Giáo án Lịch sử 7 - Tiết 21, Bài 13: Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII (Tiết 1) - Năm học 2012-2013

Ngày soạn: 1/10/2012
Ngày dạy: 10/2012
Tuần 11
Tiết 21
CHƯƠGN III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN
( (TK XIII-XIV )
BÀI 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII
I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP 
I.MỤC TIÊU BÀI HỌC
1.Kiến thức: Nguyên nhân làm cho nhà Lý sụp đổ và nhà Trần thành lập. Việc nhà Trần thành lập đã góp phần củng cố chế độ quân chủ trung ương tập quyền vững mạnh thông qua việc sửa đổi pháp luật thời Lý 
2.Kĩ năng: Đánh giá các thành tựu xây dựng nhà nước, pháp luật thời Trần 
3.Thái độ: Tự hào về lịch sử dân tộc, về ý thức tự lập tự cường của ông cha ta thời Trần
II.PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
1.Chuẩn bị của giáo viên: 
	-Bảng phụ ( 2 cái )
	-Tư liệu về Trần Toàn, pháp luật thời Trần
2.Chuẩn bị của HS: Học bài, soạn bài trước khi đến lớp
III.DỰ KIÊN PHƯƠNG PHÁP
1.Chủ đạo: vấn đáp, trực quan, động nảo, trình bày 1 phút.
2.Bổ trợ: gợi mở, diễn giải.
IV.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC.
HOẠT HOẠT CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG
1.Ổn định lớp: Kiểm tra sỉ số (1p)
2.Kiểm tra bài củ: Không (0p)
3.Bài mới: giới thiệu bài mới (44p)
*HĐ1 Nhà Lý sụp đổ 
-Yêu cầu HS đọc mục 1
-H: Nhà Lý lên ngôi năm nào ?
-Giảng: Nhà Lý được thành lập từ năm 1009 trải qua 8 đời vua, nhưng đến đời vua thứ 9, nhà Lý ngày càng suy yếu trầm trọng
-H: Nguyên nhân nào dẫn đến nhà Lý suy yếu như vậy?
-Giảng: Đời vua thứ 8, Lý Huệ Tông chỉ sinh được con gái và mắc bệnh cuồng nên phải nhường ngôi cho con gái Lý Chiêu Hoàng. Lợi dụng cơ hội đó, các đại thần trong triều tranh chấp quyền hành. Quan lại bên dưới quay nhiễu bóc lột nhân dân không chăm lo đến sản xuất nông nghiệp và đời sống của dân
-Gọi HS đọc phần chữ nhỏ “ Bấy giờnghĩ đến việc gì ?”
-H: Việc làm trên của vua quan nhà Lý đã dẫn đến hậu quả gì ?
-Giảng: Một số thế lực phong kiến ở các địa phương đánh giết lẫn nhau chống lại triều đình, một số nước phía nam thỉnh thoảng đem quân vào cướp phá Đại Việt -> nhà Lý càng khó khăn
-H: Trước tình hình đó nhà Lý đã làm gì ?
-Giảng: Nhân cơ hội đó, nhà Trần buộc vua nhà Lý phải nhường ngôi cho Trần Cảnh vào tháng 12-1226 ( Trần Cảnh là chồng của Lý Chiêu Hoàng)
-Chuyển ý.
*HĐ2: Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền
-Yêu cầu HS đọc mục 2
-H: Sau khi lên nắm chính quyền, nhà Trần đã làm gì ?
-H: Bộ máy quan lại thời Trần được tổ chức như thế nào ?
-Giảng: 
+Đứng đầu triều đình là vua , các vua thường truyền ngôi sớm cho con và xưng là Thái thượng hoàng. Các chức đại thần văn võ do người họ Trần nắm giữ
+ở địa phương: Cả nước chia 12 lộ, đứng đầu các lộ có các chức chánh phó An phủ sứ . Dưới lộ là phủ do chức tri phủ cai quản, châu huyện do các chức tri châu, tri huyện trông coi. Dưới cùng là xã, người đứng đầu xã do dân bầu ra 
-H: Nhận xét về tổ chức hệ thống quan lại thời Trần
-Giảng: Nhà Trần còn đặt thêm một số cơ quan như: Quốc sử việc, Thái y viện. Và một số chức quan:
Hà đê sứ: trông coi việc sửa, đắp đê điều
Khuyến nông sứ: Chăm lo, khuyến khích nông dân sản xuất
Đồn điền sứ: Chuyên mộ người đi hoang
-H: So với bộ máy nhà nước thời Lý, bộ máy nhà nước thời Trần có đặc điểm gì khác
-Chuyển ý.
*HĐ3: Pháp luật thời Trần 
-Gọi:HS đọc
-Giảng: Thời Trần , nhà nước rất chú trọng sửa sang luật pháp và đã ban hành bộ luật mới là Quốc triều hình luật.
