Giáo án Ngữ văn 8 - Học kỳ I - Tiết 45

và thuyết minh trong văn bản.
2. Kĩ năng: 
- Đọc -hiểu một văn bản nhật dụng đề cập đến một vấn đề xã hội bức thiết.
- Tích hợp với phần tập làm văn để viết bài văn thuyết minh một vấn đề của đời sống xã hội. 
3. Thái độ: Tuyên truyền về tác hại của thuốc lá.
* Kỹ năng sống: Nhận biết, giao tiếp, tự kiểm soát, đánh giá, nhận xét..
B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
1. Giáo viên: Giáo án, Tư liệu tham khảo, phòng máy
2. Học sinh: Soạn bài, tham khảo tư liệu
C. Tiến trình lên lớp
1. Ổn định lớp: 8A :…………………….8B :………………
2. Kiểm tra bài cũ: 
- Nêu tác hại của việc sử dụng bao bì ni lông và các giải pháp hạn chế sử dụng bao bì ni lông.
3. Bài mới: 
* Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới
- Thuốc lá là một chủ đề thường xuyên được đề cập trên các phương tiện thông tin đại chúng. Ngày càng có nhiều công trình nghiên cứu phân tích tác hại ghê gớm,toàn diện của tệ nghiện thuốc lá và khói thuốc lá đối với đời sống con người.
*Hoạt động 2: Tìm hiểu chung văn bản. 
- Mục tiêu: Đọc hiểu chú thích, xác định bố cục, thể loại của văn bản.
- Phương pháp: Vấn đáp, trình bày, giới thiệu 
- Thời gian: 10 phút.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung 
*GV giới thiêu tác phẩm
* xuất xứ VB-
- ( Phần đầu và phần cuối) 
*GV: nêu yêu cầu đọc : rõ ràng, mạch lạc, chú ‏‎ý những chỗ in nghiêng .
GV đọc mẫu 1 đoạn – gọi HS đọc tiếp
*HS chú ý chú thích : 1,2,3,5 ,9 
 ( đặc biệt 1 và 9 )
Em hiểu ntn là ôn dịch? ôn là gì? dịch là gì?
ôn : là tiếng chửi rủa
dịch:Chỉ các loại bệnh nguy hiểm lây lan làm chết nhiêu người.
Ôn dịch là là tiếng chửu rủa “Mày là đồ ôn dịch”
? Theo em việc tác giả sử dụng dấu phẩy ở nhan đề có tác dụng gì?
(Tỏ ý nhấn mạnh sắc thái biểu cảm, căm tức ghê tởm : Thuốc lá! Mày là đồ ôn dịch.)
? Văn bản nàythuộc kiêu VB nào? phương thức biểu đạt là gì?
-Văn bản nhật dụng thuyết minh về một vấn đề khoa học .
? Văn bản có thể chia làm mấy phần ? Nội dung của từng phần ?
P1: Từ đầu .... nặng hơn cả AIDS
=> giới thiệu sự nguy hiểm của thuốc lá.
- P2: Tiếp .... sức khoẻ cộng đồng 
=> T‏‎ác hại của thuốc lá .
- P3: Còn lại => Lời kêu gọi chống hút thuốc lá .
I. Tìm hiểu chung
* Tác phẩm:
- Trích cuốn Từ thuốc lá đến ma tuý - Bệnh nghiện
- Chú thích:
- Nhan đề:
-Thể loại: Nhật dụng
-PTBĐ: Thuyết minh kết hợp lập luận khoa học.
 - Bố cục: 3 phần
 * Hoạt động 3: Tìm hiểu văn bản
 - Mục tiêu: Phân tích để thấy được tác hại ghê gớm của thuốc lá và hướng ngăn chặn tệ nạn này.
 - Phương pháp: Nêu và giải quyết vấn đề, phân tích, bình giảng...
 - Thời gian: 20p’
 *HS chú ý phần 1: Nhắc lại nội dung phần 1.
? Để giới thiệu nạn dịch thuốc láTG mở đầu bằng những thông tin nào?
. (Tác giả nói về các bệnh dịch nguy hiểm như: thổ tả, dịch hạch là những thứ dịch khủng khiếp.)
 ? TG giới thiệu ntn về nạm dịch thuốc lá?
 (Ôn dịch thuốc lá đe doạ sức khoẻ và tính mạng loài người còn nặng hơn cả AIDS) 
? Tại sao tác giả lại dẫn số liệu hơn 5 vạn công trình của nhiều nhà bác học trong mấy chục năm?
 (Khẳng định tính chính xác, tầm quan trọng của thông tin). 
Æ Kết luận như thế hoàn toàn thuyết phục vì đây không phải là của 1 người, 1 tổ chức, mà được rút ra từ hơn 5 vạn công trình của nhiều nhà bác học, nghiên cứu lâu dài từ mấy chục năm.
? Tác giả sử dụng NT gì ở đây ? tác dụng của NT ấy?
