Giáo án môn Sinh học Khối 9 - Cả năm - Năm học 2008-2009

nữ chỉ cú 1 NST (X)
- Lựn, cổ ngắn, là nữ
- Tuyến vỳ khụng phỏt triển, mất trớ, khụng cú con.
3. Bệnh bạch tạng
- Đột biến gen lặn
- Da và màu túc trắng.
- Mắt hồng
4. Bệnh cõm điếc bẩm sinh
- Đột biến gen lặn
- Cõm điếc bẩm sinh.
Hoạt động 2: Một số tật di truyền ở người
Hoạt động của GV 
Hoạt động của HS
- Yờu cầu HS quan sỏt H 29.3
- Nờu cỏc dị tật ở người?
- HS quan sỏt H 29.3 và kể tờn cỏc dị tật ở người. Rỳt ra kết luận.
Kết luận: 
- Đột biến NST và đột biến gen gõy ra cỏc dị tật bẩm sinh ở người.
Hoạt động 3: Cỏc biện phỏp hạn chế phỏt sinh tật, bệnhdi truyền
Hoạt động của GV 
Hoạt động của HS
- GV yờu cầu HS thảo luận nhúm và trả lời cõu hỏi:
- Cỏc bệnh và tật di truyền ở người phỏt sinh do nguyờn nhõn nào?
- Đề xuất cỏc biện phỏp hạn chế sự phỏt sinh cỏc bệnh tật di truyền?
- HS thảo luận nhúm, thống nhất cõu trả lời.
- Một HS đại diện nhúm trỡnh bày, cỏc nhúm khỏc nhận xột, bổ sung.
- Rỳt ra kết luận.
Kết luận: 
- Nguyờn nhõn:
+ Do tỏc nhõn vật lớ, hoỏ học trong tự nhiờn.
+ Do ụ nhiễm mụi trường.
+ Do rối loạn quỏ trỡnh sinh lớ, sinh hoỏ nội bào.
- Biện phỏp:
+ Hạn chế cỏc hoạt động gõy ụ nhiễm mụi trường.
+ Sử dụng hợp lớ cỏc loại thuốc trừ sõu, thuốc diệt cỏ dại, thuốc chữa bệnh.
+ Hạn chế kết hụn giữa những người cú nguy cơ mang gen gõy cỏc tật bệnh di truyền hoặc cỏc cặp vợ chồng này khụng nờn sinh con.
4. Củng cố
Chọn cõu trả lời đỳng:
Bệnh, tật di truyền ở người do loại biến dị nào gõy ra:
a. Biến dị tổ hợp	b. Đột biến gen
c. Đột biến NST	d. Thường biến
- Trả lời cõu 3 SGK.
5. Hướng dẫn học bài ở nhà
- Học bài và trả lời cõu hỏi 1, 2, 3 SGK. 
- Đọc mục “Em cú biết”
- Đọc trước bài 30.
Tuần 16
Tiết 31
Ngày soạn: 1/12/08
Ngày dạy: 5/12/08
Bài 30: DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI
A. MỤC TIấU.
- Học sinh hiểu được di truyền học tư vấn là gỡ và nội dung của lĩnh vực này.
- Giải thớch được cơ sở di truyền học của việc cấm nam giới lấy nhiều vợ và nữ giới lấy nhiều chồng. Cấm những người cú quan hệ huyết thống trong vũng 4 đời kết hụn với nhau.
- Hiểu được tại sao phụ nữ khụng nờn sinh con ở tuổi ngoài 35 và tỏc hại của ụ nhiễm mụi trường đối với cơ sở vật chất của tớnh di truyền của con người.
B.PHƯƠNG PHÁP 
-Nờu và giải quyết vấn đề
C. CHUẨN BỊ.
- Bảng số liệu 30.1 và 30.2 SGK.
D. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC.
1. Ổn định tổ chức 9A
2. Kiểm tra bài cũ
- Nờu đặc điểm di truyền và đặc điểm hỡnh thỏi của cỏc bệnh: Đao, Tơcnơ, bạch tạng, cõm điếc bẩm sinh.
