Giáo án Ngữ văn 9 - Kỳ II - Tiết 125, 126

úi.
II. Kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài
1. Kĩ năng tư duy sáng tạo
2. Kĩ năng giao tiếp
3. Kĩ năng tự nhận thức
4. Kĩ năng giải quyết vấn đề
5. Kĩ năng lắng nghe tích cực
III. đồ dùng dạy học
GV:giáo án
HS: đọc và trả lời câu hỏi sgk
IV. Phương pháp/ kĩ thuật dạy học
 Đọc sáng tạo( giao nhiệm vụ); Phân tích và bình giảng, nêu vấn đề, thảo luận nhóm ( đặt câu hỏi, động não, chia nhóm)
IV. Các bước lên lớp
1. ổn định lớp( 1’) 
 Lớp 9a…./ 30; Lớp 9c:…/ 25
2. Kiểm tra đầu giờ (4')
H. Đọc thuộc lòng bài thơ sang thu và nêu ý nghĩa của văn bản?
Trả lời
- HS đọc thuộc lòng bài thơ
- ý nghĩa của văn bản: Bài thơ thể hiện những cảm nhận tinh tế của nhà thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa.
3.Tiến trình tổ chức các hoạt động
Hoạt động của thầy và trò
T/g
Nội dung
Hoạt động 1: khởi động
 Tình yêu thương con cái, mơ ước thế hệ sau tiếp nối xứng đáng, phát huy truyền thống của tổ tiên, quê hương vốn là tình cảm cao đẹp của con người Việt Nam ta suốt bao đời nay. "Nói với con" của Y Phương – Nhà thơ người dân tộc (Sinh sống ở các tỉnh miền núi Đông Bắc) là một trong những bài thơ hướng vào đề tài ấy, với cách nói riêng, xúc động và chân tình bằng hình thức người cha nói với con, tâm tình, dặn dò trìu mến, ấm áp và tin cậy.
Hoạt động 2: HDHS đọc- thảo luận chú thích
* Mục tiêu
- Đọc sáng tạo văn bản
- Trình bày được một số nét cơ bản về tác giả và tác phẩm.
- Hiểu được một số chú thích khó trong sgk.
* Cách tiến hành:
- GV hướng dẫn và đọc mẫu: Giọng yêu thương, ấm áp, tự hào.
- GV đọc mẫu-> HS đọc.
H. Nêu hiểu biết của em về tác giả ?
- Y Phương là nhà thơ người dân tộc Tày, sinh năm 1948, quê ở Cao Bằng.
- Thơ ông thể hiện tâm hồn chân thật, mạnh mẽ trong sáng cách tư duy giàu hình ảnh của con người miền núi.
H. Em hãy xác định thể thơ?
- Là bài thơ trữ tình, tự do.
- Xuất hiện nhân vật trữ tình (Người cha) mượn lời nói với con để thể hiện tình cảm quê hương và tình cảm ruột thịt của mình.
H. Theo em chú thích nào khó và quan trọng giải thích vì sao?
- HS thảo luận nhóm bàn 1’
- Các nhóm báo cáo, nhận xét.
- GV chốt
 Hoạt động 3. HDHS tìm hiểu bố cục
* Mục tiêu
- Nhận diện được bố cục của văn bản.
- Hiểu được nội dung từng phần.
* Cách tiến hành
H: Theo em bài thơ này có bố cục mấy phần ?
- Phần 1: Từ đầu-> ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời .
=> Nói với con về tình cảm cội nguồn
- Phần 2: Còn lại 
=> Nói với con về sức sống bền bỉ, mãnh liệt của quê hương
Hoạt động 4. HDHS tìm hiểu văn bản
* Mục tiêu
- Tình cảm thắm thiết của cha mẹ đối với con cái.
- Tình yêu và niềm tự hào về vẻ đẹp, sức sống mãnh liệt của quê hương.
- Hình ảnh và cách diễn đạt độc đáo của tác giả trong bài thơ.
* Cách tiến hành
- HS đọc phần 1 của bài thơ
H. Người cha đã nói với con về những tình cảm cội nguồn nào ?
 Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
 Một bước chạm tiếng nói
 Hai bước tới tiếng cười.
H. Lời thơ có gì đặc biệt ?
- Cách hình dung của người dân miền núi ( bước chân chạm tiếng nói, tới tiếng cười)
- Cách nói bằng hình ảnh cụ thể, nhiều khi vô lí một cách ngây thơ lại chính là độc đáo, đặc sắc.
H. Bước chân người con chạm tiếng nói người cha và tới tiếng cười người mẹ, em cảm nhận ý thơ này như thế nào ?
- Người con được nuôi dưỡng và lớn lên trong tình thương yêu, che chở của cha mẹ.