(-So sánh ôn dịch thuốc lá với ôn dịch nổi tiếng khác đó là AIDS . So sánh như vậy để gây sự chú ‏‎ý cho người đọc . 
® Phép so sánh đã nhấn mạnh hiểm hoạ to lớn của ôn dịch thuốc lá )
? Em có nhận xét gì về đặc điểm lời văn thuyết minh trong đoạn văn này? 
- Sử dụng các từ thông dụng của ngành y tế ( ôn dịch, dịch hạch, thổ tả, AIDS ) .
- Dùng phép so sánh : nặng hơn cả AIDS .
=>Tác dụng : thông báo ngắn gọn, chính xác nạn dịch thuốc lá . Nhấn mạnh hiểm họa to lớn của nạn dịch này.....
? Em đón nhận thông tin này với một thái độ như thế nào ?
*HS. thảo luận - đưa ý kiến
*GV. kết luận – chuyển phần tiếp theo.
*HS chú ý phần 2. Nhắc lại nội dung chính phần 2?
? Tại sao khi nói về sự nguy hiểm của thuốc lá, tác giả lại dẫn lời Trần Hưng Đạo? ý nghĩa của câu nói này là gì? 
*HS trao đổi theo bàn - đưa ý kiến.
 *GV khái quát nâng cao. ... để nhấn mạnh tính chất nguy hiểm và sự phá hoại của tệ nạn thuốc lá.
? Điều nguy hại đó được ví qua hình ảnh nào? 
 ( Tằm ăn dâu)
? Em hiểu ntn về hình ảnh đó?
- Dâu: ví với người , sức khoẻ con người
- Tằm: Ví với khói thuốc lá.
?Theo em người viết đãémử dụng BP NT gì trong ĐV trên? Tác dụng của NT đó? 
So sánh: giặc gặm nhấm như tằm ăn dâu.
 =>-Cách so sánh như vậy rất hay, độc đáo vì kẻ thù lặng lẽ âm thầm đánh lén là kẻ thù đáng sợ nhất trong chiến tranh.
- Cho thấy mức độ nguy hiểm của kiểu, cách phá hoại của thuốc lá. 
*GV:Thuốc lá tấn công con người như lũ giặc, đây là loại giặc nguy hiểm. Chúng gậm nhấm từng giờ, từng ngày không dễ nhận biết . TG chỉ ra hút thuốc lá ko chỉ gây hại cho người hút à Xung quanh
? Hãy chỉ ra tác hại của thuốc lá gây nên? 
-Người hútà khói thuốc- nhiều chất đọc àho hen và viêm phổi.
 ? Ngoài ra nó còn gây tác hại gì nữa?
 ( Sức khẻo sút kém, ung thư, các bệnh tim mạch.)
? Tác giả đưa ra thông tin ấy dựa trên căn cứ nào?
 ( KT nghiên cứu y học…)
? Tác hại của thuốc lá còn được minh chứng bằng số liệu nào?
 ( 80% ung thư vòng họng và ung thư phổi
 - Người 40 -50 tuổi…..)
 ? Bằng một số dẫn chứng này cho ta thấy tác hại của thuốc lá ảnh hưởng đến mặt nào của đời sống con người? 
(sức khoẻ - những người xung quanh . lối sống nhân cách người)
? Tại sao tác giả lại lấy bệnh viêm phế quản để cho người đọc thấy tác hại của thuốc lá? 
- TG lấy bệnh viêm phế quản - 1 căn bệnh nhẹ nhất, thông thường nhất do thuốc lá gây ra cho hàng triệu người, làm giảm sức khoẻ, làm mất ngày công lao động, làm tốn thuốc men điều trị, ai cũng nhìn thấy để thuyết phục mọi người. 
-> Bệnh nhẹ nhất còn có tác hại như vậy thì bệnh nặng hơn sẽ tổn thất bao nhiêu. 
*GV: Thuốc lá là kẻ thù ngọt ngào và nham hiểm của sức khoẻ con người nhất là đối với cá nhân người hút .
?E có Nhận xét gì về các chứng cứ mà tác giả dùng để thuyết minh trong đoạn này ?
- Đó là các chứng cớ khoa học , được phân tích và mi nh họa bằng số liệu cụ thể nên có sức thuyết phục bạn đọc.
? Qua các tư liệu đó cho thấy mức độ nguy hiểm của thuốc lá đối với sức khoẻ con người ntn.
 (-Huỷ hoại nghiêm trọng sức khoẻ con người ).
? Câu : ''có người bảo : Tôi hút, tôi bị bệnh mặc tôi !''Em thấy nói như thế có đúng không? Vì sao? 
 (- không đúng vì câu nói đó thể hiện sự vô trách nhiệm trước gia đình , người thân, trước cộng đồng của họ. Họ chính là những kẻ đầu độc , làm ô nhiễm môi trường , vẫn đục bầu không khí trong lành , làm cho những người chung quanh chịu vạ lây vì khói thuốc).
