đại tá ốp- xi-an- ni- cốp là như thế.
Hoạt động dạy và học
T/g
Nội dung
HĐ2. Đọc - thảo luận chú thích hiểu văn bản.
* Mục tiêu
- Biết đọc văn bản
- Biết được những nét cơ bản về tác giả và tác phẩm
- Hiểu được nghĩa của các từ ngữ khó
* Cách tiến hành
GV HD HS đọc: đoạn văn có nhiều đối thoại, chú ý đọc với giọng phù hợp, diễn cảm thể hiện tâm trạng của những đứa trẻ.
- 2 HS đọc, GV nhận xét, uốn nắn cách đọc cho học sinh.
H. Tóm tắt văn bản?
- Gọi 1 HS tóm tắt
- HS nhận xét
- GV tóm tắt lại nếu cần
 Sau gần một tuần, không thấy, sau đó ba anh em nhà đại tá ốp-xi- an-ni- cốp lại ra chơi với A-li-ô-sa. Chúng trò chuyện về bắt chim, về dì ghẻ…A-li-ô-sa kể cho lũ trẻ nghe những chuyện cổ tích mà bà ngoại đã kể cho chú. Viên đại tá già cấm các con chơi với A-li-ô-sa, đuổi em ra khỏi sân nhà lão. Nhưng A-li-ô-sa vẫn tiếp tục chơi với mấy đứa trẻ ấy và cả bọn thấy rất vui thích.
H. Nêu những hiểu biết của em về tác giả ?
- Bút danh Go-rơ-ki có nghĩa là cay đắng, tác giả của bộ ba tiểu thuyết tự thuật, loại tiểu thuyết nhà văn dùng ngôi thứ nhất để kể chuyện đời mình.
H. Nêu ngắn gọn những hiểu biết của em về tác phẩm?
. Nêu những hiểu biết của em về các từ ngữ khó trên?
- HS căn cứ theo sgk trả lời.
H Đ3. HDHS tìm bố cục
* Mục tiêu
- Biết xác định các phần trong văn bản
- Hiểu được nội dung của từng phần
* Cách tiến hành
H. Nêu bố cục của đoạn trích? Nội dung từng phần?
- Ba phần
P1: Từ đầu -> ấn em nó cúi xuống
P2: Tiếp -> cấm không đến nhà tao
P3: Còn lại
P1: Tình bạn tuổi ấu thơ hồn nhiên, trong trắng.
P2: Tình bạn bị cấm đoán.
P3: Tình bạn vẫn tiếp tục.
H. Chuyện được kể theo ngôi thứ mấy?
 Chuyện được kể theo ngôi thứ nhất đặt vào chú bé A-li-ô-sa hồi nhỏ
H. Em có nhận xét gì trình tự của văn bản?
- Câu chuyện hồi tưởng được kể theo trình tự thời gian
H Đ4. HD tìm hiểu văn bản
* Mục tiêu
 - Những đóng góp của M. Go-rơ- ki đối với văn học Nga và văn học nhân loại.
	- Mối đồng cảm chân thành của nhà văn với những đứa trẻ bất hạnh.
	- Lời văn tự sự giàu hình ảnh, đan xen giữa truyện đời thường với truyện cổ tích
* Cách tiến hành
H. Vì sao đại tá ốp-xi-an-ni-cốp lại không cho A-li-ô-sa và ba đứa trẻ chơi với nhau?
- ông bà ngoại A-li-ô-sa và gđ đại tá là hàng xóm nhưng thành phần xã hội khác nhau: dân thường>< quan chức giàu sang.
H. Vì sao A-li-ô-sa và ba đứa trẻ con nhà viên đại tá già sớm quen thân và quí mến nhau? 
- A-li-ô-sa và ba đứa trẻ đều thiếu tình thương của mẹ, là hàng xóm và đã từng cứu nhau thoát nạn. Tình bạn ấy đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng Go-rơ-ki khiến mấy chục năm sau ông vẫn nhớ như in và kể lại hết sức cảm động.