H*. Vì sao lời đầu tiên của người cha nói với con lại là điều đó ?
- Nhắc nhở con về tình cảm ruột thịt, cội nguồn sinh dưỡng của mỗi người.
GV: Chỉ là cách tả đứa bé con ngây thơ, lẫm chẫm tập đi, tập nói trong vòng tay, trong tình yêu thương, chăm sóc, nâng niu của cha mẹ, trong gia đình. Không khí gia đình thật ấm áp. Cha mẹ luôn nâng niu, đón chờ, chăm chút từng bước đi từng nụ cười, tiếng nói của con. Gia đình chính là cái nôi êm, cái tổ ấm để con sống, lớn khôn và trưởng thành. Hạnh phúc gia đình thật giản dị.
H. Em hiểu như thế nào về các hình ảnh :
 “Đan lờ cài nan hoa
 Vách nhà ken câu hát” ?
- Hình ảnh mộc mạc. Lời nói chân tình. Nghệ thuật miêu tả, ẩn dụ
H. Những hình ảnh đó gợi lên một cuộc sống như thế nào ?
- Cuộc sống hoạt động cần cù, êm đềm và tươi vui của người dân đồng mình.
GV: Đây là những hình ảnh đẹp : Đan lờ bắt cá, ken vách dựng nhà cùng với hoa rừng, trong câu hát then các động từ “cài, ken” ngoài nghĩa miêu tả còn nói lên tình cảm gắn bó, quấn quýt trong lao động, làm ăn của đồng bào quê hương.
- Rừng núi quê hương thơ mộng và trữ tình, nghĩa tình. Thiên nhiên che chở nuôi dưỡng con người cả về tâm hồn và lối sống: Rừng cho hoa, con đường cho những tấm lòng.
H. Cha còn nói với con về kỉ niệm gì của cha mẹ ? Chi tiết ấy gợi cuộc sống thế nào ở quê hương ?
- Con người yêu thương nhau trong sáng và hạnh phúc.
H.Vì sao người cha nói với con về quê hương như vậy ?
- Dạy dỗ con nhớ về tình cảm cội nguồn.
H. Qua tìm hiểu p1 em có nhận xét chung gì về giọng điệu bài thơ và tác dụng?
I/ Đọc, thảo luận chú thích
1. Đọc
2. Thảo luận chú thích
a. Tác giả( sgk)
b. Tác phẩm: 
 Thơ tự do
c. chú thích khác:
II/ Bố cục: 
2 phần
III/ Tìm hiểu văn bản
1. Nói với con về tình cảm cội nguồn
 Bằng giọng điệu thủ thỉ, tâm tình tha thiết, trìu mến . Đoạn thơ cho ta hiểu con người được lớn lên trong tình yêu của cha mẹ, trong cuộc sống lao động, trong thiên nhiên thơ mộng và nghĩa tình của quê hương.
4. Củng cố (1')
 GV hệ thống lại bài theo nội dung học tập trên lớp.
5. Hướng dẫn học tập( 1’)
 - Học thuộc lòng bài thơ, nắm vững những nội dung kiến thức đã học trên lớp
 - Cảm thụ và phân tích những hình ảnh thơ độc đáo.
 - Chuẩn bị bài: chuẩn bị phần 2 của bài
Ngày soạn: 01/ 3/ 2014
Ngày giảng: 06/ 3/ 2014
Bài 24 - Tiết 126
Văn bản: Nói với con ( tiếp theo)
Y Phương
I. Mục tiêu cần đạt
1. Mục tiêu chung
	- Cảm nhận được tình cảm gia đình ấm cúng, tình yêu quê hương thắm thiết, niềm tự hào về sức sống mạnh mẽ, bền bỉ của “người đồng mình” và mong mỏi của một người cha với con qua cách diễn tả độc đáo của nhà thơ Y Phương.
	- Giáo dục tình yêu cha mẹ và quê hương đất nước.
2.Trọng tâm kiến thức, kĩ năng
a. Kiến thức
- Tình cảm thắm thiết của cha mẹ đối với con cái.
- Tình yêu và niềm tự hào về vẻ đẹp, sức sống mãnh liệt của quê hương.
- Hình ảnh và cách diễn đạt độc đáo của tác giả trong bài thơ.
b. Kĩ năng
- Đọc- hiểu một văn bản thơ trữ tình.
- Phân tích cách diễn tả độc đáo, giàu hình ảnh, gợi cảm của thơ ca miền núi.
II. Kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài
1. Kĩ năng tư duy sáng tạo
2. Kĩ năng giao tiếp
3. Kĩ năng tự nhận thức
4. Kĩ năng giải quyết vấn đề
5. Kĩ năng lắng nghe tích cực
III. đồ dùng dạy học
GV:giáo án
HS: đọc và trả lời câu hỏi sgk
IV. Phương pháp/ kĩ thuật dạy học
 Đọc sáng tạo( giao nhiệm vụ); Phân tích và bình giảng, nêu vấn đề, thảo luận nhóm ( đặt câu hỏi, động não, chia nhóm)
IV. Các bước lên lớp
1. ổn định lớp( 1’) 
 Lớp 9a…./ 30; Lớp 9c:…/ 25
2. Kiểm tra đầu giờ (4')
Nêu những hiểu biết của em về tác giả và thể thơ?
- Hs trả lời
- Y Phương là nhà thơ người dân tộc Tày, sinh năm 1948, quê ở Cao Bằng.
- Thơ ông thể hiện tâm hồn chân thật, mạnh mẽ trong sáng cách tư duy giàu hình ảnh của con người miền núi.
- thể thơ: tự do
3. Tiến trình tổ chức các hoạt động
Hoạt động dạy và học
t/g
Nội dung
Hoạt động 1. Khởi động
GV hệ thống lại phần trả lời của học sinh và vào bài
Hoạt động 2. HDHS tìm hiểu bài
* Mục tiêu
- Tình cảm thắm thiết của cha mẹ đối với con cái.
- Tình yêu và niềm tự hào về vẻ đẹp, sức sống mãnh liệt của quê hương.
- Hình ảnh và cách diễn đạt độc đáo của tác giả trong bài thơ.
* Cách tiến hành
- GV cho học sinh đọc lại bài
- HS đọc phần 2 
H. Cuộc sống của người đồng mình gợi nhắc qua chi tiết điển hình nào ?
- Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
 …
 Không lo cực nhọc
H. Một không gian sống như thế nào hiện lên từ chi tiết ấy ?
 - Cằn cỗi, hiểm trở.
H. Vì sao nói với con người cha nhắc tới điều này ?
- Để con không quên và thương quí mảnh đất, con người nơi quê hương gian khổ.
H. Những đức tính của người đồng mình được thể hiện qua chi tiết nào ?
 Cao đo nỗi buồn
 Xa nuôi chí lớn
H. Em có nhận xét gì về đức tính của người đồng mình?
 - Người đồng mình can trường, dũng cảm có ý chí vượt lên gian khổ, yêu quí, gắn bó với mảnh đất quê hương.
- GV cho học sinh đọc lại: “ Người đồng mình thô sơ da thịt… hết.”
H. Cách nói người đồng mình thô sơ da thịt của tác giả gợi lên cho em hình dung như thế nào về con người nơi đây ?
- Gợi sự chân thật, khoẻ mạnh tự chủ trong cuộc sống.
 H*. Em cảm nhận thế nào về lời thơ : “Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương, còn quê hương thì làm phong tục” ?
- Lao động sáng tạo để tồn tại, giữ vững truyền thống dân tộc, không chịu chùn bước trước khó khăn gian khổ g Nhắc con không quên cội nguồn dân tộc.
H. Qua lời nói với con tình cảm nào của người cha đối với quê hương được bộc lộ ? 
- HS Hoạt động nhóm 4/ 2’.
- HS thực hiện và báo cáo nhận xét
- GV chốt:
+ Thương quê hương gian lao, vất vả. 
+ Tự hào về khí phách và ý chí vươn lên của con người nơi quê hương.
+ Yêu quí bản sắc văn hoá riêng của dân tộc.
+ Hi vọng thế hệ trẻ nối tiếp truyền thống tốt đẹp của quê hương, dân tộc mình.
H. Qua tìm hiểu phần 2 em có nhận xét chung gì về nghệ thuật và tác dụng?
Hoạt động 3: HDHS tổng kết rút ra ghi nhớ.
* Mục tiêu
- Trình bày được giá trị nghệ thuật và nội dung của văn bản
- Hiểu được ý nghĩa của văn bản.
* Cách tiến hành.
 H. Nêu những nhận xét, đánh giá của em về nghệ thuật và nội dung của văn bản
- Giọng điệu
- Xây dựng hình ảnh thơ mộc mạc, giản dị
- Bố cục chặt chẽ, dẫn dắt tự nhiên
- GV cho học sinh đọc ghi nhớ.
H. Nêu ý nghĩa của văn bản
Bài thơ thể hiện tình yêu thương thắm thiết của cha mẹ dành cho con cái; tình yêu, niềm tự hào về quê hương đất nước.
Hoạt động 4: HD học sinh luyện tập.
* Mục tiêu
 Đọc diễn cảm bài thơ
 Liên hệ với quê hương mình.
* Cách tiến hành
- HS đọc bài thơ
H.Bài thơ gợi liên tưởng đến bài hát nào ca ngợi cảnh sắc và con người miền núi thân thương mà em thích ?