Giáo án môn Sinh học Lớp 8 - Học kỳ I - Năm học 2009-2010

hỉ nhận được máu từ người cùng nhóm.
2- Các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu.
- Trên cơ sở phần 1 và kiến thức thực tiễn 
học sinh trả lời độc lập.
+ Thử máu người cho, người nhận trước khi truyền để:
- Máu người cho và máu người nhận không gây đông máu khi truyền.
- Máu người cho không nhiễm các tác nhân gây bệnh về máu: viêm gan B, virut, HIV...
+ Xem xét sức khoẻ người cho máu.
4. Củng cố - đánh giá.
- GV cho HS viết lại sơ đồ truyền máu.
5. Hướng dẫn về nhà:
- Trả lời câu hỏi SGK.
- Đọc mục "em có biết"
- Xem lại vòng tuần hoàn máu của thú.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~`
Ngày soạn:
Ngày giảng:	
Tiết 16: 	 Tuần hoàn máu và 
lưu thông bạch huyết.
ơ
I. Mục tiêu bài học.
* Trình bày được đường đi của máu trong tuần hoàn máu.
- Trình bày được đường đi của bạch huyết trong lưu thông bạch huyết.
- Nêu vai trò của tuần hoàn máu và lưu thông bạch huyết.
* Rèn kỹ năng quan sát, phân tích hoạt động nhóm.
* Giáo dục ý thức yêu thích bộ môn.
II. Phương tiện dạy học.
- Tranh phóng to H16.1, H16.2
III Tiến trình bài học.
1. Tổ chức
2. Kiểm tra:
HS1: Nêu vai trò và cơ chế của sự đông máu.
HS2: Các nhóm máu ở người và cơ chế truyền máu.
HS3: Viết sơ đồ truyền máu ở người? nguyên tắc truyền máu.
3. bài mới.
* Mở bài: nêu cấu tạo hệ thống tuần hoàn thú (tim, hệ mạch)
- Về cơ bản cấu tạo và hoạt động của hệ tuần hoàn ở người là giống thú, phù hợp với dáng đứng thẳng nên có một số biến đổi.
Hoạt động 1: Tìm hiểu về tuần hoàn máu.
* Mục tiêu: 
+ Nêu cấu tạo của hệ tuàn hoàn.
+ Trình bày được quá trình tuần hoàn máu.
- GV Treo tranh H16.1 (tranh câm)
- GV hướng dẫn: dựa vào thông tin SGK, kết hợp với kiến thức hệ tuần hoàn thú.
? Từ sơ đồ cấu tạo hãy chỉ rõ từng thành phần cấu tạo nên hệ tuần hoàn.
? Mô tả đường đi của vòng tuần hoàn nhỏ?
? Mô tả đường đi của vòng tuần hoàn lớn?
- GV dẫn dắt HS đi đến đáp án đúng, sửa chữa những nhóm có đáp án sai.
? Phân biệt vai trò của tim và hệ mạch.
? Vai trò của hệ tuần hoàn?
? Tại vị trí nào trong vòng tuần hoàn diễn ra sự thay đổi màu sắc của máu? Vì sao?
HS ngiên cứu độc lập trên kênh hình.
- 1HS lên bảng chỉ lên tranh về cấu tạo của hệ tuần hoàn.
- 1HS điền các số đúng theo các bộ phận vào tranh.
- Đại diện nhóm mô tả đường đi của máu bằng cách biểu diễn các con số.
+ Vòng TH nhỏ: 1 2 3 4 5
+ Vòng TH lớn: 6 7 8 10 12
 9
 11 
- Đại diện nhóm trả lời.
+ Tim: co bóp đẩy máu đi, tạo lực hút máu về
+ hệ mạch: dẫn máu từ tim cơ quan và ngược lại.
+ Lưu chuyển máu trong cơ thể TĐK và chất dinh dưỡng.
