Giáo án Lịch sử lớp 9 - Trường THCS Mường Nọc

Q bị biến thành nước thuộc địa nửa PK.
 ? Em hiểu thế nào về khỏi niệm “thuộc địa nửa PK”?
 (phần thuật ngữ SGK)
 ? Liờn hệ với VN về chế độ thuộc địa nửa PK?
→Về cơ bản VN vẫn là nước PK (giống TQ), nhưng thực tế chịu sự chi phối về kinh tế, chớnh trị của Phỏp → bị biến thành một nước thuộc địa nửa PK.
 HS đọc SGK
 ? Nguyờn nhõn nào dẫn đến phong trào đấu tranh của nhõn dõn Trung Quốc cuối TK XIX – đầu TK XX?
 Hai nguyờn nhõn trờn đó đẩy những mõu thuẫn trong XH TQ trở nờn gay gắt: Dõn tộc mõu thuẫn cỏc ĐQ; nhõn dõn mõu thuẫn triều đỡnh PK Món Thanh → Đấu tranh bựng nổ là tất yếu.
 ? Trỡnh bày vài nột về cuộc vận động Duy Tõn 1898? Nờu ý nghĩa của cuộc vận động Duy Tõn?
→ Trong bối cảnh XH TQ, cỉa cỏch Duy Tõn cú ý nghĩa lớn; tuy nhiờn cải cỏch chưa toàn diện, thế lực phỏi Duy Tõn yếu → thất bại →cổ vũ tinh thần yờu nước, đấu tranh của nhõn dõn Trung Quốc.
 Sử dụng bản đồ H43 SGK giới thiệu về phong trào Nghĩa hũa đoàn.
 (trỡnh bày theo phần chữ nhỏ SGK)
 ? Vỡ sao phong trào Nghĩa hũa đoàn bị thất bại?
 → Sự thỏa hiệp của triều đỡnh Món Thanh với bọn ĐQ để đàn ỏp, chống lại Nghĩa hũa đoàn. Khi phong trào bựng nổ mạnh mẽ, triều đỡnh (Từ Hy Thỏi hậu) lại tỏ thỏi độ lợi dụng phong trào để cho nghĩa quõn tiến cụng cỏc sứ quỏn, tuyờn chiến với cỏc nước ĐQ, nếu phong trào thất bại thỡ muốn mượn tay ĐQ dập tắt phong trào. Ngày 14/8/1900, Bắc Kinh thất thủ, triều đỡnh bỏ chạy khỏi Bắc Kinh, Bắc Kinh bị tàn phỏ → triều đỡnh thỏa hiệp với ĐQ → phong trào bị dập tắt.
 Sự ra đời và lớn mạnh của GCTS Trung Quốc cuối TK XIX – đầu TK XX đũi hỏi phải cú một chớnh đảng bảo vệ quyền lợi cho GCTS.
 ? Hóy trỡnh bày vài nột về Tụn Trung Sơn? ễng cú vai trũ như thế nào đối với sự ra đời của Trung Quốc Đồng Minh hội?
 (trỡnh bày theo SGK)
 ? Cỏch mạng Tõn Hợi đó bựng nổ như thế nào?
 (theo phần chữ nhỏ trong SGK)
 ? Vỡ sao Cỏch mạng Tõn Hợi thất bại?
 ? Nờu tớnh chất và ý nghĩa của Cỏch mạng Tõn Hợi? 
 ? Nhận xột về tớnh chất, quy mụ của cỏc phong trào đấu tranh của nhõn dõn TQ?
 →Tớnh chất: chống ĐQ, chống PK (Nghĩa hũa đoàn, Cải cỏch Duy Tõn, Cỏch mạng Tõn Hợi).
 → Quy mụ: rộng khắp, liờn tục từ cuối TK XIX – đầu TK XX.
I. Trung Quốc bị cỏc nước đế quốc chia xẻ
 Cuối TK XIX, triều đỡnh PK Món Thanh khủng hoảng, suy yếu → cỏc nước ĐQ Anh, Phỏp, Đức, Nhật, Nga đó xõu xộ nhiều vựng đất của Trung Quốc làm thuộc địa.
