Giáo án ngữ văn 7 năm học: 2011-2012

 hiện điều gì?
? Nhận xét gì về ý của hai câu?
H: Đối ý: cướp giáo giặc >< bắt quân thù
Chương Dương >< Hàm Từ quan
? Sự đối lập nhằm mục đích gì?
Em cĩ nhận xé gì về cách đưa tin đĩ?
H: Độc đáo
Chiến thắng CD sau nhưng được nĩi trước là do đang sống trong khơng khí CT vừa diễn ra kế đĩ mới sống lại khơng khí CT hàm Tử trước đĩ
HS đọc 2 c©u cuèi.
? Nhận xét gì về giọng điệu hai câu thơ?
H: Giọng ơn tồn, nhẹ nhàng như một lời khuyên “nên gắng sức” 
? Thể hiện điều gì?
? Câu thơ cuối khẳng dịnh điều gì?
? Nội dung của hai câu đầu khác hai câu cuối như thế nào?
H: Hai câu đầu: hào khí chiến thắng
Hai câu cuối: khát vọng thái bình
? Quan sát tranh ( 67) miêu tả?
H: Bức tranh mơ tả hào khí chiến thắng
GV: Trần Nhân Tơng sau khi chiến thắng quân Mơng Nguyên ở Bạch Đằng 1288 viết:
Xã tắc hai phen chồn ngựa đá
Non sơng nghìn thuở vững âu vàng
? Cách biểu cảm và biểu ý của hai câu thơ vừa học như thế nào?
H: Đều bày tỏ ý kiến rõ ràng , cơ đúc , thơng tin ngắn gọn, cách nối chắc nịch, ý kiến lập luận chặt chẽ, logic
Bài “ Sơng núi nước Nam” trên cơ sở khẳng định chủ quyền mà khẳng định sự thất bại của giặc
Bài “ Phị giá về kinh” từ hào khí chiến thắng vang dội mà động viên xây dựng đất nước
Biểu cảm: kín đáo
Hoạt động 3: Ghi nhớ ( SGK)
HS đọc ghi nhớ
GV khái quát
Hoạt động 4: Hướng dẫn luyện tập
Theo em cách nĩi giản dị cơ đúc ở bài này cĩ giá trị gì trong việc thể hiện hào khí chiến thắng và khát vọng thái bình
Đọc phần đọc thêm SGK (68)
18’
17’
A. Bài “ Sơng núi nước Nam”
1. Đọc và tìm hiểu chung:
1. Đọc:
2.Chú thích:
- Bài thơ chưa rõ tác giả
- Thể thơ: thất ngơn tứ tuyệt
II. Tìm hiểu văn bản
1. Hai câu đầu:
Sơng núi nước Nam vua Nam ở
Vằng vặc sách trời chia xứ sở
Nước Nam là của vua Nam ở
Điều này đã được tạo hố phân định rạch rịi
2. Hai câu cuối:
Cớ sao giặc dữ phạm tới đây
Hỏi
Chúng mày nhất định phải tan vỡ
khẳng định
Cấu trúc dạng câu hỏi cĩ dạng khơng định kẻ thù khơng được xâm phạm nếu cố tình thì chắc chắn sẽ nhận lấy thất 
bại
III. Ghi nhớ
IV. Luyện tập
Bài 1(65) Giải thích
Quan niệm của người xưa về chữ “đế” = ‘vua” -> đại diện cho nước, cho dân. Như vậy vua Nam ở cũng cĩ nghĩa là người Nam ở
B. Bài “ Phị giá về kinh”
I. Đọc và tìm hiểu chung:
1. Đọc:
2. Chú thích:
Trần Quang Khải ( 1241 – 1294) là võ tướng kiệt xuất cĩ hồn thơ “ sâu xa lí thú”
Thể thơ: Ngũ ngơn tứ tuyệt đường luật
II. Tìm hiểu văn bản