+ Máu đỏ tươi đỏ thẫm: (8,9) mao mạch phần trên và dưới cơ thể: nhận CO2, nhương O2.
+ Máu đỏ thẫm đỏ tươi: mao mạch phổi nhường cO2, nhận O2.
* Kết luận: 
- Hệ tuần hoàn máu gồm 2 vòng tuần hoàn:
- Vai trò: Vận chuyển O2, chất dinh dưỡng Tế bào; nhận CO2, chất thải từ tế bào.
* Hoạt động 2: Tìm hiểu về lưu thông bạch huyết.
* Mục tiêu:
+ Nêu được cấu tạo hệ bạch huyết
+ Trình bày quá trình lưu thông bạch huyết.
- GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin
? Bạch huyết được tạo thành như thế nào?
? So sánh thành phần của Bạch huyết với thành phần của máu.
- GV treo tranh H16.2
? Hệ bạch huyết gồm những phân hệ nào?
? Vị trí của các phân hệ? Nhiệm vụ?
? ý nghĩa của sự phân chia thành các phân hệ đó?
? Vai trò của hệ bạch huyết?
? Trình bày đường đi của hệ bạch huyết.
- HS nghiên cứu thông tin - thảo luận nhóm.
+ Huyết tương, bạch cầu, tiểu cầu thấm qua thành mao mạch máu dòng bạch huyết.
+ bạch huyết không có hồng cầu.
(rất ít tiểu cấu)
+ 2 phân hệ: phân hệ nhỏ: thu bạch huyết
 ở nửa trên, bên phải cơ thể.
 phân hệ lớn: thu bạch huyết 
 ở các phần còn lại ở cơ thể. 
+ Cùng với hệ tuần hoàn thực hiện chu trình luân chuyển môi trường trong cơ thể và tham gia bảo vệ cơ thể.
+ Mao mạch bạch huyết mạch bạch huyết nhỏ hạch bạch huyết mạch bạch huyết lớn hơn ống bạch huyết tĩnh mạch máu (tĩnh mạch dưới đòn).
4. Củng cố - đánh giá.
- GV treo tranh H16.1 yêu cầu 1,2 HS mô tả đường đi của máu trong các vòng tuần hoàn.
- Yêu cầu học sinh khác nhận xét.
- GV nhận xét.
5. Hướng dẫn về nhà:
+ Trả lời câu hỏi SGK.
+ Đọc bài "em có biết".
	~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Ngày soạn:
Ngày giảng:
Tiết 17 Tim và mạch máu 
I Mục tiêu bài học.
* Xác định được trên tranh, mô hình cấu tạo ngoài và trong của tim.
- Phân biệt được các loại mạch máu.
- Trình bày được đặc điểm của các pha trong chu kỳ co dãn của tim.
* Rèn kỹ năng quan sát, tư duy, dự đoán.
II Phương tiện dạy học.
- Tranh vẽ H17.2; H17.3
- Mô hình tim: bảng 17.1; 17.2.
III Tiến trình bài học.
1. Tổ chức.
2. Kiểm tra bài cũ.
HS1: Hệ tuần hoàn gồm những thành phần cấu tạo nào? nêu đường đi của hai vòng tuần hoàn.
HS2: Hệ bạch huyết gồm những thành phần cấu tạo nào? Trình bày đương đi của hệ bạch huyết.
3. Bài mới.
* Mở bài: 
- Nêu vai trò của tim trong hệ tuần hoàn máu?
- Vậy tim có cấu tạo như thế nào để thực hiện tốt vai trò đó?
* Hoạt động 1: Tìm hiểu cấu tạo tim.
* Mục tiêu: Xác định được các thành phần cấu tạo của tim.
- GV treo tranh câm H17.1 và mô hình tim. dựa vào thông tin SGK và kiến thức về cấu tạo tim thú.
? Từ sơ đồ cấu tạo hãy chỉ rõ từng thành phần cấu tạo của tim?
