Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 13

Ngày soạn: 14/8/2014
TIẾT 13 : Văn bản: LÃO HẠC
 - Nam Cao-
A. Mục tiêu cần đạt:
 - Giúp hs biết đọc – hiểu một đoạn trích trong tác phẩm hiện thực tiêu biểu của nhà văn Nam Cao.
- Hiểu được cảnh khốn cùng, nhân cách cao quý, tâm hồn đáng trân trọng của người nông dân qua hình tượng nhân vật Lão Hạc, lòng nhân đạo sâu sắc của nhà văn Nam Cao trước số phận đáng thương của người nông dân cùng khổ.
- Thấy được nghệ thuật viết truyện bậc thầy của nhà văn Nam Cao qua truyện ngắn Lão Hạc.
B. Trọng tâm kiến thức kỹ năng:
1. Kiến thức:
- Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm viết theo khuynh hướng hiện thực.
- Sự thể hiện tinh thần nhân đạo của nhà văn.
- Tài năng nghệ thuật xuất sắc của nhà văn Nam Cao trong việc xây dựng tình huống truyện, miêu tả, kể chuyện, khắc họa hình tượng nhân vật.
2. Kỹ năng:
- Đọc diễn cảm, hiểu tóm tắt được tác phẩm truyện viết theo khuynh hướng hiện thực.
- Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự sự viết theo khuynh hướng hiện thực.
C. Tiến trình lên lớp:
1. Ổn định tổ chức lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:
 - Qua truyện “Tức nước vỡ bờ” em thấy người nhà lí trưởng và cai lệ là người như thế nào?
 - Do đâu mà chị Dậu có sức mạnh bất ngờ đẩy ngã cai lệ, lẳng người nhà lí trưởng ngã nhào ra thềm?
3. Bài mới:
 * Vào bài: Nhiều nhà nghiên cứu khẳng định: “Lão Hạc là một trong những truyện ngắn xuất sắc của Nam Cao về người nông dân. Để khẳng định nội dung và nghệ thuật của một truyện ngắn xuất sắc này cô cùng các em tìm hiểu truyện “Lão Hạc”.
Hoạt động của thầy và trò
 Nội dung kiến thức
* Hoạt động 1:
- GV gọi học sinh đọc phần chú thích.
? Nêu những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của nhà văn Nam Cao?
? Tác phẩm Lão Hạc ra đời vào thời gian nào? 
? Nội dung chính của tác phẩm này?
GV hướng dẫn học sinh đọc tác phẩm.
Gv đọc mẫu.
GV gọi hs đọc tác phẩm.
Nhận xét hs đọc.
? Theo em văn bản này có thể chia làm mấy phần?
? Nêu nội dung của từng phần?
? Đoạn trích có những nhân vật nào? Ai là nhân vật chính?
? Nêu tóm tắt những nét chính về hoàn cảnh hiện tại của lão Hạc? 
? Đó là hoàn cảnh như thế nào?
? Cậu vàng có ý nghĩa như thế nào với Lão Hạc? 
Quan trọng: 
+ Kỷ niệm của người con trai.
+ Người bạn thân thiết.
? Tình cảm của lão Hạc với cậu Vàng?
Gv: Lão Hạc: bắt rận, tắm cho nó, ăn gì cũng cho nó , nói với nó như nói với một cháu bé…
? Lão yêu nó như vậy tại sao lại bán nó đi? 
( Vì nghèo, yếu, sau trận bão không có việc làm, không có ăn. Mà nuôi thân lão không nổi, không thể nuôi được cậu Vàng).
? Khi bán chó tâm trạng của lão Hạc như thế nào?
? Em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả để tái hiện tâm trạng của lão Hạc?
GV: Đặc tả khuôn mặt với tuần tự từng diễn biến tâm lí cùng biểu hiện của người già rất chính xác.
? Tác giả đã sử dụng những từ tượng thanh, tượng hình nào để tả lão Hạc?
? Phân tích cái hay của từ láy “ầng ậng” và từ “ép”?
? Qua đó em thấy tâm trạng của của lão Hạc như thế nào?
? Vì sao bán cậu vàng lão lại đau đớn như vậy? 
GV: Vì lão cho rằng mình đã trót lừa một con chó. Nó lại là kỉ vật của người con trai để lại.
? Qua tâm trạng đó cho ta hiểu thêm gì về tính cách của lão Hạc?
I. Đọc - tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
- Nam Cao tên thật là Trần Hữu Tri (1915- 1951) , quê ở làng Đại Hoàng, phủ Lí Nhân, tỉnh Hà Nam.
- Ông là nhà văn hiện thực xuất sắc, xuất thân ở nông thôn. Vì thế mà ông có hiểu biết sâu sắc về cuộc sống nghèo khổ của những người nhà quê.
- Ông hi sinh trên đường đi công tác vùng sau lưng địch.
2. Tác phẩm:
- Lão Hạc là một trong những truyện ngắn xuất viết về người nông dân của Nam Cao, đăng báo lần đầu năm 1943.
* Bố cục: 3 phần
II. Đọc – tìm hiểu văn bản:
1. Nhân vật Lão Hạc:
a. Tâm trạng của Lão Hạc xung quanh việc bán chó:
- Gọi chó là cậu Vàng: bắt rận, tắm cho nó.
- Cho ăn ở cái bát như nhà giàu.
- Ăn gì lão cũng chia cho nó ăn cùng, nói với nó như nói với một cháu bé…
- Gắp thưc ăn cho nó, mắng yêu.
=> Tình cảm yêu thương đặc biệt với con chó. Vì chó là kỉ niệm của người con trai lão và là người bạn thân thiết nhất của lão.
- Cố làm ra vui vẻ, cười như mếu.
- Đôi mắt ầng ậng nước.
- Mặt co rúm, vết nhăn xô lại.
- Đầu ngoẹo, miệng mếu máo.
- Hu hu khóc.
* Nghệ thuật kể, tả, từ tượng thanh, tượng hình đặc sắc lột tả tâm trạng nhân vật qua nét mặt, hành động .
=> Diễn tả nỗi đau đớn, hối hận, xót xa, thương tiếc của một người già đã cạn khô nước mắt, nỗi đau như mất một người thân ruột thịt.
=> Người nông dân nghèo khổ và nhân hậu, tình nghĩa, trung thực và giàu lòng vị tha đặc biệt là có tình yêu thương con sâu sắc.
4. Củng cố:
 - Nêu ngắn gọn về tâm trạng của lão Hạc sau khi bán chó?
5. Hướng dẫn học ở nhà:
 - Tóm tắt đoạn trích Lão Hạc.
 - Soạn bài phân tích cái chết của lão Hạc ?
 - Tìm hiểu nhân vật ông Giáo.
 -----------------------------------------------------------------