- Nờu nguyờn nhõn phỏt sinh bệnh tật di truyền ở người và một số biện phỏp hạn chế phỏt sinh cỏc tật, bệnh đú?
3. Bài mới
Hoạt động 1: Di truyền y học tư vấn
Hoạt động của GV 
Hoạt động của HS
- GV yờu cầu HS nghiờn cứu bài tập SGK mục I, thảo luận nhúm để trả lời cỏc cõu hỏi của bài tập:
- GV giỳp HS hoàn thiện kiến thức.
- Cho HS thảo luận:
- Di truyền y học tư vấn là gỡ?
- Gồm những nội dung nào?
- HS nghiờn cứu VD, thảo luận nhúm, thống nhất cõu trả lời:
+ Đõy là loại bệnh di truyền.
+ Bệnh do gen lặn quy định vỡ ở đời trước của 2 gia đỡnh này đó cú người mắc bệnh.
+ Khụng nờn tiếp tục sinh con nữa vỡ họ đó mang gen lặn gõy bệnh.
- 1 HS trả lời, cỏc HS khỏc nhận xột, bổ sung để hoàn thiện kiến thức.
Kết luận: 
- Di truyền y học tư vấn là một lĩnh vực của di truyền học kết hợp với phương phỏp xột nghiệm, chuẩn đoỏn hiện đại với nghiờn cứu phả hệ.
- Chức năng: chuẩn đoỏn, cung cấp thụng tin và cho lời khuyờn liờn quan đến cỏc bệnh và tật di truyền.
Hoạt động 2: Di truyền học với hụn nhõn và kế hoạch hoỏ gia đỡnh
Hoạt động của GV 
Hoạt động của HS
- Yờu cầu HS đọc thụng tin SGK, thảo luận nhúm cõu hỏi:
- Tại sao kết hụn gần làm suy thoỏi nũi giống?
- Tại sao những người cú quan hệ huyết thống từ đời thứ 5 trở đi được phộp kết hụn?
- GV chốt lại đỏp ỏn.
- Yờu cầu HS tiếp tục phõn tớch bảng 30.1, thảo luận hai vấn đề:
- Giải thớch quy định “Hụn nhõn 1 vợ 1 chồng” của luật hụn nhõn và gia đỡnh là cú cơ sở sinh học?
- Vỡ sao nờn cấm chuẩn đoỏn giới tớnh thai nhi?
- GV chốt lại kiến thức phần 1.
- GV hướng dẫn HS nghiờn cứu bảng 30.2 và trả lời cõu hỏi:
- Nờn sinh con ở lứa tuổi nào để giảm thiểu tỉ lệ trẻ sơ sinh mắc bệnh Đao?
- Vỡ sao phụ nữ khụng nờn sinh con ở tuổi 17 – 18 hoặc quỏ 35?
- Cỏc nhúm phõn tớch thụng tin và nờu được:
+ Kết hụn gần làm cho cỏc gen lặn, cú hại biểu hiện ở thể đồng hợp " suy thoỏi nũi giống.
+ Từ đời thứ 5 trở đi cú sự sai khỏc về mặt di truyền, cỏc gen lặn cú hại khú gặp nhau hơn.
- HS phõn tớch số liệu về sự thay đổi tỉ lệ nam nữ theo độ tuổi, tỉ lệ nam nữ là 1:1 ở độ tuổi 18 – 35.
+ Hạn chế việc sinh con trai theo tư tưởng “trọng nam khinh nữ” làm mất cõn đối tỉ lệ nam/nữ ở tuổi trưởng thành.
- HS dựa vào số liệu trong bảng và nờu được:
+ Nờn sinh con ở độ tuổi 25 – 34 hợp lớ.