H. Trước khi quen thân, A-li-ô-sa đã biết được gì về những đứa trẻ hàng xóm?
- A-li-ô-sa chưa hiểu gì về chúng và thậm chí còn không phân biệt được đứa này với đứa kia “ chúng cùng mặc áo cánh, quần dài màu xám, cùng đội mũ như nhau…”
H. chi tiết “ chúng ngồi sát vào nhau như những chú gà con” tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì và tác dụng?
 Hình ảnh so sánh chính xác khiến ta liên tưởng tới cảnh lũ gà con sợ hãi co cụm vào nhau khi nhìn thấy diều hâu
H. Hãy diễn tả lại cảm xúc và suy nghĩ của A-li-ô-sa khi đại tá ốp-xi-an-ni-cốp xuất hiện đuổi mấy đứa trả vào nhà?
 Khi đại tá ốp-xi-an-ni-cốp xuất hiện, mắng, những đứa trẻ lặng lẽ đi vào nhà khiến A-li-ô-sa liên tưởng chúng như những con ngỗng ngoan ngoãn. Đây là một so sánh rất chính xác, vừa thể hiện dáng dáp bề ngoài của những đứa trẻ, vừa cho thấy được thế giới nội tâm của chúng. Một lần nữa thấy được thái độ của A-li-ô-sa đối với nỗi bất hạnh của những người bạn mới . Khi bị bố đuổi vào nhà, chúng trở nên nhút nhát và cam chịu.
H. Trong tác phẩm chuyện đời thường và chuyện cổ tích được lồng vào nhau rất khéo. Em hãy tìm những chi tiết thể hiện điều đó?
- Chi tiết mụ dì ghẻ
- Chi tiết về người mẹ thật
- Hình ảnh người bà nhân hậu
H.Việc khéo léo lồng những chi tiết đó vào trong văn bản nhằm mục đích gì?
HĐ5. HDHS rút ra ghi nhớ
* Mục tiêu
 Trình bày được nghệ thuật và nội dung của văn bản.
 Nhận biết được ý nghĩa của văn bản
* Cách tiến hành
H. Nêu nhận xét chung của em về nghệ thuật và nội dung của văn bản?
- so sánh, liên tưởng, kể chuyện giàu hình ảnh, đan xen chuyện cổ tích cà chuyện đời thường
- Thuật lại hết sức sinh động tình bạn thân thiết của ông hồi nhỏ với những đứa trẻ sống thiếu tình thương bên nhà hàng xóm, bất chất cản trở của xã hội lúc bấy giờ.
- Hs đọc ghi nhớ
H. Nêu ý nghĩa của văn bản
HĐ3. Luyện tập
* Mục tiêu
 Tóm tắt được văn bản
H. Tóm tăt văn bản?
33’
5’
3’
I/ Đọc và thảo luận chú thích
1. Đọc, tóm tắt
2. Thảo luận chú thích
a. Tác giả 
- Mác-xim Go-rơ-ki( 1868- 1936) bút danh là A-lếch-xây Pê-scốp, một trong những nhà văn lớn của Nga và của thế giới trong thế kỉ XX
b.Tác phẩm
-Những đứa trẻ nằm ở chương IX tác phẩm Thời thơ ấu 
c. Các chú thích khác:
7, 11, 12
II/ Bố cục
3 phần
III/ Tìm hiểu văn bản
1.Những đứa trẻ sống thiếu tình thương 
 A-li -ô-sa và ba đứa trẻ thân nhau vì chúng đều cùng cảnh ngộ.
2. Tình cảm trong sáng và cao đẹp của những đứa trẻ.
 Kết hợp giữa kể và tả và việc khéo léo lồng chuyện đời thường với chuyện cổ tích, câu chuyện cho ta thấy những đứa trẻ dễ dàng tìm thấy sự đồng cảm và trở thành những người bạn thân thiết, bất chấp sự cấm đoán, tình cảm đó vẫn nguyên vẹn trong kí ức nhân vật người kể chuyện mấy chục năm sau.
 III.Ghi nhớ
-NT
-ND
IV. Luyện tập 
4.Củng cố ( 1’)
 GV hệ thống lại bài theo nội dung học tập trên lớp.
5. Hướng dẫn học tập( 1’)
- HS về nhà học bài theo nội dung học trên lớp.
- Chuẩn bị bài: chương trình địa phương phần văn
( Chuẩn bị theo nội dung sgk phần chương trình địa phương)