II. Phong trào đấu tranh của nhõn dõn Trung Quốc cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX.
 - Sự xõu xộ, xõm lược của cỏc nước đế quốc.
 - Sự hốn nhỏt, khuất phục của triều đỡnh Món Thanh trước quõn xõm lược.
 - Cuối TK XIX – đầu TK XX, nhiều phong trào đấu tranh chống ĐQ, phong kiến đó nổ ra ở TQ.
 - Phong trào nụng dõn Nghĩa hũa đoàn cuối TK XIX – đầu TK XX bựng nổ ở Sơn Đụng rồi lan rộng nhiều nơi trong toàn quốc.
 - Phong trào thất bại nhưng mang tớnh chất dõn tộc → thỳc đẩy nhõn dõn tiếp tục cuộc đấu tranh chống ĐQ. 
III. Cỏch mạng Tõn Hợi 1911
- 10/10/1910 khởi nghĩa Vũ Xương thắng lợi → 29/12/1911, nước Trung Quốc độc lập được thành lập.
 - 2/1912, cỏch mạng thất bại.
 + GCTS (lónh đạo cuộc khởi nghĩa) sợ phong trào đấu tranh của quần chỳng → thương lượng với triều đỡnh Món Thanh.
 + Thỏa hiệp với cỏc nước ĐQ.
→ Tớnh chất: là cuộc CMTS dõn chủ khụng triệt để (lật đổ chế độ PK, thiết lập nhà nước TS, nhưng khụng giải quyết được mõu thuẫn sõu sắc nhất của XH Trung Quốc là chống ĐQ và khụng tớch cực chống PK).
→ í nghĩa: tạo điều kiện cho CNTB phỏt triển ở Trung Quốc. Ảnh hưởng đối với phong trào giải phúng dõn tộc ở chõu Á (Tiờu biểu là Việt Nam).
 3. Củng cố bài học:
 a. Đỏnh dấu vào những nguyờn nhõn đưa đến sự thất bại của phong trào đấu tranh của nhõn dõn TQ cuối TK XIX – XX:
 - Sự cấu kết giữa triều đỡnh Món Thanh với cỏc nước ĐQ.
 - Cỏc phong trào chưa cú sự liờn kết, diễn ra lẻ tẻ.
 - Thiếu một giai cấp lónh đạo tiờn tiến, một đường lối CM đỳng đắn.
 - Cả 3 nguyờn nhõn trờn.
 b. Lập niờn biểu túm tắt phong trào đấu tranh của nhõn dõn TQ (thời gian, diễn biến đấu tranh, mục đớch, kết quả) từ năm 1840 – 1911.
 4. Dặn dũ: 
 Học bài cũ và chuẩn bị bài mới.
 * Tư liệu tham khảo:
 1. Tuyờn ngụn của Nghĩa hũa đoàn:
  “Nghĩa” tức là cụng lớ, “hũa” tức là sự hũa thuận. Với cụng lớ và sự hũa thuận, cỏc làng xúm sẽ đoàn kết, thương yờu nhau Chỳng ta khụng thể cho phộp người giàu ỏp bức kẻ nghốo, người cú quyền làm nhục kẻ yếu. Chỳng ta phải đối xử đảo lộn chõn lớ.
 Chiến lược quõn sự của chỳng ta thật đơn giản: phỉa học mụn quyền để tống cổ bọn quỷ một cỏch dễ dàng, phải phỏ đường sắt, cắt dõy điện thoại và phỏ tàu bố. Mọi việc đú sẽ làm cho Phỏp phải run sợ, làm cho Anh và Nga mất tinh thần.
 Theo J. Sờ-nụ “Cỏc hội kớn ở Trung Quốc”
 NXB Xó hội, Pa-ri 1953 (Tiếng Phỏp) Tr.181
2. Tớnh chất khụng triệt để của Cỏch mạng Tõn Hợi
 “Tiếng là bọn CM đó vào huyện, nhưng cũng chẳng cú gỡ thay đổi khỏc trước. Quan huyện vẫn là quan huyện cũ, chẳng qua bõy giờ cũn gọi là quan huyện gỡ gỡ ấy Những chức tước ở làng chả ai hiểu gỡ hết. Cũn ụng lónh binh vẫn là ụng lónh binh ngày trước 
Bao nhiờu hoài bóo, bao nhiờu hi vọng, bao nhiờu chớ hướng và tiờn đề thế là đi đời nhà ma”.