+ Tuổi 17 – 18: chưa đủ điều kiện cơ sở vật chất và tõm sinh lớ để sinh và nuụi dạy con ngoan khoẻ. ở tuổi trờn 35, tế bào bắt đầu nóo hoỏ, quỏ trỡnh sinh lớ, sinh hoỏ nội bào cú thể bị rối loạn " phõn li khụng bỡnh thường " dễ gõy chết, teo nóo, điếc, mất trớ.... ở trẻ.
Kết luận: 
1. Di truyền học với hụn nhõn:
- Di truyền học đó giải thớch cơ sở khoa học của cỏc quy định trong luật hụn nhõn và gia đỡnh.
+ Những người cú quan hệ huyết thống trong vũng 4 đời khụng được kết hụn với nhau.
+ Hụn nhõn 1 vợ 1 chồng.
2. Di truyền học và kế hoạch hoỏ gia đỡnh:
- Phụ nữ sinh con độ tuổi 25 – 34 là hợp lớ.
- Từ độ tuổi trờn 35 khụng nờn sinh con vỡ tỉ lệ trẻ sơ sinh bị bệnh Đao tăng rừ.
Hoạt động 3: Hậu quả di truyền do ụ nhiễm mụi trường
Hoạt động của GV 
Hoạt động của HS
- GV yờu cầu HS nghiờn cứu thụng tin SGK và mục “Em cú biết” trang 85.
- Nờu tỏc hại của ụ nhiễm mụi trường đối với cơ sở vật chất di truyền? Cho VD?
- Làm thế nào để bảo vệ di truyền cho bản thõn và con người?
- HS xử lớ thụng tin và nờu được:
+ Cỏc tỏc nhõn vật lớ, hoỏ học, cỏc khớ thải , nước thải của cỏc nhà mỏy thải ra, sử dụng thuốc trừ sõu, thuốc diệt cỏ quỏ mức gõy đột biến gen, đột biến NST ở người " người bị bệnh tật di truyền.
- 1 HS đọc ghi nhớ SGK.
Kết luận: 
- Cỏc tỏc nhõn: chất phúng xạ và cỏc hoỏ chất cú trong tự nhiờn hoặc do con người tạo ra đó làm tăng ụ nhiễm mụi trường, tăng tỉ lệ người mắc bệnh, tật di truyền nờn cần phải đấu tranh chống vũ khớ hạt nhõn, vũ khớ hoỏ học và chống ụ nhiễm mụi trường.
4. Củng cố
- HS trả lời cỏc cõu hỏi 1, 2, 3 SGK trang 88.
5. Hướng dẫn học bài ở nhà
- Học bài và trả lời cõu hỏi 1, 2, 3 SGK. 
- Tỡm hiểu cỏc thụng tin về cụng nghệ tế bào.
- Đọc trước bài 31.
Tiết 32
Ngày soạn: 5/12/08
Ngày dạy: 12/12/08
CHƯƠNG VI – ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC
Bài 31: CễNG NGHỆ TẾ BÀO
A. MỤC TIấU.
- Học sinh phải hiểu được khỏi niệm cụng nghệ tế bào, nắm được những giai đoạn chủ yếu của cụng nghệ tế bào và hiểu được tại sao cần thực hiện cỏc cụng nghệ đú.
- Trỡnh bày được những ưu điểm của nhõn giống vụ tớnh trong ống nghiệm và phương hướng ứng dụng phương phỏp nuụi cấy mụ và tế bào trong chọn giống.
B.PHƯƠNG PHÁP 
-Nờu và giải quyết vấn đề
C. CHUẨN BỊ.
- Tranh phúng to hỡnh 31 SGK.
D. HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC.
1. Ổn định tổ chức 9A
2. Kiểm tra bài cũ
- Kiểm tra cõu 1,2 3 SGK trang 88.
3. Bài mới
	VB: Di truyền học được ứng dụng trong khoa học chọn giống. Nhiệm vụ vủa ngành chọn giống là cải tiến giống hiện cú tạo ra những giống mới nhằm đỏp ứng yờu cầu sản xuất và đời sống. Bằng cỏc phương phỏp lai tạo giống và gõy đột biến nhõn tạo, đặc biệt là kĩ thuật gen cỏc nhà chọn giống đó cú thể chủ động tạo nguồn biến dị cho chọn giống đồng thời đề ra cỏc phương phỏp chọn lọc tốt nhất để củng cố và tăng cường những tớnh trạng mong muốn.