1. Hai câu đầu
Chương Dương cướp giáo giặc 
địa danh Đ T
Hàm Tử bắt quân thù
địa danh ĐT
=> đối ý
Sử dụng các động từ “ cướp” “ bắt” địa danh gắn với chiến thắng lẫy lừng
 -> khẳng định hào khí của ta
Ca ngợi chiến thắng vang dội của quân ta với niềm tự hào mãnh liệt
2. Hai câu cuèi
Giọng thơ ơn tồn, nhẹ nhàng
Lời động viện đất nước trong thời bình => khẳng định khát vọng hồ bình thịnh trị
Khẳng định niềm tin sắt đá vào sự bền vững muơn đời của đất nước
III. Ghi nhớ(SGK)
IV. Luyện tập
Cách nĩi chắc nịch khơng hoa mỹ đã tạo nên âm vang và sức truền cảm lớn cho bài thơ
* Đọc thêm: Tức sự
4. Củng cố.Hướng dẫn học bài: (5’)
Nêu nội dung và nghệ thuật của hai bài thơ
Học thuộc hai bài thơ
Nắm thể thơ, nội dung và nghệ thuật
Chuẩn bị “C«n S¬n ca” trả lời câu hỏi SGK
RKN:.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Ngµy so¹n: 
Ngµy gi¶ng
TiÕt 18
Tõ h¸n viƯt
I.Mơc tiªu:
1.KiÕn thøc: Hiểu được thế nào là yếu tố Hán Việt
2.KÜ n¨ng: Rèn kĩ năng nhận biết, vận dụng trong nĩi và viết
Nắm được cách cấu tạo đặc biệt của từ ghép Hán Việt. Áp dụng giải bài tập
3.Th¸i ®é: hs yªu thÝch m«n häc.
II.ChuÈn bÞ:
1.Gi¸o viªn: B¶ng phơ, sgk. ChuÈn kiÕn thøc kÜ n¨ng.
2.Häc sinh: chuÈn bÞ bµi ë nhµ
III.Ph­¬ng ph¸p: §µm tho¹i, Quy n¹p
IV.C¸c b­íc lªn líp:
1.ỉn ®Þnh: (1’)
2.KiĨm tra: (4’)
3.TiÕn tr×nh tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng.
Khëi ®éng. (1’)
Mơc tiªu: Qua tiÕt häc vỊ 
ở lớp 6 chúng ta đã học và biết thế nào là từ Hán Việt. Trong tiết này các em sẽ tiếp tục được tìm hiểu về đơn vị cấu tạo từ ghép Hán Việt và từ ghép Hán Việt
Ho¹t ®éng cđa thÇy vµ trß
TG
Néi dung chÝnh
Ho¹t ®éng 1.T×m hiĨu ®¬n vÞ cÊu t¹o tõ H¸n ViƯt.
Mơc tiªu: HiĨu ®­ỵc ®¬n vÞ cÊu t¹o tõ H¸n ViƯt.
HS đọc bài thơ chữ Hán “ Nam quốc sơn hà”
? Các tiếng Nam, quốc, sơn, hà cĩ nghĩa là gì?
H: Nam: phương Nam
 Quốc; nước
Sơn: núi
Hà: sơng
=> dùng từ cấu tạo từ
GV: các tiếng này đều cĩ nghĩa và được gọi là yếu tố Hán Việt
HS so sánh các ví dụ sau: Treo bảng phụ
a. Tơi lên núi
b.Tơi lên sơn
c. Nĩ lội xuống sơng
d. Nĩ lội xuống hà
e. Ơng là một nhà thơ yêu quốc
g. Ơng là một nhà thơ yêu nước
Từ ví dụ trên em hãy cho biết các yếu tố Hán Việt sơn, hà, quốc cĩ thể dùng như một từ đơn để đặt câu khơng?
H: Khơng
? Các yếu tố này dùng để làm gì
H: Tạo từ ghép. Nam quốc, sơn hà 
? Tiếng “ thiên” trong từ “ thiên thư” cĩ nghĩa là “ trời”. Vậy tiếng “ thiên” trong các từ sau cĩ nghĩa là gì ?
HS thảo luận nhĩm 2 trong 2phút
- Thiên niên kỉ -> nghìn
- Thiên lí mã -> nghìn ( ngựa hay)
- Thiên đơ về Thăng Long -> rời đơ về Thăng Long
? Nhận xét gì về các yếu tố “ thiên” trong các ví dụ trên?
H: Các yếu tố đồng âm, nghĩa khác nhau
GV tích hợp từ đồng âm khác nghĩa
HS tìm ví dụ các yếu tố đồng âm khác nghĩa
H: 
- Phi pháp, phi nghĩa: trái khơng phải
- Phi cơng, phi đội
- gia chủ: chủ nhà
- Gia vị: tăng , thêm
? yếu tố Hán Việt là gì? Đặc điểm của các yếu tố Hán Việt?
HS đọc ghi nhớ ( SGK69). GV chốt
Ho¹t ®éng 2. T×m hiĨu tõ ghÐp H¸n ViƯt.
Mơc tiªu: HiĨu ®­ỵc tõ ghÐp H¸n ViƯt.
H: Đọc bài “ Tức sự” chỉ ra những từ Hán Việt
H: Xã tắc, lưỡng hồi, sơn hà, thiên cổ
? Các từ sơn hà, xâm phạm, giang san thuộc từ ghép chính phụ hay đẳng lập?
H: Ghép đẳng lập
? các từ ái quốc, thủ mơn, chiến thắng thuộc ghép nào?
H: Từ ghép chính phụ
? Xác địng tiếng chính tiếng phụ? Gạch chân tiếng chính?
Nhận xét trật tự
HS đọc BT 2b. Các từ thiên thư, thạch mã, tái phạm thuộc từ ghép gì?
H: Ghép chính phụ
? Trật tự của nĩ cĩ khác gì so với trật tự từ ghép thuần Việt?
?Từ ghép Hán Việt cĩ mấy loại chính? Mỗi loại cĩ đặc điểm cấu trúc như thế nào so với từ ghép thuần Việt?
HS đọc. GV chốt
Hoạt động 3: Hướng dẫn luyện tập
Mơc tiªu: Hs biÕt ¸p dơng lý thuyÕt ®Ĩ gi¶i quyÕt c¸c yªu cÇu cđa bµi tËp.
HS đọc BT 1. Xác định yêu cầu
GV hướng dẫn HS làm bài
Trình bày -> nhận xét
HS đọc BT2 xác định yêu cầu, làm bài
GVhướng dẫn, bổ sung
HS đọc, xác định yêu cầu, làm bài
Gv hướng dẫn, sửa chữa
11’
12’
15’
I. Đơn vị cấu tạo từ Hán Việt
1. Bài tập
- Là yếu tố Hán Việt dùng cấu tạo từ Hán Việt
- Phần lớn các yếu tố Hán Việt khơng dùng độc lập mà dùng để tạo từ ghép
- Cĩ nhiều yếu tố Hán Việt đồng âm nhưng nghĩa khác nhau
2. Ghi nhớ ( SGK 69)
II. Từ ghép Hán Việt
1. Bài tập
- Từ ghép hán Việt cĩ từ ghép chính phụ, từ ghép đẳng lập
- Trật tự : tiếng chính đứng trước, tiếng phụ đứng sau yếu tố
Tiếng phụ đứng trước, tiếng chính đứng sau( yếu tố)
2. Ghi nhớ 2: ( SGK 70)
III. Luyện tập
1.Bài 1
Phân biệt nghĩa của các yếu tố Hán Việt đồng âm
* Phi1( phi cơng, phi đội): máy bay
-Phi2( phi pháp, phi nghĩa): trái, khơng phải
-Phi3( cung phi, vương phi): vợ lẽ của vua hay vợ của thái tử hoặc các vương hầu
* Hoa1( hoa quả, hương hoa): bộ phận cấu thành hoa quả
- Hoa2(hoa mĩ, hoa lệ): cảnh vật đẹp lộng lẫy
* Gia1( gia chủ, gia súc): nhà
- Gia2(gia vị, gia tăng): thêm vào
2. Bài 2(70): 
Tìm từ ghép cĩ chứa yếu tố Hán Việt : quốc, sơn, cư, bại
- Quốc gia, cường quốc
- Sơn: giang sơn, sơn hà
- Cư: cư trú, dân cư
- Bại: thất bại, chiến bại
3. Bài 3(70): 
Xếp các từ ghép Hán Việt vào các nhĩm thích hợpTừ cĩ yếu tố chính đứng trước, yếu tố phụ đứng sau
-Tân binh phĩng hoả
-Đại thắng thi nhân
*Từ cĩ yếu tố phụ đứng trước, yếu tố chính đứng sau: hữu ích, bảo mật
4. Củng cố vµ h­íng dÉn häc bµi: (5’)
Cĩ mấy loại từ ghép Hán Việt? Đặc điểm mỗi loại?
