Giáo án Lịch sử 7 - Tiết 62: Các cuộc nổi dậy của nhân dân - Năm học 2010-2011

Ngày soạn: 01/4/2011
Ngày giảng: 07; 08/4/ 2011	 
Tiết 62
ii. Các cuộc nổi dậy của nhân dân
A. Mục tiêu: 
1. Kiến thức: Đời sống cơ cực của nhân dân các dân tộc dưới triều Nguyễn là nguyễn nhân dẫn đến sự bùng nổ hàng trăm cuộc nổi dậy trên khắp nước ta.
2. Tư tưởng: Nhận thức về truyền thống chống áp bức bóc lột của nhân dân ta dưới chế độ phong kiến.
3. Kỹ năng: 
- Xác định được trên lược đồ địa bàn diễn ra các cuộc khởi nghĩa lớn.
- Kĩ năng nhận thức, đánh giá sự kiện lịch sử
- Kĩ năng trình bày ý kiến cá nhân về các sự kiện lịch sử
B.Chuẩn bị:
1. Thầy: Lược đồ những nơi bùng nổ cuộc đấu tranh lớn của nhân dân chống vương triều Nguyễn (TK XIX)
2. Trò: Đọc trước bài: “ Chế độ phong kiễn nhà Nguyễn” phần II.
C. phương pháp
- Phân tích, tường thuật, đàm thoại, so sánh, kể chuyện
D. Tiến trình 
1. Tổ chức: (1’)
2. Kiểm tra : (4’)
- Nhà Nguyễn đã thành lập và củng cố nền thống trị như thế nào ?
+ Nguyễn ánh lật đổ nhà Tây Sơn lập ra triều Nguyễn
+ Tổ chức nhà nước PK tập quyền
+ Xây dựng pháp luật
+ Xây dựng quân đội
+ Chính sách ngoại giao
3. Bài mới.
* Giáo viên nhận xét vào bài: Chính quyền phong kiến Nguyễn được thiết lập nhưng chưa quan tâm thực sự tới đời sống nhân dân. Nhà Nguyễn xoá bỏ những chính sách tiến bộ của Tây Sơn, ban hành chính sách mới nhằm thắt chặt ách thống trị, duy trì nền kinh tế trong vào bảo thủ lạc hậu, cô lập với thế giới bên ngoài à ảnh hưởng đến đời sống nhân dân à Họ phản ứng. (1’)
Hoạt động 1
Trình bày được đời sống nhân dân ta dưới triều Nguyễn
* Học sinh đọc SGK(1)
? Dựa vào nội dung SGK, em hãy nêu nhận xét về đời sống nhân dân dưới triều Nguyễn ?
- Đời sống nhân dân nhất là nông dân cực khổ
+ HS trình bày dẫn chứng SGK
? Nguyên nhân nào dẫn tới điều đó ?
- Địa chủ, cường hào cướp ruộng đất.
- Tô thuế nặng nề, dịch bệnh, đói kém.
* Giáo viên nhấn mạnh:
- 1842 bão to ở Nghệ An đổ 4 vạn nóc nhà, hơn 5.000.000 người chết.
- 1849 - 1850 dịch lớn: 60 vạn người chết
* Học sinh đọc phần in nghiêng.
 - Bắt dân đào kênh 
 - Cơm chẳng có, rau cháo cũng không.
? Trước tình cảnh đó nhân dân đã có thái độ như thế nào ?
Hoạt động 2:
Trình bày được các cuọc khởi nghĩa của nhân dân ta chống lại triều đình nhà Nguyễn đầu thế kỉ XI X
* GV sử dụng bản đồ: chỉ trên bản đồ các cuộc khởi nghĩa
- Tên thủ lĩnh, nơi hoạt động.
? Nhìn trên lược đồ, em có nhận xét gì về địa bàn hoạt động của các cuộc đầu tranh của nhân dân ta ?
- Học sinh trả lời.
- Giáo viên đi sâu vào 3 cuộc khởi nghĩa.
?Hãy kể tên các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu ?
? Thuật lại các cuộc khởi nghĩa theo SGK ?
* GV giới thiệu thủ lĩnh, địa bàn hoạt động, diễn biến từng cuộc khởi nghĩa trên bản đồ.
? Phan Bá Vành là người như thế nào ?
- Người làng Minh Giám à nghèo.
?Nguyên nhân nào khiến Bá Vành khởi nghĩa ?
- Bất bình với giai cấp thống trị
- 1821 nhân dân bị nạn đói à khởi nghĩa.
 *Giáo viên tường thuật:
 - Đầu 1827 quân triều đình bao vây Trà Lũ. 3-1827 quân triều đình tấn công dữ dội. Lực lượng mảnh à rút à ông bị thương và bị bắt ị đây là cuộc khởi nghĩa nông dân điển hình nhất đầu thế kỉ XIX dưới thời Nguyễn.
?Nông Văn Vân là ai ?
? Vì sao ông lại nổi dậy đấu tranh ?
- Học sinh trả lời theo SGK
- Nông Văn Vân + các tù trưởngà khởi nghĩa.
à bắt bọn quan tỉnh àthích vào mặt "quan tỉnh hay ăn hối lộ"
à 2 lần quân triều đình đem quân đàn áp.
?Nêu nhận xét về cuộc khởi nghĩa ?