- GV hướng dẫn HS thảo luận lệnh hoàn thành bảng 17.1
? Quãng đường nào máu từ tim đi xa nhất?
? Quãng đường nào máu từ tim đi xa ngắn ?
? Ngăn nào có thành cơ tim dày nhất? mỏng nhất?
- GV yêu cầu HS quan sát H17.4 và mô hình?
? Ngoài các bộ phận trên, bên trong tim còn có những bộ phận nào?
? Tim được cấu tạo bởi mô nào? 
- HS nghiên cứu độc lập trên kênh hình.
- 1,2 HS chỉ trên tranh và mô hình.
- Các HS khác nhận xét, sửa chữa.
- 1 HS lên hoàn chỉnh bảng 17.1 các HS khác nhận xét, bổ sung.
+ Từ TT trái các quan.
+ TN TT.
+ TT trái dày nhất; TN mỏng nhất.
 van nhĩ thất.
Van tim van động mạch.
+ Mô cơ tim và mô liên kết.
* Hoạt động 2: Tìm hiểu cấu tạo mạch máu.
* Mục tiêu:
+ Nêu tên 3 loại mạch máu.
+ Chỉ rõ và giải thích được sự khác biệt của 3 loại mạch máu đó.
? Có những loại mạch nào?
- GV treo tranh H17.2. Sơ đồ cấu tạo các loại mạch máu.
? Cấu tạo Động mạch, tĩnh mạch, mao mạch.
? So sánh sự khác nhau của 3 loại mạch máu đó? giải thích ý nghiã của sự khác nhau đó.
- GV hướng dẫn HS quan sát: Lưu ý đến các lớp tế bào tạo nên các mạch máu, độ dày của các lớp tế bào đó?
- GV nhận xét kết quả các nhóm.
? Hãy dự đoán xem điều gì sẽ sảy ra nếu thành động mạch có cấu tạo giống thành mao mạch hoặc tĩnh mạch?
+ Động mạch, tĩnh mạch, mao mạch.
- HS quan sát tranh.
- HS quan sát tranh thảo luận nhóm.
- Đại diện nhóm trình bày nhóm khác nhận xét, bổ sung.
+ Thành mạch bị rách do áp lực lớn.
Các loại mạch máu
Sự khác biệt về cấu tạo
Giải thích
Động mạch 
- Thành có 3 lớp với lớp mô liên kết và lớp cơ trơn dày hơn tĩnh mạch.
- Lòng hẹp hơn tĩnh mạch.
- Thích hợp với chức năng dẫn máu từ tim đến các cơ quan với vận tốc cao, áp lực lớn.
Tĩnh mạch 
- Thành có 3 lớp nhưng với lớp mô liên kết và lớp cơ trơn mỏng hơn động mạch.
- Có van một chiều ở những nơi máu phải chảy ngược chiều trọng lực.
- Thích hợp với những chức năng dẫn máu từ khắp các tế bào của cơ thể về tim voéi vận tốc và áp lực nhỏ.
Mao mạch 
- Nhỏ và phân nhánh nhiều.
- Thành mỏng chỉ gồm 1 lớp biểu bì.
- Lòng hẹp.
- Thích hợp với chức năng toả rộng tới từng tế bào của các mô, tạo điều kiện cho sự trao đổi chất với các tế bào.
* Hoạt động 3: Tìm hiểu chu kỳ co dãn tim.
* Mục tiêu:
+ Biết được thời gian của 1 chu kỳ co giãn tim.
+ Nêu được các pha trong 1 chu kỳ tim.
- GV treo tranh H17.3 (SGK) hướng dẫn học sinh quan sát.
- Khi một phần của tim co máu dồn xuống và cơ thể xem như không còn máu trong phần đó.
? Trong 1 chu kỳ tâm nhĩ làm việc bao nhiêu giây? nghỉ bao nhiêu giây? 
? Tâm thất làm việc bao nhiêu giây? nghỉ bao nhiêu giây?
? Tim nghỉ ngơi hoàn toàn bao nhiêu S.
? Mỗi chu kỳ tim kéo dài bao nhiêu giây? (0,8S)
? Trong một phút diễn ra bao nhiêu chu kỳ co dãn tim? (nhịp đập)
? Vì sao tim có thể đập suốt đời mà không mệt mỏi?
- HS quan sát tranh thảo luận nhóm 3 câu hỏi SGK.
- Đại diện nhóm trả lời, nhóm khác bổ sung.
+ Tâm nhĩ làm việc việc 0,1s, nghỉ 0,7s.
+ Tâm thất làm việc 0,3S, nghỉ 0,5S.
+ Tim nghỉ ngơi hoàn toàn: 0,4S
+ 75 nhịp/phút (chu kỳ).
4. Củng cố - đánh giá.
- Làm bài tập 1 SGK.
- Làm bài tập sau: 1 chu kỳ tim của một người có thời gian là 0,9S. Biết thời gian dãn chung = 1/2 chu kỳ; thời gian nhĩ co = 1/3 thời gian thất co. Tính (t) tâm nhĩ co, tâm thất co, tâm nhĩ nghỉ, tâm thất nghỉ.
- (t) dãn chung: 0,9s : 2 = 0,45s; (t) nhĩ co là x - thất co = 3x.
 (t) nhĩ nghỉ: 3x + 0,45.
(t) nhĩ co + (t)nhĩ nghỉ = 1 chu kỳ.
x + 3x = 0,45 = 4x = 0,45 x = 0,1125s.
Đs: + Tâm nhĩ co: 0,1125s. + TN nghỉ: 0,7875s.
 	+ TT co: o,3375s + TT nghỉ: 0,5625s.
5. Hướng dẫn về nhà.
- Trả lời câu hỏi SGK.
- Đọc mục"Em có biết".
- Ôn lại toàn bộ kiến thức đã học từ tiết 1-tiết 17.
- Chuẩn bị giờ sau kiểm tra 1 tiết.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Ngày soạn:
Ngày giảng: 	
Tiết 18: Kiểm tra 1 tiết.
I. Mục tiêu bài kiểm tra.
* Củng cố, khắc sâu kién thức về hệ vận động & hệ tuần hoàn.
* Rèn luyện kỹ năng làm bài kiểm tra.
* Giáo dục ý thức tự giác, k gian lận trong thi cử.
II. Phương tiện dạy học.
- GV: đề kiểm tra 1 tiết.
- HS: chuẩn bị kiến thức các phần đã học.
III. Tiến trình bài kiểm tra.
1, Tổ chức
2. Kiểm tra sự chuẩn bị của HS.
3, Bài mới : 
I.Thiết kế ma trận
Chủ đề
Nhận biết
Thống hiểu
Vận dụng
Tổng
TNKQ
TL
TNKQ
TL
TNKQ
TL
Khái quát cơ thể người
1
 0.5
1
 3.5
1
4.5
Vận động
1
 0.5
1
 0.5
1
Tuần hoàn
1
 0.5
1
 3.5
1
 0.5
4.5
Tổng
1
3.5
1.5
3.5
0.5
10
II. Kiểm tra
A- Trắc nghiệm ( mỗi câu đúng 0.5 điểm )
Câu 1 : Các bào quan trong tế bào
	a, Lưới nội chất	c, Mô bì
	b, Chất tế bào	d, Mô xương
Câu 2 : Vai trò của bộ xương
	a, Nâng đỡ bảo vệ cơ thể	c, Chỗ bám của cơ
	b, Cùng với cơ làm thành hệ vận động	d, Cả a, b, c
Câu 3 : Hãy chọn nội dung cột B ứng với cột A
Cột A
Kết quả
Cột B
1.Màng sinh chất
2. Chất tế bào
3. Nhân
a. Điều khiển mọi