 (Lỗ Tấn, Gào thột, NXB Văn húa, H.1961 trang 140-141)
Tuần 9: Tiết 17: Thứ 2 ngày 11 thỏng 10 năm 2010
Bài 11: CÁC NƯỚC ĐễNG NAM Á
CUỐI THẾ KỈ XIX – ĐẦU THẾ KỈ XX
 I. MỤC TIấU BÀI HỌC
 1. Kiến thức: HS cần nắm được những kiến thức cơ bản sau:
 - Phong trào đấu tranh giải phúng dõn tộc ngày càng phỏt triển mạnh mẽ ở Đụng Nam Á là kết quả tất yếu của sự thống trị, búc lột của chủ nghĩa thực dõn đối với nhõn dõn Đụng Nam Á.
 - Về giai cấp lónh đạo phong trào dõn tộc: trong khi giai cấp PK trở thành cụng cụ, tay sai cho chủ nghĩa thực dõn thỡ GCTS dõn tộc ở cỏc nước thuộc địa mặc dự cũn non yếu đó tổ chức, lónh đạo phong trào. Đặc biệt giai cấp cụng nhõn ngày một trưởng thành, từng bước vươn lờn vũ đài đấu tranh giải phúng dõn tộc.
 - Về diễn biến: cỏc phong trào diễn ra rộng khắp cỏc nước Đụng Nam Á từ cuối TK XIX đầu TK XX: tiờu biểu là In-đụ-nờ-xi-a, Phi-lip-pin, Cam-pu-chia, Lào, Việt Nam.
 2. Tư tưởng:
 - Nhận thức đỳng về thời kỡ phỏt triển sụi động của phong trào giải phúng dõn tộc chống chủ nghĩa đế quốc, thực dõn.
 - Cú tinh thần đoàn kết, hữu nghị, ủng hộ cuộc đấu tranh vỡ độc lập, tự do, vỡ sự tiến bộ của nhõn dõn cỏc nước trong khu vực.
 3. Kĩ năng:
 - Biết sử dụng bản đồ để trỡnh bày cỏc sự kiện đấu tranh tiờu biểu.
 - Phõn biệt được những nột chung, nột riờng của cỏc nước Đụng Nam Á cuối TK XIX – đầu TK XX.
 II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
 - Bản đồ Đụng Nam Á cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX.
 - Sưu tầm một số tư liệu về sự đoàn kết đấu tranh của nhõn dõn Đụng Nam Á chống chủ nghĩa thực dõn.
 III. NỘI DUNG DẠY HỌC
Bài cũ:
 - Nguyờn nhõn làm cho Trung Quốc trở thành nước nửa thuộc địa phong kiến?
 - Tại sao Cỏch mạng Tõn Hợi được coi là cuộc Cỏch mạng dõn chủ TS khụng triệt để?
 2.Bài mới:
 Đụng Nam Á cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX trở thành miếng mồi bộo bở cho sự xõm lược của chủ nghĩa thực dõn phương Tõy. Tại sao như võy? Cuộc đấu tranh giải phúng dõn tộc của nhõn dõn Đụng Nam Á đó diễn ra như thế nào?
Hoạt động của thầy và trũ
Ghi bảng
Sử dụng bản đồ Đụng Nam Á cuối thế kỉ XIX đầu TK XX: là khu vực cú vị trớ địa lớ, vị trớ chiến lược quan trọng, tài nguyờn thiờn nhiờn phong phỳ, cú lịch sử văn minh lõu đời.
? Những yếu tố trờn tạo điều kiện thuận lợi gỡ cho thực dõn phương Tõy?
? Em cú nhận xột gỡ về vị trớ địa lớ của cỏc quốc gia Đụng Nam Á?