Học nội dung ghi nhớ, xem lại bài tập
Làm BT 4+5(70)
Soạn: “ Tõ H¸n ViƯt (TiÕp)” 
Ngµy so¹n
Ngµy gi¶ng: 
TiÕt 19
TR¶ BµI TËP LµM V¡N Sè 1
(ë NHµ)
I.Mơc tiªu:
1.KiÕn thøc: Củng cố lại những kiến thức và kĩ năng đã học về văn bản miêu tả
Đánh giá cụ thể những ưu khuyết điểm của học sinh về các mặt: bố cục, cách dùng dùng từ, đặt câu, nội dung ý nghĩa sự việc… qua đĩ giúp học sinh sửa các lỗi đĩ
2.KÜ n¨ng: Rèn kĩ năng viết văn ( kể chuyện) miêu tả
3.Th¸i ®é: Cĩ ý thức sửa lỗi, rút kinh nghiệm để bài viết tốt hơn
II.ChuÈn bÞ:
1.Gi¸o viªn: Giáo án, các lỗi HS hay mắc phải trong bà viết
2.Häc sinh: chuÈn bÞ bµi ë nhµ
III.Ph­¬ng ph¸p: §µm tho¹i, Quy n¹p
IV.C¸c b­íc lªn líp:
1.ỉn ®Þnh: (1’)
 7a:
 7c:
2.KiĨm tra: (2’)
KiĨm tra sù chuÈn bÞ cđa häc sinh
3.TiÕn tr×nh tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng.
Khëi ®éng. (1’)
Mơc tiªu: Qua tiÕt häc vỊ tr¶ bµi hs cã høng thĩ cho bµi häc míi.
Để giúp các em củng cố kiến thức về kiểu bài miêu tả cũng như giúp các em phát hiện và sửa các lỗi hay mắc phải trong bài viết của mình, hơm nay chúng ta cùng học tiết “ trả bài”
Ho¹t ®éng cđa thÇy vµ trß
TG
Néi dung chÝnh
Ho¹t ®éng 1.T×m hiĨu ®Ị.
HS nêu đề bài, xác định yêu cầu
- Thể loại: văn miêu tả
- Nội dung: cảnh làng quê buổi sáng
-Trình tự miêu tả: kết hợp miêu tả theo trình tự khơng gian và thời gian
Ho¹t ®éng 2. LËp dµn ý
Mơc tiªu: Hs biÕt lËp dµn ý cho bµi v¨n.
? Phần mở bài giới thiệu điều gì?
GV đọc phần mở bài
HS so sánh
? Phần thân bài em sẽ tả những gì?
Theo trình tự như thế nào?
GV đọc phần thân bài
HS so sánh kết bài cần làm gì?
GV đọc bài của HS
HS so sánh
Ho¹t ®éng 3. NhËn xÐt
Mơc tiªu: BiÕt ®­ỵc ­u khuyÕt ®iĨm trong bµi lµm cđa m×nh.
Gv nhËn xÐt bµi lµm cđa hs.
- Biết cách làm bài văn miêu tả
- B