Giáo án Lịch sử 7 - Tiết 5, Bài 4: Trung Quốc thời phong kiến (Tiếp theo) - Trương Văn Hiền

eo em, sự hình thành XHPK ở Trung Quốc có gì khác với phương Tây?
2. Trình bày những nét chính trong chính sách đối nội và đối ngoại của nhà Đường. Tác dụng của những chính sách đó?
Bài mới
Sau khi phát triển đến độ cực thịnh dưới thời nhà Đường, Trung Quốc lại lâm vào tình trạng bị chia cắt suốt hơn nửa thế kỷ (từ năm 907 đến năm 960).
Nhà Tống thành lập năm 960, Trung Quốc thống nhất và tiếp tục phát triển, tuy không mạnh mẽ như trước.
HOẠT ĐỘNG DẠY
HOẠT ĐỘNG HỌC
GHI BẢNG
Yêu cầu: HS đọc SGK.
- Nhà Tống đã thi hành những chính sách gì?
- Thời nhà Tống có những phát minh quan trọng nào?
- Những chính sách đó có tác dụng gì?
- Nhà Nguyên ở Trung Quốc được thành lập như thế nào?
- Hỏi : Nhà nguyên đã thực hiện những chính sách gì ?
Giảng: Thế kỉ XIII, quân mông Cổ rất hùng mạnh, vó ngựa của người Mông Cổ đã tràn ngập lẫnh thổ các nước châu Âu cũng như châu Á. Khi tiến vào Trung Quốc, người Mông Cổ lập nên nhà Nguyên.
Hỏi: Sự phân biệt đối sử giữa người Mông Cổ và người Hán được biểu hiện như thế nào?
Yêu cầu: HS đọc SGK
Hỏi: Trình bày diến biến chính trị của Trung Quốc từ sau thời Nguyên đến cuối Thanh?
Hỏi: Xã hội Trung Quốc cuối thời Minh và nhà Thanh có gì thay đổi?
Hỏi: Mầm mống kinh tế TBCN biểu hiện ở những điểm nào?
Giảng: Thời Minh và thời Thanh tồn tại khoảng hơn 500 năm ở Trung Quốc. Trong suốt quá trình lịch sử ấy, mặc dù còn có những mặt hạn chế song Trung Quốc đã đạt được nhiều thành tựu trên nhiều lĩnh vực.
Yêu cầu: HS đọc SGK.
Hỏi: Trình bày những thành tựu nổi bật về văn hoá Trung Quốc thời phong kiến?
Hỏi: Kể tên một số tác phẩm văn học lớn mà em biết?
Hỏi: Em có nhận xét gì về trình độ sản xuất gốm qua hình 10 trong SGK?
Hỏi: Kể tên một số công trình kiến trúc lớn? Quan sát Cố cung (hình 9 SGK) em có nhận xết gì?
Hỏi: Trình bày hiểu biết của em về khoa học - kĩ thuật của Trung Quốc?
- HS đọc phần 4.
- Xoá bỏ miễn giảm sưu thuế, mở mang các công trình thuỷ lợi, khuyến khích phát triển thủ công nghiệp: khai mỏ, luyện kim, dệt tơ lụa, đúc vũ khí...
- Ổn định đời sống nhân dân sau nhiều năm chiến tranh lưu lạc.
- Theo dõi trong SGK rồi trình bày.
- Vua Mông Cổ là Hốt Tất Liệt diệt nhà Tống, lập nên nhà Nguyên ở Trung Quốc.
- Dựa vào GSK để trình bày
- Người Mông Cổ có địa vị cao, hưởng nhiều đặc quyền.
- Người Hán bị cấm đoán đủ thứ như cấm mang vũ khí, thậm trí cả việc họp chợ, ra đường vào ban đêm...
- HS đọc phần 5.