Hoạt động 1: Khỏi niệm cụng nghệ tế bào
Hoạt động của GV 
Hoạt động của HS
- Yờu cầu HS đọc thụng tin SGK và trả lời:
- Cụng nghệ tế bào là gỡ?
- Để nhận được mụ non, cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh hoàn toàn giống với cơ thể gốc, người ta phải thực hiện những cụng việc gỡ?
- Tại sao cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh lại cú kiểu gen như dạng gốc?
- GV giỳp HS hoàn thiện kiến thức.
- HS nghiờn cứu thụng tin SGK, ghi nhớ kiến thức và nờu được:
+ Kết luận.
+ Vỡ cơ thể hoàn chỉnh được sinh ra từ 1 tế bào của dạng gốc, cú bộ gen nằm trong nhõn tế bào và được sao chộp lại.
Kết luận: 
- Cụng nghệ tế bào là ngành kĩ thuật về quy trỡnh ứng dụng phương phỏp nuụi cấy tế bào hoặc mụ để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.
- Cụng nghệ tế bào gồm 2 cụng đoạn thiết yếu là:
+ Tỏch tế bào hoặc mụ từ cơ thể rồi nuụi cấy ở mụi trường dinh dưỡng nhõn tạo để tạo mụ sẹo.
+ Dựng hoocmon sinh trưởng kớch thớch mụ sẹo phõn hoỏ thành cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.
Hoạt động 2: Ứng dụng cụng nghệ tế bào
Hoạt động của GV 
Hoạt động của HS
? Cụng nghệ tế bào được ứng dụng trong sản xuất như thế nào?
- Yờu cầu HS đọc kĩ thụng tin mục II.1 kết hợp quan sỏt H 31 và trả lời cõu hỏi:
- Hóy nờu cỏc cụng đoạn nhõn giống vụ tớnh trong ống nghiệm ở cõy trồng?
- GV nhận xột, khai thỏc H 31
- Nờu ưu điểm và triển vọng của phương phỏp nhõn giống vụ tớnh trong ống nghiệm?
- Lưu ý: Tại sao trong nhõn giống vụ tớnh ở thực vật, người ta khụng tỏch tế bào già hay mụ đó già? 
(Giải thớch như SGV).
- GV thụng bỏo cỏc khõu chớnh trong tạo giống cõy trồng.
+ Tạo vật liệu mới để chọn lọc.
+ Chọn lọc, đỏnh giỏ và tạo giống mới cho sản xuất.
- GV đặt cõu hỏi:
- Người ta đó tiến hành nuụi cấy mụ tạo vật liệu mới cho chọn giống cõy trồng bằng cỏch nào? Cho VD?
- GV đặt cõu hỏi:
- Nhõn bản vụ tớnh ở động vật cú ý nghĩa như thế nào?
- Nờu những thành tựu nhõn bản ở Việt Nam và trờn thế giới?
- GV thụng bỏo thờm: đại học Texas ở Mĩ nhõn bản thành cụng ở hươu sao, lợn, Italia nhõn bản thành cụng ở ngựa. Trung quốc 8/2001 dờ nhõn bản đó đẻ sinh đụi.
- HS nờu được:
+ Nhõn giống vụ tớnh ở cõy trồng.
+ Nuụi cấy tế bào và mụ trong chọn giống cõy trồng.
+ Nhõn bản vụ tớnh ở động vật.
- Cỏ nhõn nghiờn cứu SGK trang 89, ghi nhớ kiến thức. Quan sỏt H 31, trao đổi nhúm và trỡnh bày.
- Rỳt ra kết luận.
HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức.
- HS nghiờn cứu SGK trang 90 và trả lời.
- HS nghiờn cứu SGK, kết hợp với kiến thức đó biết và trả lời.