Giáo án môn Sinh học Lớp 9 - Tuần 31 - Năm học 2009-2010

Ngày soạn: 12 tháng 04 năm 2009 
 Tuần 31 – Tiết 61 
CHƯƠNG IV : BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
SỬ DỤNG HỢP LÍ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN
I. Mục tiêu : 
 a) Kiến thức : - Phân biệt được 3 dạng tài nguyên thiên nhiên 
 - Hiểu được tầm quan trọng và tác dụng của việc sử dụng hợp lí nguồn tài nguyên thiên nhiên 
 - Hiểu khái niệm : Phát triển bền vững 
b ) Kĩ năng : Rèn kĩ năng hoạt động nhóm , kĩ năng khái quát , tổng hợp kiến thức và vận dụng kiến thức vào thực tế 
c) Thái độ : Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường , giữ gìn nguồn tài nguyên thiên nhiên 
II. Chuẩn bị : - Tranh ảnh về các mỏ khai thác , cánh rừng , ruộng bậc thang 
 - Tư liệu về tài nguyên thiên nhiên 
III. Tiến trình : 
Ổn định : 
Kiểm tra : ( 5 phút ) Thu báo cáo thực hành của tiết trước 
Bài dạy : 
* Mở bài : Tài nguyên thiên nhiên là gì / Kể những tài nguyên thiên nhiên mà em biết ? 
HOẠT ĐỘNG HỌC 
HOẠT ĐỘNG DAY 
NỘI DUNG 
* HOẠT ĐỘNG I : Tìm hiểu các dạng tài nguyên thiên nhiên chủ yếu ( 10 phút ) 
* Em hãy kể tên và cho biết đặc điểm của các dạng tài nguyên thiên nhiên ? 
+ Tài nguyên không tái sinh ở Việt Nam có những loại nào ? 
+ Tài nguyên rừng là loại tài nguyên gì ? Vì sao ? 
- Thông báo đáp án đúng của bảng 58.1 
- Đánh giá kết quả thảo luận của các nhóm , khái quát kiến thức 
* HOẠT ĐỘNG II : Tìm hiểu sự sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên : ( 20 phút )
- Cho HS làm bài tập mục tr. 174 , 176 , 177 SGK 
- Nêu vấn đề : Những nội dung mà chúng ta nghiên cứu đã nêu rõ hậu quả của việc sử dụng không hợp lí nguồn tài nguyên đất , nước , rừng 
à Vậy cần có biện pháp gì để sử dụng hợp lí nguồn tài nguên này ? 
- Phát phiếu học tập và yêu cầu các nhóm hoàn thành : 
 @ Phiếu học tập : Sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên :
Tài nguyên đất 
Tài nguyên nước 
Tài nguyên rừng 
Đặc điểm 
Cách sử dụng hợp lí 
 - Yêu cầu các nhóm báo cáo kết quả , GV nhận xét và thông báo đáp án đúng 
- Liên hệ : Em hãy cho biết tình hình sử dụng nguồn tài nguyên rừng , nước , đất ở Việt Nam hiện nay ? 
- GV dẫn chứng : 
 + Trái đất có khoảng 1.400.000 triệu tỉ lít nước và chỉ có 0,0001% lượng nước ngọt sử dụng được 
 + Hằng năm ở Việt Nam đất bị xói mòn là : 200 tấn / 1 ha đất trong đó có 6 tấn mùn 
à Sử dụng hợp lí tài nguyên là vừa đáp ứng nhu cầu sử dụng tài nguyên của xã hội hiện tại nhưng phải đảm bảo cho thế hệ tương lai 
+ Bản thân em phải làm gì để bảo vệ tài nguyên thiên nhiên hợp lí ? 
- Nghiên cứu SGK , thảo luận nhóm hoàn thành nội dung bảng 58.1 
+ Tài nguyên không tái sinh ở Việt Nam : Than đá , dầu mỏ , mỏ thiếc  
+ Tài nguyên rừng là tài nguyên tái sinh vì khai thác rồi có thể phục hồi 
- Đại diện nhóm trình bày , lớp nhận xét bổ sung 
- Dựa vào bảng 58.1 và SGK tóm tắt kiến thức 
 - Nghiên cứu thông tin SGK , thảo luận và hoàn thành bảng 
- Hoàn thành phiếu học tập , cử đại diện trình bày , các nhóm khác nhận xét , bổ sung 
+ Chủ trương của Đảng , nhà nước như : phủ xanh đất trống , đồi trọc , ruộng bậc thang , khử mặn , hạ mạch nước ngầm .. 
+ Bản thân hiểu giá trị của tài nguyên 
+ Tham gia vào các hoạt động bảo vệ nguồn nước , bảo vệ cây, rừng  
+Tuyên truyền cho bạn bè và người xung quanh để cùng có ý thức bảo vệ tài nguyên 
I. Sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên : 
Có 3 dạng tài nguyên thiên nhiên : 
- Tài nguyên tái sinh : có khả năng phục hồi khi sử dụng hợp lí 
+ Tài nguyên không tái sinh ; là dạng tài nguyên sau 1 thời gian sử dụng sẽ bị cạn kiệt 
+ Tài nguyên năng lượng vĩnh cửu : Là tài nguyên sử dụng mãi mãi , không gây ô nhiễm môi trường
II. Sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên : 
a) Tài nguyên đất : 
- Cải tạo đất , bón phân hợp lí 
- Chống xói mòn đất , chống khô hạn , chống nhiễm mặn 
b) Tài nguyên nước : 
- Khơi thông dòng chảy 
- Không xả rác , chất thải công nghiệp và sinh hoạt xuống sông , hồ , biển 
- Tiết kiệm nguồn nước ngọt 
c) Tài nguyên rừng : 
- Khai thác hợp lí kết hợp trồng bổ sung 
- Thành lập khu bảo tồn thiên nhiên 
* Khái niệm phát triển bền vững : PTBV là sự phát triển không chỉ nhằm đáp ứng nhu cầu của thế hệ hiện nay mà không làm tổn hại đến thế hệ tương lai đáp ứng lại các nhu cầu của họ 
à Sự PTBV là mối liên hệ giữa công nghiệp hóa và thiên nhiên 
3) Củng cố : ( 7 phút ) - Phân biệt tài nguyên tái sinh và tài nguyên không tái sinh ? 
 - Tại sao phải sử dụng hợp lí nguồn tài nguyên thiên nhiên ? 
4) Hướng dẫn học ở nhà : - Học bài , trả lời câu hỏi SGK 
 ( 3 phút ) - Tìm hiểu , sưu tầm các khu bảo tồn thiên nhiên , công việc khôi phục rừng 
Ngày soạn: 12 tháng 04 năm 2009 
 Tuần 31 – Tiết 62 
KHÔI PHỤC MÔI TRƯỜNG VÀ GÌN GIỮ THIÊN NHIÊN HOANG DÃ
I. Mục tiêu : 
 a) Kiến thức : - Hiểu và giải thích được vì sao cần phải khôi phục môi trường , giữ gìn thiên nhiên hoang dã 
 - Nêu được ý nghĩa của các biện pháp bảo vệ thiên nhiên hoang dã 
 b) Kĩ năng : - Rèn kĩ năng tư duy lo gich , tổng hợp kiến thức 
 - Kĩ năng hoạt động nhóm 
 b) Thái độ : Giáo dục nâng cao ý thức bảo vệ thiên nhiên 
II. Chuẩn bị : 
 * HS : Tranh ảnh có nội dung : Trồng rừng , khu bảo tồn thiên nhiên , rừng đầu nguồn 
 * GV : Tư liệu về công việc bảo tồn gen động vật , tranh ảnh phóng to phù hợp nội dung bài , các mảnh bìa có in các nội dung : “ Bảo vệ khu rừng già , rừng đầu nguồn , trồng cây gây rừng “ 
III. Tiến trình : 
Ổn định ; 
Kiểm tra : ( 8 phút ) - Hãy phân biệt các loại tài nguyên TN . Cho ví dụ ? - Vì sao phải tiết kiệm và sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên ? 
Bài dạy : 
HOẠT ĐỘNG DẠY
HOẠT ĐỘNG HỌC
NỘI DUNG
* HOẠT ĐỘNG I : Tìm hiểu ý nghĩa của việc khôi phục môi trường và gìn giữ thiên nhiên hoang dã : ( 7 phút )
+ Vì sao cần khôi phục và gìn giữ thiên nhiên hoang dã ? 
+ Tại sao gìn giữ thiên nhiên hoang dã đã góp phần cân bằng sinh thái ? 
* HOẠT ĐỘNG II ; Tìm hiểu các biện pháp bảo vệ thiên nhiên : ( 10 phút )
- Dán các tranh ảnh tương tự hình 178 SGK lên bảng . Gọi HS lên chọn những mảnh bìa đã in chữ sẵn rồi gắn vào tranh cho phù hợp 
- GV giải thích về công việc bảo tồn gen quí 
+ Chúng ta đã làm những việc gì để bảo vệ tài nguyên sinh vật 
- Cho HS hoàn thành cột 2 trong bảng 59 tr. 79 SGK 
- Nhân xét , đưa đáp án đúng , chốt kiến thức 
* HOẠT ĐỘNG III : Vai trò của HS trong việc bảo vệ thiên nhiên hoang dã : ( 10 phút )
- Cho HS thảo luận : Vai trò của HS trong việc bảo vệ thiên nhiên hoang dã là gì ? 
à Thống nhất 1 số công việc mà HS cần làm 
- Nghiên cứu SGK , trả lời 
- Các nhóm quan sát tranh , tìm hiểu ý nghĩa và gắn các mảnh bìa thể hiện nội dung 
- Các nhóm khác nhận xét , bổ sung 
à Khái quát kiến thức 
+ Xây dựng khu quốc gia Ba Vì , Cát Bà , rừng Sát , khôi phục rừng chàm 
+ Bảo vệ sinh vật có tên trong sách đỏ : Sao la , mang lớn , sếu đầu đỏ  
- Nghiên cứu các biện pháp , thảo luận nhóm , thống nhất : 
+ Cải tạo khí hậu , tạo được môi trường sống 
+ Hạn chế hạn hán và lũ  
- Đại diện nhóm trình bày , các nhóm khác bổ sung  
 - Thảo luận nhóm : 
+ Trồng cây , bảo vệ cây 
+ Không xả rác bừa bãi 
+ Tìm hiểu thông tin trên sách báo về việc bảo vệ thiên nhiên 
- Các nhóm trính bày , nhóm khác bổ sung 
I. Ý nghĩa của việc khôi phục môi trường và gìn giữ thiên nhiên hoang dã : 
Môi trường hiện nay đang bị suy thoái . Gìn giữ thiên nhiên hoang dã là bảo vệ sinh vật và môi trường sống của chúng tránh ô nhiễm , lũ lụt , hạn hán 
II. Các biện pháp bảo vệ thiên nhiên : 
 1 / Bảo vệ tài nguyên sinh vật : Gồm : 
- Bảo vệ rừng già , rừng đầu nguồn 
- Trồng cây gây rừng 
- Xây dựng khu bảo tồn , giữ nguồn gen quí 
- Cấm săn bắn và khái thác bừa bãi 
 2/ Cải tạo các hệ sinh thái bị thoái hóa : 
- Đất trống đồi trọc : Trồng cây gây rừng à Hạn chế xói mòn đất , hạn hán , lũ , cải tạo khí hậu , tạo môi trường sống cho sinh vật 
- Tăng cường thủy lợi , tưới tiêu hợp lí à Điều hòa lượng nước , mở rông diện tích trồng trọt 
- Bón phân hợp lí và hợp vệ sinh à Tăng độ màu cho đất , không mang mầm bệnh 
- Thay đổi cây trồng hợp lí à Luân canh , xen canh , đất không bị cạn kiệt nguồn dinh dưỡng 
- Chọn giống thích hợp à Cho năng suất cao , lợi ích kinh tế à Tăng vốn đầu tư cho cải tạo đất 
III. Vai trò của HS trong việc bảo vệ thiên nhiên hoang dã : 
- Tham gia tuyên truyền giá trị của thiên nhiên và mục đích bảo vệ thiên nhiên cho bạn bè và cộng đồng 
- Có nhiều biện pháp bảo vệ thiên nhiên nhưng phải nâng cao ý thức và trách nhiệm của mỗi HS về vấn đề này 
Củng cố : ( 7 phút ) Mỗi HS phải làm gì để bảo vệ thiên nhiên ? 
Hướng dẫn học ở nhà : - Học bài , trả lời các câu hỏi SGK 
 ( 3 phút ) - Tìm hiểu việc bảo vệ hệ sinh thái