Giáo án môn Sinh học Lớp 9 - Bài 50: Vi khuẩn

Tuần 32 Ngày soạn: :01/4/2010 Tiết 61 Ngày dạy: :05/4/2010
Chương X: VI KHUẨN – NẤM – ĐỊA Y
Bài 50: VI KHUẨN 
MỤC TIÊU:
	 Sau khi học xong bài này, HS có khả năng:
1. Kiến thức: 
-	Phân biệt được các dạng vi khuẩn trong tự nhiên. 
-	Nắm được các đặc điểm chính của vi khuẩn về: kích thước, cấu tạo, dinh dưỡng và phân bố. 	
2. Kĩ năng:
- Rèn kĩ năng quan sát, phân tích.
3. Thái độ:
-	Giáo dục lòng yêu thích môn học. 
CHUẨN BỊ:
	1. Chuẩn bị của giáo viên: 
-	Tranh Các dạng vi khuẩn 
2. Chuẩn bị của học sinh:
- 	Đọc bài trước ở nhà.
TIẾN TRÌNH BÀI HỌC:
Kiểm tra bài cũ :(10’)
1.1. Đa dạng của thực vật là gì? Nguyên nhân gì khiến cho đa dạng thực vật ở Việt Nam giảm sút? 
Yêu cầu: Tính đa dạng của thực vật là sự phong phú về các loài, các cá thể của loài và môi trường sống của chúng. 
Nguyên nhân: nhiều loài cây có giá trị kinh tế đã bị khai thác bừa bãi, cùng với sự tàn phá tràn lan các khu rừng để phục vụ nhu cầu đời sống.
 1.2. Thế nào là thực vật quý hiếm?
Yêu cầu: Thực vật quý hiếm là những loài thực vật có giá trị và có xu hướng ngày càng ít đi do bị khai thác quá mức.
1.3. Cần phải làm gì để bảo vệ đa dạng thực vật ở Việt Nam?
Yêu cầu: 
-	Ngăn chặn phá rừng để bảo vệ môi trường sống của thực vật
-	Hạn chế việc khai thác bừa bãi các loài thực vật quý hiếm để bảo vệ số lượng cá thể của loài.
-	Xây dựng các vườn thực vật, vườn quốc gia, các khu bảo tồn để bảo vệ các loài thực vật, trong đó có thực vật quý hiếm.
-	Cấm buôn bán và xuất khẩu các loài quý hiếm đặc biệt
-	Tuyên truyền, giáo dục rộng rãi trong nhân dân để cùng tham gia bảo vệ rừng. 
2. Bài mới : *Mở bài : Chúng ta chuyển sang nghiên cứu các sinh vật khác.
Hoạt động 1: Hình dạng, kích thước và cấu tạo của vi khuẩn.(10’)
Mục tiêu: Biết sơ lược về hình dạng, kích thước và cấu tạo của vi khuẩn.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
a. Hình dạng
- GV cho HS quan sát tranh -> cho HS trao đổi: Vi khuẩn có những hình dạng nào ?
- GV chỉnh lại tên gọi cho chính xác.
- GV lưu ý dạng vi khuẩn sống thành từng đám hay từng chuỗi nhưng mỗi vi khuẩn vẫn là dơn vị sống độc lập.
b. Kích thước
- GV cung cấp thông tin: Vi khuẩn có kích thước rất nhỏ (một vài phần nghìn mm), phải quan sát dưới kính hiển vi có độ phóng đại lớn. 
c. Cấu tạo
- GV cho HS đọc thông tin -> trả lời CH:
1. Nêu cấu tạo tế bào của vi khuẩn 
2. So sánh cấu tạo tế bào của vi khuẩn với tế bào thực vật. 
- GV chốt kiến thức
- GV cung cấp thêm thông tin: một số vi khuẩn có roi nên có thể di chuyển được.
- HS quan sát tranh -> trao đổi đạt: Vi khuẩn có nhiều hình dạng khác nhau như: hình cầu, hình que, hình xoắn, hình dấu phẩy.
- HS lắng nghe.
- HS lắng nghe.
- HS trả lời câu hỏi đạt:
1. Đơn bào, có vách tế bào, bên trong là chất tế bào, chưa có nhân hoàn chỉnh. 
2. Khác tế bào thực vật, vi khuẩn không có diệp lục, chưa có nhân hoàn chỉnh.
- HS ghi bài
- HS lắng nghe.
1. Hình dạng kích thước cấu tạo của vi khuẩn.
Kết luận:
Vi khuẩn có kích thước rất nhỏ, có nhiều dạng và cấu tạo đơn giản (chưa có nhân hoàn chỉnh).
Hoạt động 2: Cách dinh dưỡng(10’)
Mục tiêu: Hiểu được cách dinh dưỡng chủ yếu của vi khuẩn là dị dưỡng 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
- GV yêu cầu HS tìm thông tin trả lời câu hỏi:
1. Vi khuẩn không có diệp lục, vậy nó sống bằng cách nào ?
2. Có mấy cách dinh dưỡng của vi khuẩn ? 
- GV chốt ý.
- GV giải thích cách dinh dưỡng của vi khuẩn:
+ Hoại sinh: sống bằng chất hữu cơ có sẵn trong xác động, thực vật đang phân hủy.
+ Ký sinh: sống nhờ trên cơ thể sống khác.
- HS tìm thông tin trả lời câu hỏi đạt:
1. Chúng sử dụng chất hữu cơ sẵn có (dinh dưỡng dị dưỡng)
2. Dinh dưỡng dị dưỡng bằng cách: hoại sinh và kí sinh.
- HS ghi bài 
2. Cách dinh dưỡng
Kết luận:
 Vi khuẩn dinh dưỡng bằng cách dị dưỡng: hoại sinh và kí sinh. Trừ một số vi khuẩn có khả năng tự dưỡng.
Hoạt động 3: Phân bố và số lượng (10’)
Mục tiêu: Biết được trong tự nhiên chỗ nào cũng có vi khuẩn và có một số lượng lớn.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
- GV yêu cầu HS đọc thông tin -> trả lời câu hỏi:
1.Vi khuẩn phân bố trong tự nhiên như thế nào ?
- GV chốt ý.
- GV mở rộng: Vi khuẩn sinh sản bằng cách phân đôi tế bào, nếu gặp điều kiện thuận lợi, chúng sẽ sinh sản rất nhanh
 Khi gặp điều kiện bất lợi (khó khăn về thức ăn và nhiệt độ) -> vi khẩn kết bào xác.
-> giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh cá nhân.
- HS đọc thông tin -> trả lời câu hỏi đạt:
1.Trong tự nhiên nơi nào cũng có vi khuẩn.
- HS ghi bài
- HS lắng nghe.
3. Phân bố và số lượng
Kết luận:
 Trong tự nhiên nơi nào cũng có vi khuẩn: trong đất, trong nước, trong không khí và trong cơ thể sinh vật 
 Vi khuẩn có số lượng loài rất lớn. 
3.KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ:(3’) 
Sử dụng câu hỏi SGK tr.161. 
4.DẶN DÒ: (2’)
Học bài, trả lời câu hỏi trong SGK
Tìm hiểu những bệnh do vi khuẩn gây ra cho con người và các sinh vật khác