- 1368, nhà Nguyên bị lật đổ, nhà Minh thống trị. Sau đó Lí Tự Thành lật đổ nhà Minh. Quân Mãn Thanh tư phương Bắc tràn xuống lập nên nhà Thanh.
- XHPK lâm vào tình trạng suy thoái.
+ Vua quan ăn chơi xa xỉ.
+ Nông dân, thợ thủ công phải nộp tô, thuế nặng nề.
+ Phải đi lao dịch, đi phu.
+ Xuất hiện nhiều xưởng dệt lớn, xưởng làm đồ sứ... với sự chuyên môn hoá cao, thuê nhiều nhân công.
+ Buôn bán với nước ngoài được mở rộng.
- HS đọc phần 6.
- Đạt được thành tựu trên rất nhiều lĩnh vực văn hoá khác nhau: văn học, sử học, nghệ thuật điêu khắc, hội hoạ.
- "Tây du ký", "Tam quốc diễn nghĩa", "Đông chu liệt quốc"...
- Đạt đến đỉnh cao, trang trí tinh xảo, nét vẽ điêu luyện...Đó là tác phẩm nghệ thuật.
- Cố cung, Vạn lí trường thành, khu lăng tẩm của các vị vua.
- Gợi ý: đồ sộ, rộng lớn, kiên cố, kiến trúc hài hoà, đẹp...
- Có nhiều phát minh lớn đóng góp cho sự phát triển của nhân loại như giấy viết, kĩ thuật in ấn, la bàn, thuốc súng...
- Ngoài ra, Trung Quốc còn là nơi đặt nên móng cho các ngành khoa học - kĩ thuật hiện đại khác: đóng tàu, khai mỏ, luyện kim...
4. Trung Quốc thời Tống - Nguyên
a) Thời Tống : mở mang các công trình thủy lợi, khuyến khích sản xuất thủ công nghiệp như khai mỏ, luyện kim, dệt lụa, ... phát minh ra la bàn, thuốc súng, nghề in, giấy viết, kĩ thuật đóng tàu có bánh lái, ...
b) Thời Nguyên
- Phân biệt đối xử giữa người mông Cổ và người Hán.
- Nhân dân nổi dậy khởi nghĩa.
5. Trung Quốc thời Minh - Thanh.
- Thủ công nghiệp phát triển, xuất hiện mầm mống TBCN như nhiều xưởng dệt, gốm chuyên môn hóa cao, có nhiều nhân công làm việc.
- Ngoại thương phát triển, đã buôn bán với nhiều nước Đông Nam Á, Ấn Độ, Ba Tư,...
6. Văn hoá, khoa học - kĩ thuật Trung Quốc thời phong kiến.
a) Văn hoá
- Tư tưởng: Nho giáo.
- Văn học, sử học rất phát triển.
- Nghệ thuật: hội hoạ, điêu khắc, kiến trúc... đều ở trình độ cao.
b) Khoa học - kĩ thuật.
- "Tứ đại phát minh"
- Kĩ thuật đóng tàu, luyện sắt, khai thác dầu mỏ... có đóng góp lớn đối với nhân loại.
Củng cố
1. Trình bày những thay đổi của XHPK Trung Quốc thời Minh - Thanh?
2. Văn hoá, khoa học - kĩ thuật Trung Quốc thời phong kiến có những thành tựu gì?
Dặn dò
Làm bài tập trong vở bài tập. Học thuộc bài
Chuẩn bị bài Ấn Độ thời phong kiến
Tuần: 3	Ngày soạn: 28/08/2011
Tiết: 6
 Bài 5. ẤN ĐỘ THỜI PHONG KIẾN
MỤC TIÊU BÀI HỌC
Kiến thức
Các giai đoạn lớn của lịch sử Ấn Độ từ thời cổ đại đến giữa thế kỉ XIX.
Những chính sách cai trị của những vương triều và njhuwngx biểu hiện của sự phát triển thịnh đạt của Ấn Độ thời phong kiến.
Một số thành tựu của văn hoá Ấn Độ thời cổ, trung đại.
