Giáo án Ngữ văn 8 - Kỳ II - Tiết 99

Ngày soạn: 20/2/2014 
Ngày giảng: 8A: / /2014
	 8B: / /2014
Tiết 99
HÀNH ĐỘNG NÓI
(Tiếp theo)
Mục tiêu cần đạt
Kiến thức 
Cách dùng các kiểu câu để thực hiện hành động nói
2. Kĩ năng
Sử dụng kiểu câu để thực hiện hành động nói phù hợp.
3. Thái độ: Có ý thức sử dụng đúng hoàn cảnh giao tiếp
II. Chuẩn bị: 
GV: Bài soạn, các ví dụ mẫu, đoạn văn tham khảo.
HS: Đọc bài và soạn theo câu hỏi hướng dẫn.
III.GD-KNS: Nhận biết, phân tích, đánh giá, hợp tác..........
IV. Các hoạt động dạy – học
1/ Ổn định tổ chức: 1'	8A:.............................8B:.................................
2/ Kiểm tra bài cũ: 4' 
- Hành động nói là gì? Kể tên các hành động nói thường gặp. Lấy ví dụ và xác định hành động nói.
3. Bài mới:
* Hoạt động 1: Giới thiệu bài
* Hoạt động 2: Tìm hiểu cách thực hiện các hành động nói 
- Mục tiêu: Biết cách thực hiện hành động nói: trực tiếp, gián tiếp.
- Phương pháp: Vấn đáp, phân tích mẫu.
- Thời gian: 18 phút
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
- Cho học sinh đánh số thứ tự cho các câu trong đoạn trích và trả lời.
H. Xác định mục đích nói của những câu ấy bằng cách đánh các dấu (+) vào ô thích hợp và dấu (-) vào ô không thích hợp.
 Câu
Mục đích
1
2
3
4
5
Hỏi
-
-
-
-
-
Trình bày
+
+
+
-
-
Điều khiển
-
-
-
+
+
Hứa hẹn
-
-
-
-
-
Bộc lộ cảm xúc
-
-
-
-
-
H. Xác định hành động nói tương ứng?
H. Nhận xét 5 câu trong đoạn trích trên về kiểu câu và chức năng (hành động nói )?
- Kiểu câu: giống nhau: câu trần thuật.
- Hành động nói: có sự khác nhau giữa các câu 1,2,3 với câu 4,5: 
+ Câu 1,2,3: hành động trình bày.
+ Câu 4,5: hành động điều khiển
H. Nhắc lại chức năng chính của 4 kiểu câu phân loại theo mục đích nói đã học? 
 - Câu cầu khiến àhành động điều khiển.
 - Câu nghi vấn àhành động hỏi.
 - Câu cảm thán àHành động bộc lộ tình cảm.
 - Câu trần thuật àHành động trình bày.
Câu 1,2,3 là câu trần thuật thực hiện hành động trình bày – phù hợp với chức năng chính của kiểu câu này. Đây là hành động nói dùng theo cách trực tiếp. Còn các câu 4,5 là câu trần thuật nhưng không thực hiện hành động phù hợp với chức năng chính của nó mà thực hiện chức năng khác, đó là chức năng cầu khiến. Đây là hành động nói dùng theo cách gián tiếp.
H. Có mấy cách thực hiện hành động nói?
H. Lấy ví dụ cho mỗi cách thực hiện hành động nói đó?
- Trực tiếp: 
A: Mấy giờ thì đá trận chung kết?
B: Mười chín giờ.
- Gián tiếp: 
A: Tớ mua cái cặp này những hai trăm nghìn cơ đấy!
B: Hai trăm nghìn cơ đấy?
- Gọi học sinh đọc ghi nhớ
I. Cách thực hiện hành động nói
1. Ví dụ: (70)
2. Nhận xét
+ Cả 5 câu đều là câu trần thuật.
-Câu 1,2,3: Mđ nói là trình bày
-Câu 4,5: Mđ nói là điều khiển
* Cách thực hiện
- Dùng trực tiếp: kiểu câu phù hợp với hành động.
- Dùng gián tiếp: kiểu câu 
được dùng không đúng với chức năng vốn có của nó.
* Ghi nhớ.(71)
* Hoạt động 3: HDHS luyện tập
- Mục tiêu: Giúp học sinh biết cách làm các dạng bài tập về hành động nói..
 Phương pháp: Phân tích mẫu, thực hành, hđ nhóm.
- Thời gian: 18’
Gv hướng dẫn hs luyện tập
H. Xác định câu nghi vấn mục đích?
H. Tìm câu trần thuật có mục đích cầu khiến trong đoạn trích?
H. Cho biết hình thức diễn đạt ấy có tác dụng như thế nào trong việc động viên quần chúng nhân dân?
H. Tìm các câu có mục đích cầu khiến trong đoạn văn?
H. Mỗi câu ấy thể hiện quan hệ giữa các nhân vật và tính cách nhân vật như thế nào?
GV cho hs trả lời nhanh bài tập 4,5
II. Luyện tập
Bài 1. 
- Câu 1: Từ xưa các bậc trung thần nghĩa sĩ bỏ mình vì nước, đời nào không có? - Khẳng định
 -> Nêu vấn đề, tạo tâm thế cho tướng sĩ chuẩn bị tinh thần nghe phần lí giải của t/g.
- Câu 2: Lúc bấy giờ dẫu các người muốn vui vẻ phỏng có được không? - Phủ định
 -> Dùng để phủ định điều được nêu ra trong các câu trước nhằm thuyết phục, động viên, khích lệ.
- Câu 3: Vì sao vậy? - Gây sự chú ý.
- Câu 4: Nếu vậy, rồi đây ...đất nữa? - Phủ định
 -> Khẳng định chỉ con đường là chiến đấu đến cùng để bảo vệ bờ cõi.
Bài 2. - Tất cả các câu trần thuật đều thực hiện hành động cầu khiến, kêu gọi.
 ® Cách dùng gián tiếp tạo sự đồng cảm sâu sắc, làm cho quần chúng gần gũi với lãnh tụ. Nó khiến cho những nguyện vọng của lãnh tụ trở thành nguyện vọng tha thiết của mỗi người.
Bài 3.
* Dế Mèn:
- Được, chú mình cứ nói thẳng thừng ra nào
- Thôi êm cái điệu hát …ấy đi
- >Dế Mèn ỷ thế là kẻ mạnh nên giọng điệu hách dịch, ngạo mạn (dùng câu cầu khiến)
 * Dế Choắt:
- Song anh có cho phép em mới dám nói
- Anh đã nghĩ…em chạy sang
-> Dế Choắt yếu đuối nên lời cầu khiến nhẹ nhàng, khiêm nhường, nhã nhặn (dùng câu trần thuật)
Bài 4 
 - Có thể dùng cả 5 cách, nhưng cách b, e là nhã nhặn, lịch sự hơn cả.
Bài 5. Hành động c là hợp lý nhất. 
4. Củng cố
- Gv khái quát bài học:
- Có mấy cách thực hiện hành động
- Thế nào là hđ nói trực tiếp? Gián tiếp? Cho ví dụ?
5. Hướng dẫn về nhà
- Học bài cũ
- Chuẩn bị bài Ôn tập về luận điểm
* Rút kinh nghiệm