-H: Nhận xét Hình luật thời Trần so với Hình như thời Lý
-Giảng: Nhà Trần đã đặt cơ quan Thẩm hình viện để xét xử kiện cáo. Mối quan hệ giữa vua quan và nhân dân thời Trần tuy có sự khác biệt nhưng chưa sâu sắc vì vua Trần vẫn để chuông lớn ở thềm cung điện cho dân đến gõ khi cần. Những lúc vua đi thăm các địa phương, nhân dân có thể đón rước thậm chí xin vua dừng lại xem một vụ kiện oan
4.Củng cố (4p)
-H: Nhà Trần được thành lập trong hoàn cảnh nào ?
-H: Vẽ sơ dồ bộ máy nhà nước thời Trần
-H: Bộ máy nhà nước thời Trần có nét gì khác so với thời Lý 
5.Dặn dò (1p)
-Học bài 13
-Chuẩn bị bài 13 phần tiếp theo II:
-Chủ trương, biện pháp xây dựng quân đội ,củng cố quốc phịng của nh Trần
-Nhà Trần đ lm gì để phục hồi và phát triển kinh tế sau những năm suy thoái cuối thời Lý?
-Lớp trưởng báo cáo
-Lắng nghe tích cực
-Đọc mục 1
- Năm 1009
- Lắng nghe tích cực.
-Quan lại ăn chơi sa đọa, chính quyền không quan tâm đến đời sống của nhân dân
- Lắng nghe tích cực
- HS đọc SGK 
-Lụt lội hạn hán mất mùa liên tiếp xảy ra. Dân nghèo phải bán con đi làm nô tì cho người giàu hay bỏ vào chùa kiếm sống
-Nông dân nhiều nơi nổi dậy đấu tranh 
-Lắng nghe tích cực.
- Nhà Lý phải dựa vào các thế lực họ Trần để chống lại các lực lượng nổi lọan 
-Lắng nghe tích cực.
-HS đọc mục 2
- Dẹp yên rối lọan, xây dựng bộ máy nhà nước
- Theo chế độ quân chủ trung ương tập quyền gồm 3 cấp:
+ triều đình
+ các đơn vị hành chính trung gian
+Các cấp hành chính cơ sở 
-Lắng nghe tích cực.
- Có quy cũ và đầy đủ hơn
-Lắng nghe tích cực.
-Vua nhường ngôi cho con, sớm tự là Thái thượng hoàng cùng con cai quản đất nước
- Các chức quan đại thần do những người trong họ nắm giữ
- Đặt thêm một số cơ quan và một số chức quan và một số chức quan để trông coi sản xuất
- Cả nước chia thành 12 lộ
-HS đọc mục 3.
-Lắng nghe tích cực.
-Xác định lại những điều ban dưới thời Lý và có bổ sung:
+Xác nhận và vệ quyền tư hữu tài sản
+Quy định cụ thể việc mua bán ruộng đất 
-Lắng nghe tích cực.
-Cuối thế kỉ XII, nhà Lý suy yếu, quan lại nhà Lý ăn chơi sa đọa, không chăm lo đời sống của nhân dân 
-KT khủng hoảng hạn hán lụt lội xảy ra liên miên, nhân dân khổ cực, nhiều nơi nổi day, đấu tranh 
-Tháng 12-1226 Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh à nhà trần thành lập.
-Lên bảng vẽ trên bảng phụ GV đã chuẩn bị.
-Vua nhường ngôi cho con, sớm tự là Thái thượng hoàng cùng con cai quản đất nước
- Các chức quan đại thần do những người trong họ nắm giữ
- Đặt thêm một số cơ quan và một số chức quan và một số chức quan để trông coi sản xuất
- Cả nước chia thành 12 lộ
-Ghi nhớ.
1. Nhà Lý sụp đổ (10 phút)
-Cuối thế kỉ XII, nhà Lý suy yếu, quan lại nhà Lý ăn chơi sa đọa, không chăm lo đời sống của nhân dân 
-KT khủng hoảng hạn hán lụt lội xảy ra liên miên, nhân dân khổ cực, nhiều nơi nổi day, đấu tranh 
-Tháng 12-1226 Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh à nhà trần thành lập.
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền (17p)
-Bộ máy nhà nước được tổ chức theo chế độ quân chủ trung ương tập quyền được phân làm 3 cấp 
+Triều đình
+Các đơn vị hành chính trung gian
+Các cấp hành chính cơ sở 
-Thực hiện chế độ Thái Thượng Hoàng.
-Đặt thêm 1 số cơ quan: quốc sử viện, Thái y việnvà một số chức quan 
- Cả nước chia thành 12 lộ
-Các quý tộc họ trần được phong vương và ban thái ấp.
3. Pháp luật thời Trần ( 12 p)
-Ban hành bộ luật mới gọi là Quốc triều hình luật nội dung giống như luật thời Lý nhưng được bổ sung thêm. Luật xác nhận và bảo vệ quyền tư hửu tài sản.
-Cơ quan luật pháp được tăng cường và hoàn thiện. Đặt cơ quan Thẩm hình viện để xử kiện
*Rút kinh nghiệm sau tiết dạy:
.......................................................................
...............................................