Tư tưởng
Lịch sử Ấn Độ thời phong kiến gắn sự hưng thịnh , li hợp dân tộc với đấu tranh tôn giáo.
Nhận thức được Ấn Độ là một trong những trung tâm của văn minh nhân loại, có ảnh hưởng sâu rộng đến sự phát triển lịch sử và văn hoá của nhiều dân tộc Đông Nam Á.
Kĩ năng
Bồi dưỡng kĩ năng quan sát bản đồ.
Tổng hợp những kiến thức trong bài để đạt được mục tiêu bài học.
THIẾT BỊ VÀ ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
1. Bản đồ Ấn Độ thời cổ đại và phong kiến.
2. Tư liệu về các triều đại ở Ấn Độ.
3. Một số tranh ảnh về các công trình văn hoá của Ấn Độ.
TIẾN TRÌNH GIỜ DẠY
Tổ chức lớp: KTSS
Kiểm tra bài cũ
Sự suy yếu của xã hội phong kiến Trung Quốc cuối thời Minh- Thanh được biểu hiện như thế nào?
Trình bày những thành tựu lớn về văn hoá, khoa học- kĩ thuật của Trung Quốc thời phong kiến.
Bài mới
Ấn Độ- một trong những trung tâm văn minh lớn nhất của nhân loại cũng được hình thành từ rất sớm. Với một bề dày lịch sử và những thành tựu văn hoá vĩ đại, Ấn Độ có những đóng góp lớn lao trong lịch sử nhân loại.
HOẠT ĐỘNG DẠY
HOẠT ĐỘNG HỌC
GHI BẢNG
Yêu cầu: HS đọc SGK.
Hỏi: Các tiểu vương quốc đầu tiên được hình thành ở đâu trên đất Ấn Độ? Vào thời gian nào? 
Dùng bản đồ giới thiệu những con sông lớn góp phần hình thành nền văn minh từ rất sớm của Ấn Độ.
Hỏi: Nhà nước Magađa thống nhất ra đời trong hoàn cảnh nào?
- Đất nước Ma-ga-đa tồn tại trong bao lâu?
- Vương triều Gup-ta ra đời vào thời gian nào?
Yêu cầu: HS đọc SGK
Hỏi: Sự phát triển của vương triều Gup-ta thể hiện ở những mặt nào?
Hỏi: Sự sụp đổ của vương triều Gup-ta diễn ra như thế nào?
- Người Hồi giáo đã thi hành những chính sách gì?
Hỏi: Vương triều Đê-li tồn tại trong bao lâu?
Hỏi: Vua A-cơ-ba đã áp dụng những chính sách gì để cai trị Ấn Độ?
(GV giới thiệu thêm về A-cơ-ba cho HS)
Yêu cầu : HS đọc SGK.
- Chữ viết đầu tiên được người Ấn Độ sáng tạo là loại chữ gì? Dùng để làm gì?
Giảng: Kinh Vêđa là bộ kinh cầu nguyện cổ nhất, "Vêđa" có nghĩa là "hiểu biết", gồm 4 tập. 
Hỏi: Kể tên các tác phẩm văn học nổi tiếng của Ân Độ?
Giảng: Vở "Sơkuntơla" nói về tình yêu của nàng Sơkuntơla và vua Đusơta, phỏng theo một câu chuyện dân gian Ấn Độ.
Hỏi: Kiến trúc Ấn Độ có gì đặc sắc?
(GV giới thiệu tranh ảnh về kiến trúc Ấn Độ như lăng Tadj Mahall, chùa hang Ajanta...)
- HS đọc phần 1 SGK.
+ 2500 năm TCN, trên lưu vưc sông Ấn, thành thị xuất hiện.
+ 1500 năm TCN, trên lưu vực sông Hằng cũng có những thành thị.
- Những thành thị- tiểu vương quốc dần liên kết với nhau. Đạo Phật có vai trò quan trọng trong quá trình thống nhất này.