- Là cuộc đấu tranh lớn, tiêu biểu của nhân dân các dân tộc thiểu số.
?Hãy cho biết vài nét về Lê Khôi ?
- Giải thích: thổ hào : Là người có thế lực ở địa phương (miền núi) thời phong kiến.
* Giáo viên tường thuật diễn biến theo SGK
?Cho biết vài nét về Cao Bá Quát ?
- Nhà thơ lỗi lạc, nhà nho yêu nước
- Thông cảm đau xót nỗi thống khổ của nhân dân.
- Căm ghét chế độ nhà Nguyễn
* Giáo viên tường thuật: Cao Bá Quát suy tôn 1 người chắt của vua Lê Duy Cự làm minh chủ, giương cao lá cờ "Phù Lê" và định khởi nghĩa ở Hà Nội, Bắc Ninh.
- Kế hoạch bị lộ à khởi nghĩa nổ ra sớm à kết qủa: bại. 
?Vì sao các cuộc khởi nghĩa đều thất bại ?
- PT rầm rộ, rộng khắp nhưng phân tán thiếu sự liên kết lực lượng.
- Triều đình Nguyễn đàn áp dã man.
- Cuộc khởi nghĩa nông dân có sự tham gia của nhiều nho sĩ
- TT TTS : CM không triệt để
? Các cuộc khởi nghĩa trên có gì giống và khác nhau ?
- Học sinh thảo luận nhóm, đại diện trình bày à nhận xét , giáo viên khái quát:
*Giống: + Mục tiêu: chống chính quyền phong kiến nhà Nguyễn.
 + Kết qủa: bại.
* Khác: Tính chất: 
- Khởi nghĩa: Phan Bá Vành, Cao Bá Quát à khởi nghĩa nông dân; Địa bàn: Đồng Bằng
- Khởi nghĩa: Nông Văn Vân: khởi nghĩa các dân tộc; Địa bàn : Miền núi.
- Người lãnh đạo:+ Phan Bá Vành: nông dân
 + Nông Văn Vân: dân tộc Tày
 + Cao Bá Quát: nho sĩ
- Thời gian cách xa nhau, triều đình Nguyễn dễ đàn áp.
?Vì sao các cuộc khởi nghĩa đều thất bại ?
- PT rầm rộ, rộng khắp nhưng phân tán thiếu sự liên kết lực lượng.
- Triều đình Nguyễn đàn áp dã man.
? Tuy vậy các cuộc khởi nghĩa trên có ý nghĩa ?
1. Đời sống nhân dân dưới triều Nguyễn.
- Đời sống nhân dân cực khổ, nặng nề.
+ Hào lí chiếm ruộng đất.
+ Tô thuế, lao dịch khắc nghiệt
+ Bệnh dịch , đói kém, mất mùa
- Nhân dân liên tiếp nổi dậy đấu tranh.
2. Các cuộc nổi dậy:
- Khởi nghĩa diễn ra liên tục
- Quy mô rộng lớn, sôi nổi, rộng khắp từ Bắc à Nam.
a. Khởi nghĩa Phan Bá Vành.
- Thời gian (1821-1827)
- Địa bàn: Thái Bình, Nam Định, Hải Dương, Quảng Ninh.
- Căn cứ: Trà Lũ (Nam Định)
b. Khởi nghĩa Nông Văn Vân.
- Thời gian: 1833-1835
- Nông Văn Vân là tù trưởng dân tộc Tày ở Cao Bằng cùng các tù trưởng tập hợp dân chúng nổi dậy.
- Địa bàn: các tỉnh miền núi Việt Bắc - trung du.
- Diễn biến:
- Năm1835 khởi nghĩa bị dập tắt
c. Cuộc khởi nghĩa Lê Khôi
- Lê Khôi: thổ hào ở Cao Bằng
- Địa bàn:
d. Khởi nghĩa Cao Bá Quát
- Cao Bá Quát: nhà nho yêu nước, nhà thơ lỗi lạc.
- Thời gian: 1854-1856
- Dự định khởi nghĩa ở Hà Nội, Bắc Ninh.
- Kế hoạch bị lộ, Cao Bá Quát hy sinh, khởi nghĩa bị dập tắt.
* Nguyên nhân thất bại:
- PT rầm rộ, rộng khắp nhưng phân tán thiếu sự liên kết lực lượng.
- Triều đình Nguyễn đàn áp dã man.
* ý nghĩa:
- Thể hiện tinh thần đấu tranh của các tầng lớp nhân dân chống triều đình Nguyễn.
- Góp phần bảo tồn những giá trị của dân tộc.
4. Củng cố - luyện tập(2’)
Nguyên nhân dẫn tới đời sống nhân dân khổ cưc ?
Tóm tắt nét chính của 3 cuộc khởi nghĩa lớn (a,b,d)
Điền tiếp vào ô trống thứ 2 cho hợp logíc
 - Đời sống nhân dân thống khổ à nhân dân nổi dậy đấu tranh
 - Giải đáp: ô chữ có 6 chữ
Mục tiêu của các cuộc khởi nghĩa ?(Chính quyền phong kiến nhà Nguyễn phản động)
5. Hướng dẫn về nhà : (1’)
Chuẩn bị trước bài 28
Sưu tầm tranh dân gian và các tác phẩm văn học.
Làm đáp án ôn tập kì II
V. rút kinh nghiệm
.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
......