? Theo dõi đoạn tiếp : '' Bố và anh ... con đường phạm pháp''. ở đoạn này tác giả đã sử dụng biện pháp NT gì ? Tác dụng?
- Sử dụng biện pháp so sánh : 
+ So sánh tỉ lệ hút thuốc của thanh thiếu niên các thành phố lớn ở VN với các thành phố Âu Mĩ .
+ So sánh số tiền nhỏ ( một đô la Mĩ mua một bao 555 ) và số tiền lớn 15.000 ở VN .
Dụng ý cảnh báo nạn đua đòi hút thuốc ở các nước nghèo , từ đó nảy sinh các tệ nạn xã hội .
- Để giúp người đọc hiểu tác hại của thuốc lá đối với kinh tế xã hội, tác giả đã đưa ra những dẫn chứng: 
- ở Mĩ ® 1 đô la / bao ® rẻ 
- ở Việt Nam ® 1500 đ/ bao ® đắt 
- Số tiền những người hút thuốc lá tại Việt Nam 1998 là khoảng 6000 tỉ. Số tiền này dùng để mua khoảng 1,6 triệu tấn gạo. 
? Vì sao tác giả lại khẳng định ”Người lớn.. đẩy con emvào con đường phạm pháp”? 
- Trẻ em chưa làm ra tiền, muốn có thuốc hút ăn trộm- cướp giật- giết người hoặc làm những việc phi pháp để có tiền ,…
? Vậy thuốc lá có tác hại ntn đến lối sống đạo đức của con người ?
- ( Nêu gương xấu ....... à Đạo đức con người)
? Những thông tin này có hoàn toàn mới lạ đối với em không ? Vì sao ? Hãy liên hệ thực trạng ở địa phương em ?
? Bằng những hình ảnh vừa phân tích giúp em hiểu gì về tác hại của thuốc lá?
 *HS chú ý phần cuối văn bản.* Nhắc lại ND của đoạn 3?
? Khi hiểu rõ về tác hại thuốc lá TG cung cấp cho người đọc thông tin gì? 
(Cả thế giới quyết liệt chống thuốc lá như môt chiến dịch).
? Theo em chiến dịch nghĩa là gì??
- '' Chiến dịch '' : là những việc làm khẩn trương huy động nhiều lực lượng trong một thời gian nhằm thực hiện một mục đích nhất định .
'- ' Chiến dich chống ...'' là các hoạt động thống nhất rộng khắp nhằm chống lại nạn ôn dịch thuốc lá .
? Họ hưởng ứng chiến dịch này ntn?
 ( Phạt – khẩu hiệu- quảng cáo - cấm ..- Nêu khẩu hiệu “ Một châu âu ko còn thuốc lá”
 ? Theo em vì sao VN cần hưởng ứng phong trào này? 
( Kinh tế nghèo, bệnh tật nguy hiểmàthảm hoạ lớn.)
*HS chú ý câu cuối cùng của VB. 
? Em thấy TG bộc lộ thái độ gì ở câu này?
( Ghê tởm thuốc lá....)
 ? Bằng một số chi tiết hình ảnh trên em thấy TG muốn biểu hiện điều gi?
 ? Em hiểu gì về thuốc lá sau khi học xong văn bản ?
- Thuốc lá gây tác hại nghiêm trọng đến sức khoẻ , lối sống của cá nhân và cộng đồng .quyết tâm chống lại nạn dịch này .
? Bản thân em dự định làm gì trong chiến dịch chống thuốc lá rộng khắp hiện nay ?
? Hãy khái quát lại giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản này? 
*GV chốt lại – gọi HS đọc ghi nhớ. 
II-Tìm hiểu văn bản
1.Thông báo về nạn dịch thuốc lá
- Lời cảnh báovề hiểm hoạ ôn dịch thuốc lá.
2. Tác hại của thuốc lá 
Gây tổn hại tới nhiều mặt đời sống của con người
3. Lời kêu gọi chống thuốc lá
- Tất cả thế giới quyết tâm phòng chống thuốc lá.
* Ghi nhớ : SGK/122
*Hoạt động 4: HS luyện tập
- Mục tiêu: Nhận thức đúng đắn về tác hại của thuốc lá, biết tuyên truyền để mọi người nhận ra tác hại của nó. Bản thân biết nói không với thuốc lá.
- Phương pháp: Thực hành 
- Thời gian: 5phút.
H. Liên hệ thực tế tại địa phương em về tình trạng hút thuốc lá?
? Nêu thực trạng hút thuốc lá ở gia đình em
 ( người thân ) . Nguyên nhân nào dẫn đến nghiện thuốc lá ?
III. Luyện tập
Hiện nay vẫn còn rất nhiều người hút thuốc lá và mắc các căn bệnh liên quan đến thuốc lá
4. Củng cố: Gv khái quát bài học. Nhấn mạnh tác dụng của phương thức th