- Trong khoảng hơn 3 thế kỉ: từ thế kỉ VI TCN đến thế kỉ III TCN.
- TK IV, Vương triều Gupta được thành lập.
- HS đọc phần 2.
- Cả kinh tế - xã hội và văn hoá đều rất phát triển: chế tạo được sắt không rỉ, đúc tượng đồng, dệt vải với kĩ thuật cao, làm đồ kim hoàn...
- Đầu thế kỉ XII, người Thổ Nhĩ Kì tiêu diệt miền Bắc Ấn vương triều Gupta sụp đổ.
- Chiếm ruộng đất, cấm đạo Hinđu ® mâu thuẫn dân tộc.
- Từ XII đến XVI, bị người Mông Cổ tấn công lật đổ.
- Thực hiện các biện pháp để xoá bỏ sự kì thị tôn giáo, thủ tiêu đặc quyền Hồi giáo, khôi phục kinh tế và phát triển văn hoá.
- HS đọc phần 3.
- Chữ Phạn ® để sáng tác văn học, thơ ca, sử thi, các bộ kinh và là nguồn gốc của chữ Hinđu.
2 bộ sử thi:
Mahabharata và Ramayana.
- Kịch của Kaliđasa.
- Kiến trúc Hinđu: tháp nhọn nhiều tầng, trang trí bằng phù điêu.
- Kiến trúc Phật giáo: chùa xây hoặc khoét sâu vào vách núi, tháp có mái tròn như bát úp...
1. Những trang sử đầu tiên
- 2500 năm đến 1500 năm TCN những thành thị của người Ấn xuất hiện trên sông Ấn và sông Hằng.
- Các thành thị - tiểu vương quốc này liên kết với nhau hình thành nhà nước rộng lớn Ma – ga – đa ở hạ lưu sông Hằng ( TK VI TCN), phát triển hùng mạnh dưới thời vua A – sô – ca, cuối thế kỉ thứ III TCN.
- Từ sau thế kỉ III TCN, Ấn Độ lại chia thành nhiều quốc gia nhỏ. Đến đầu TK IV, lại được thống nhất dưới vương triều Gúp – ta.
2. Ấn Độ thời phong kiến
* Vương triều Gup-ta:( TK IV - VI)
- Thời kì này, Ấn Độ trở thành một quốc gia PK hùng mạnh, công cụ sắt được sử dụng rộng rãi, kinh tế - xã hội và văn hóa phát triển.
	Đến đầu thế kỉ thứ VI, vương triều Gúp – ta bị diệt vong, sau đó Ấn Độ luôn luôn bị nước ngoài xâm lược và cai trị.
* Vương quốc Hồi giáo Đê-li( XII- XVI)
Thế kỉ XII, Ấn Độ bị Thổ Nhĩ Kì xâm lược, lập ra triều đại Hồi giáo Đê – li, thi hành chính sách cướp đoạt ruộng đất và cấm đoán đạo Hin – đu, mâu thuẫn dân tộc căng thẳng.
* Vương triều Mô-gôn (TK XVI - giữa TK XIX).
- Xoá bỏ kì thị tôn giáo.
- Khôi phục kinh tế.
- Phát triển văn hoá.
3. Văn hoá Ấn Độ
- Chữ viết: chữ Phạn là chữ viết riêng, dùng làm ngôn ngữ, văn tự để sáng tạo các tác phẩm văn học, thơ ca. Đây là nguồn gốc của chữ Hin – đu.
- Tôn giáo: đạo Bà La Môn có kinh Vê – đa là bộ kinh cầu nguyện xưa nhất ; đạo Hin – đu là một tôn giáo phổ biến ở Ấn Độ hiện nay.
 Nền văn học Hin – đu : với giáo lí, pháp luật, thơ ca, sử thi, ...có ảnh hưởng đến đời sống xã hội.
- Kiến trúc: