Giáo án Lịch sử lớp 9 - Bài 30: Hoàn toàn giải phóng miền nam thống nhất đất nước (1973 - 1975)

Ngày soạn: -11-2009
Ngày giảng: -11-2009
Tiết:43
Bài 30. 
HOÀN TOÀN GIẢI PHÓNG MIỀN NAM THỐNG NHẤT ĐẤT NƯỚC 
(1973 - 1975) 
I. Mục tiêu bài học.
1. Kiến thức: giúp học sinh nắm được:
- Diễn biến của 3 chiến dịch: Tây nguyên, Huế - Đà Nẵng, và chiến dịch Hồ Chí Minh.
- Ý nghĩa lịch sử, nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ (1954 - 1975).
2. Tư tưởng, tình cảm:
- Bồi dưỡng học sinh lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết dân tộc, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và tương lai của dân tộc 
- Khâm phục tinh thần cách mạng kiên trung của các chiến sĩ cách mạng, quyết tâm phấn đấu hy sinh cho độc lập dân tộc 
3. Kỹ năng:
- Rèn luyện kỹ năng sử dụng lược đồ với các trận đánh và sử dụng tranh ảnh lịch sử, phân tích, tổng hợp, đánh giá, nhận xét các sự kiện lịch sử 
II. Chuẩn bị :
 1. Chuẩn bị của Thầy:
- Lược đồ tổng tiến công và nổi dậy xuân 1975
- Lược đồ các chiến dịch Tây Nguyên, Huế - Đà Nẵng và chiến dịch Hồ Chí Minh
- Tranh ảnh lịch sử (sgk) phục vụ cho bài giảng 
2. Chuẩn bị của Trò:
III. Tiến trình dạy học.
1. Ổn định tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ:
? Sau hiệp định Pa- ri, lực lượng giữa ta và địch ở Miền Nam đã có sự thay đổi như thế nào 
3. Bài mới:
a) Giới thiệu bài mới: 
b) Dạy - học bài mới:
 ? Nhắc lại chủ trương của Ban Chấp hành trung ương Đảng tiến tới giải phóng miền Nam.
* Gv: Thực hiện kế hoạch giải phóng miền Nam ta tập chung chủ lực mạnh với vũ khí, kĩ thuật hiện đại, chọn chiến trường Tây Nguyên để đánh lớn, chọn Buôn Ma Thuật nổ tiếng súng đầu tiên.
? Vì sao ta chọn Tây Nguyên là chiến dịch mở màn cho cuộc tổng tiến công và nổi dậy xuân 1975.
- Vì Tây Nguyên có vị trí quan trọng có thể tiến vào miền Đông Nam Bộ, đến Sài Gòn theo đường 14 , toả xuống đồng bằng ven biển miền trung. Lực lượng của địch ở đây mỏng hơn ( 1 sư đoàn).
- Tại Buôn Ma Thuột địch càng sơ hở hơn vì ở đó rất xa miền Bắc nên địch cho rằng quân ta không thể hành quân , tiếp tế dễ dàng...
- Đồng bào Tây Nguyên là dân tộc ít người, tin yêu cách mạng, sẵn sàng phục vụ cho kế hoạch tác chiến.
=> Thực hiện kế hoạch, ta tập trung lực lượng mạnh với vũ khí kĩ thuật hiện đại mở chiến dịch quy mô lởn Tây Nguyên với trận then chốt mở màn Buôn Ma Thuột.
- GV: giới thiệu lược đồ chiến dịch Tây Nguyên.
? Chiến dịch Tây Nguyên được bắt đầu vào thời gian nào.
- Quân ta ở các chiến trường đều tấn công địch, đồng thời tấn công nghi binh ở Plâycu, Kom Tum (4/3/1975).
-10/3/1975 ta tấn công ở Buôn Ma thuột =>giải phóng Buôn Ma Thuột 11/3.
- 12/3 Địch phản công định lấy lại Buôn Ma Thuột nhưng không thành, hệ thống phòng thủ của địch ở Tây nguyên rung chuyển.
