Giáo án môn Sinh học Khối 8 - Tiết 8: Cấu tạo và tính chất của xương

Ngày soạn : 28/08/2006
Ngày dạy : 30/09/2006
Tuần 4
Tiết 8 : CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG
MỤC TIÊU :
HS nắm được cấu tạo chung của một xương dài , từ đó giải thích được sự lớn lên và khả năng chịu lực của xương.
Xác định được thành phần hoá học của xương để chứng minh được tính chất đàn hồi và cứng rắn của xương..
Rèn cho HS kỹ năng quan sát hình, thí nghiệm tìm ra kiến thức, khả năng hoạt động nhóm
Giúp HS tiến hành những thí nghiệm đơn giản trong giờ học lý thuyết.
Giáo dục HS ý thức bảo vệ xương, liên hệ đến việc chọn lựa thức ăn ở lứa tuổi HS.
CHUẨN BỊ :
Giáo viên : Tranh vẽ hình 8.1 – 8.4 / SGK
	 2 xương đùi ếch sạch, cốc đực nước, dung dịch HCl 10%
HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC :
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
Kiểm tra bài cũ : 
Bộ xương người gồm mấy phần ? Cho biết các xương ở mỗi phần đó ?
Xương người được chia làm mấy loại ? Nêu đặc điểm của từng loại ?
HOẠT ĐỘNG 1 : chỉ ra được cấu tạo của xương dài, xương dẹt và chức năng của chúng .
GV : Xương dài là những loại xương nào ? 
HS : nhớ lại kiến thức cũ và trả lời
GV : Cho HS ngâm xương đùi ếch vào dd HCl 10%, sau đó để vào một chỗ .
GV : treo ảnh cấu tạo tổng quát của xương dài
HS : nghiên cứu thông tin, xem ảnh và ghi nhớ
GV : 
Cấu tạo của xương dài gồm mấy phần ? 
Xương dài gồm những thành phần nào ?
Chức năng của từng thành phần đó ?
HS : thảo luận và trả lời
GV : Sự xắp xếp các nan xương có ý nghĩa gì ?
HS : trao đổi, thảo luận và trả lời 
GV : Kiểm tra kiến thức qua thông tin trình bày của các nhóm.
Điểm nào trong cấu trúc của xương người giúp xương chịu đựng được áp lực gấp 30 lần so với gạch tốt ?
HS : Thân xương có mô xương (cứng), cấu trúc hình ống đảm bả cho xương vững chắc, chịu lực.
GV : Yêu cầu hS xem thông tin SGK và trả lời 
- Xương dẹt và xương ngắn có cấu tạo và chức năng gì ? 
HS : thảo luận và trả lời 
GV : tổng kết lại nội dung chính.
HOẠT ĐỘNG 2 : 
 HS chỉ ra được xương dài ra do sụn tăng trưởng, to ra do các tế bào màng xương.
GV : Xương dài ra và to lên là do đâu ?
HS : quan sát hình 8.4/SGK, chú ý vị trí của sụn tăng trưởng .
GV : dùng hình 8.5/SGk mô tả thí nghiệm chứng minh vai trò của sụn tăng trưởng.
HS : trả lời các câu hỏi phần hoạt động 
HOẠT ĐỘNG 3 : 
GV : Hướng dẫn các nhóm tiến hành thí nghiệm
HS : tiến hành thí nghiệm
Thả xương đùi ếch vào cốc dd HCl 10%
Kẹp thanh xương và đốt trên đèn cồn
GV : Quan sát phần xương cháy - ngửi có mùi gì ?
HS : Mùi khét – Phần cháy là chất hữu cơ 
GV : bọt khí nổi lên khi ngâm xương đó là khí gì ?
HS : CO2
GV : Tại sao khi ngâm xương bị dẻo và có thể kéo dài, thắt nút ?
HS : trao đổi, thảo luận và trả lời 
GV : giải thích về tỉ lệ chất hữu cơ và vô cơ trong xương thay đổi theo tuổi.
Cấu tạo của xương : 
1. Cấu tạo – chức năng của xương dài .
a. Đầu xương : 
- Có sụn đầu xương, giúp giảm ma sát trong khớp.
- Mô xương xốp gồm các nan xương, chứa tuỷ đỏ. Giúp phân tán lực tác động, là nơi tạo hồng cầu cho máu.
b. Thân xương :
- Màng xương : Giúp xương phát triển to về bề ngang.
- Mô xương cứng : Chịu lực đảm bào vững chắc.
- Khoang xương : Chứa tuỷ đỏ ở trẻ em sinh hồng cầu, chứa tuỷ vàng ở người lớn .
Sự to ra và dài ra của xương 
Xương dài ra do sự phân chia các tế bào ở lớp sụn tăng trưởng
Xương to thêm nhờ sự phân chia các tế bào màng xương .
Thành phần hoá học của xương
Thành phần hoá học :
Chất vơ cơ : Chủ yếu là muối Ca
Chất hữu cơ : là chất cốt giao.
Tính chất : 
	Sự kết hợp giữa muối Ca và chất cốt giao làm xương có 2 đặc tính : vững chắc và đàn hồi . 
HOẠT ĐỘNG 3 : CỦNG CỐ
HS làm bài tập 1/SGK/31
Thành phần hoá học của xương có ý nghĩa gì đối với chức năng của xương
HOẠT ĐỘNG 4 : DẶN DÒ
Học bài, trả lời câu hỏi SGK
Vẽ sơ đồ cung phản xạ
Đọc mục “ Em có biết?
Hết.