(→ Cú vị trớ chiến lược quan trọng, ngó ba đường giao lưu chiến lược từ Bắc xuống Nam, từ Đụng sang Tõy)
? Tại sao Đụng Nam Á trở thành đối tượng nhũm ngú, xõm lược của cỏc nước TB phương Tõy?
? Cỏc nước TB phương Tõy đó phõn chia xõm lược Đụng Nam Á như thế nào?
(HS lờn bảng chỉ trờn lược đồ cỏc nước Đụng Nam Á đó bị cỏc nước TB phương Tõy xõm chiếm)
Cõu hỏi thảo luận:
 Tại sao cỏc nước Đụng Nam Á chỉ cú Xiờm (Thỏi Lan) là giữ được phần chủ quyền của mỡnh?
→ Giai cấp thống trị Xiờm cú chớnh sỏch ngoại giao khụn khộo, biết lợi dụng mõu thuẫn giữa Anh và Phỏp.
→ Thực chất bị phụ thuộc chặt chẽ vào Anh và Phỏp. 
 HS đọc SGK
? Đặc điểm chung nổi bật trong chớnh sỏch thuộc địa của thực dõn phương Tõy đối với Đụng Nam Á là gỡ?
 (theo phõn chữ nhỏ trong SGK)
→ Chớnh trị: Cai trị về chớnh trị, chia rẽ dõn tộc, tụn giỏo, phỏ hoại khối đoàn kết dõn tộc, đàn ỏp nhõn dõn.
→ Kinh tế: vơ vột, búc lột kinh tế, tài nguyờn thiờn nhiờn, kỡm hóm sự phỏt triển kinh tế của thuộc địa.
? Vỡ sao nhõn dõn Đụng Nam Á tiến hành cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa thực dõn?
? Mục tiờu chung mà cỏc cuộc đấu tranh đặt ra là gỡ?
? Cỏc phong trào giải phúng dõn tộc tiờu biểu ở Đụng Nam Á đó diễn ra như thế nào?
? Ở In-đụ-nờ-xi-a phong trào cú gỡ nổi bật?
→ Là một đất nước rộng lớn (với hơn 13.600 đảo lớn nhỏ, giống như “một chuỗi ngọc võn vào đường xớch đạo”), đụng dõn.
→ Cuối TK XIX thực dõn Hà Lan xõm lược → xó hội xuất hiện cỏc giai cấp mới: cụng nhõn và tư bản. í thức được yờu cầu độc lập dõn tộc, cỏc giai cấp đó tớch cực tổ chức và tham gia cỏc phong trào đấu tranh → 5/1920, Đảng Cộng sản In-đụ-nờ-xia được thành lập. Cỏc phong trào đấu tranh đều mang màu sắc dõn tộc, dõn chủ rừ rệt.
? Cuộc đấu tranh của nhõn dõn Phi-lip-pin đó diễn ra như thế nào?
→ Là một quốc gia hải đảo xinh đẹp, được vớ như một “dải lửa” trờn biển vỡ sự hoạt động của nhiều nỳi lửa.
→ Thực dõn Tõy Ban Nha hoàn thành xõm lược nước này vào năm 1571 → phong trào giải phúng dõn tộc phỏt triển mạnh mẽ → sự thành lập nước CH Phi-lip-pin.
 ? Mĩ tiến hành xõm lược Phi-lip-pin như thế nào?
 Mĩ từng bước gõy chiến với TBN rồi thụn tớnh Phi-lip-pin. Nhõn dõn Phi-lip-pin lại tiếp tục cuộc đấu tranh chống Mĩ giành độc lập dõn tộc ở đầu TK XX.
? Phong trào đấu tranh của nhõn dõn Cam-pu-chia, Lào, Việt Nam diễn ra như thế nào?
 (theo SGK)
? Hóy rỳt ra những nột chung nổi bật của phong trào đấu tranh giải phúng dõn tộc ở cỏc nước Đụng Dương?
→ Cựng cú chung kẻ thự là thực dõn Phỏp.
→ Cỏc phong trào chống Phỏp diễn ra liờn tục khi thực dõn Phỏp bắt đầu tiến hành xõm lược.
→ Trong cuộc đấu t