- 14/3/1975 địch rút khỏi Tây Nguyên về giữ vùng Duyên Hải miền trung, trên đường rút chạy bị quân ta chặn đánh và truy kích ở Cheo Ra, An Khê, thừa thắng ta giải phòng Bình Định, Phú Yên, Khánh Hoà.
=> Đến 24/3/1975 Tây Nguyên hoàn toàn giải phóng.
* GV: Chiến dịch Tây Nguyên đang tiếp diễn, Bộ chính trị quyết định thực hiện kế hoạch giải phóng Sài Gòn và toàn Miền Nam, trước tiên tiến hành chiến dịch Huế - Đà Nẵng.
? Vì sao ta mở chiến dịch Huế - Đà Nẵng.
- Ta phát hiện địch chuẩn bị rút khỏi Quảng Trị, có khả năng bỏ cả Huế co về giữ Đà Nẵng => tiến hành chiến dịch nhanh hơn dự kiến (21/3/1975).
* GV: sử dụng lược đồ chiến dịc Huế- Đà Nẵng.
? Chiến dịch Huế- Đà Nẵng diễn ra như thế nào.
- Phát hiện địch co cụm ở Huế, ngày 21/3/1975 quân ta đánh thẳng vào căn cứ địch, chặn các dường rút chạy và bao vây địch trong thành phố => 10 giờ 30 phút ngày 25/3 quân ta tiến công vào cố đô Huế -> 26 /3 giải phóng Huế và tỉnh Thừa Thiên.
- Trong cùng thời gian, quân ta giải phóng Tam Kì, Quảng ngãi, Chu lai tạo thêm một thế uy hiếp Đà Nẵng từ phía Nam.
- Đà Nẵng là thành phố lớn thứ hai ở miền Nam, một căn cứ quân sự liên hợp lớn nhất của Mĩ- Nguỵ rơi vào thế cô lập. Hơn 10 vạn quân địch bị dồn vào đây trở nên hỗn loạn mất hết khả năng chiến đấu. Sáng 29/3 quân ta từ 3 phía Bắc, Tây, nam tiến thẳng vào Đà Nẵng, đến 3 giờ chiều chiếm được thành phố.
? Em có nhận xét gì về chiến thắng của ta trong tháng 3/1975.
- Chỉ trong vòng 20 ngày ta đã giải phóng hầu hết Quân khu I, II của Nguỵ, địch tan rã từng mảng.
* GV: cho h.s quan sát lược đồ chiến dịch Hồ Chí Minh.
- Tính đến 4/4/1975 địch chỉ kiểm soát được từ Phan Rang trở vào, mất 1 nửa đất, 1 nửa dân số, 2 quân khu => lực lượng giảm sút, tinh thần binh lính hoang mang ... trước tình hình này để cứu nguy cho quân Nguỵ, Mỹ cử tham mưu trưởng lục quân đến Sài Gòn chỉ đạo việc phòng thủ.
=> Ta chủ trương giải phóng miền Nam trước mùa mưa 5/1975.
- Ta tiến công Xuân Lộc và Phan Rang 9/4/1975.
? Vì sao ta đánh Xuân Lộc trước.
- Vì quân chủ lực của ta có ở sẵn Xuân Lộc.
- Xuân Lộc là 1 trọng điểm phòng thủ của địch thuộc tuyến vòng ngoài => bảo vệ của ngõ phía Đông Sài Gòn.
- 16/4/1975 ta phá vỡ được tuyến phòng thủ Phan Rang, đến ngày 21/4/1975 giải phóng Xuân Lộc. Tổng thống nguỵ Nguyễn Văn Thiệu tuyên bố từ chức.
? Chiến dịch HCM chính thức bắt đầu vào thời gian nào, tóm tắt diễn biến của chiến dịch.
- Đúng 5 giờ chiều 26/4 5 cấn quân của tacùng lúc vượt qua tuyến phòng thủ bên ngoài của địch tiến vào trung tâm Sài Gòn, đánh chiếm các cơ quan đầu não của chúng.
- 10 giờ 45 phút ngày 30/4 xe tăng của ta tiến vào Dinh Độc Lập, bắt sống toàn bộ chính phủ trung ương Sài Gòn, tổng thống VN cộng hoà Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng không điều kiện, 11 giờ ngày 30/4/1975 lá cờ cách mạng bay trên nóc nhà phủ tổng thống, báo hiệu chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng.
- Sau giải phóng Sài Gòn, lực lượng vũ trang và ND các tỉnh còn lại đứng lên tiến công. Đến ngày 2/5 tỉnh Châu Đốc là tỉnh cuối cùng ở miền Nam được giải phóng.Cuộc tổng tiến công và nổi dậy xuân 1975 kết thúc thắng lợi.
?Trình bày ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống Mỹ.
? Nguyên nhân dẫn đến thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ.
- Đảng đã phân tích đúng tình hình, đề ra kế hoạch chính xác, kịp thời, chớp thời cơ.
- Chỉ đạo tác chiến tài giỏi: điểm đúng huyệt quân thù, bí mật, bất ngờ, linh hoạt trong cách đánh. Phối hợp tài tình giữa tiến công và nổi dậy.
III- Giải phóng hoàn toàn miền Nam giành toàn vẹn lãnh thổ tổ quốc.
2. cuộc tiến công và nổi dậy mùa xuân 1975.
* Chiến dịch Tây Nguyên.
- Ngày 4/3/1975 ta đánh nghi binh ở Plây cu, Kon Tum.
- Ngày 10/3/1975 --> 11/3 giải phóng Buôn Ma Thuột. 
- 24/3/1975 Tây Nguyên giải phóng.
* Chiến dịch Huế - Đà Nẵng:
- ngày 25/3/1975 --> 26/3/1975 giải phóng thành phố Huế và tỉnh Thừa Thiên.
- Ngày 29/3/1975 giải phóng Đà Nẵng.
* Chiến dịch HCM:
- Ngày 26/4/1975 chiến dịch Hồ Chí Minh bắt đầu.
- 11 giờ 30 phút ngày 30/4/1975 chiến dịch HCM toàn thắng.
IV- Ý nghĩa lịch sử - nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
1- Ý nghĩa lịch sử:
a- Trong nước:
- Kết thúc 21 năm kháng chiến chống Mỹ, 30 năm chiến tranh giải phóng dân tộc.
- Chấm dứt ách thống trị của chủ nghĩa đế quốc trên đất nước ta.
- Hoàn thành CMDTDC thống nhất đất nước. Mở ra kỷ nguyên mới trong lịch sử dân tộc, kỷ nguyên độc lập thống nhất đi lên CNXH.
b- Ý nghĩa Quốc tế:
- Làm đảo lộn chiến lược toàn cầu phản cách mạng của ĐQ Mỹ. 
-Là nguồn cổ vũ lớn đối với phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới.
- Có tính thời đại sâu sắc, là 1 trong những chiến công vĩ đại của thế kỷ 20.
2- Nguyên nhân thắng lợi.
a- Chủ quan:
- Do sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng.
- Do sức mạnh đoàn kết toàn dân, có hậu phương vững mạnh.
b- Khách quan:
- Do tình đoàn kết chiến đấu giữa 3 nước Đông Dương.
- Do sự ủng hộ giúp đỡ của các nước XHCN và lực lượng hoà bình trên thế giới.
4. Củng cố:
- GV: khái quát nội dung cơ bản của bài.
? Ý nghĩa lịch sử, nguyên nhân thắng lợi kháng chiến chống Mỹ 1954 - 1975.
* Bài tập: ? Ý nghĩa lịch sử của chiến dịch HCM .
a- Tạo điều kiện thuận lợi cho quân dân ta tiến công và nổi dậy giải phóng hoàn toàn miền Nam.
b- Đây là thắng lợi có tính quyết định nhất.
c- Thắng lợi vĩ đại nhất trong lịch sử dân tộc. 
5. Dặn dò:
- Về học bài đầy đủ, làm bài tập 2- sgk/165.
- chuẩn bị bài 31: Tình hình Nam - Bắc sau đại thắng xuân 1975.