Giáo án Lịch sử 7 - Tiết 12, Bài 9: Nước Đại Cổ Việt thời Đinh - Tiền Lê (Tiết 1: Tình hình chính trị, quân sự) - Phạm Thị Bích Lệ

Ngày soạn: 18 – 09 – 2011
Ngày dạy: 23 – 09 – 2011
Tuần: 6
Tiết: 12
BÀI 9: NƯỚC ĐẠI CỒ VIỆT THỜI ĐINH – TIỀN LÊ
TIẾT 1: TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ, QUÂN SỰ
I. MỤC TIÊU
 1. Kiến thức : Giúp học sinh :
- Thời Đinh – Tiền Lê, bộ máy nhà nước đã được xây dựng tương đối hoàn chỉnh, không còn đơn giản như thời Ngô Quyền.
- Nhà Tống đem quân xâm lược nước ta nhưng đã bị quân và dân ta đánh bại
 2. Tư tưởng.
- Giáo dục học sinh lòng tự hào, tự tôn dân tộc, ý thức độc lập, tự chủ trong xây dựng.
- Sự biết ơn đối với những người có công xây dựng, bảo vệ trong thời kỳ đầu giành độc lập.
 3. Kỹ năng.
 - Bồi dưỡng kỹ năng vẽ sơ đồ, lập biểu đồ.
II. CHUẨN BỊ.
1. Giáo viên:
- Một số tranh ảnh về đền thờ vua Đinh và vua Lê tại Ninh Bình.
- Lược đồ cuộc kháng chiến chống Tống của Lê Hoàn.
2. Học sinh
- Sách giáo khoa.
- Vở bài soạn, vở bài học
- Sưu tầm một số tranh ảnh về đền thờ vua Đinh, Vua Lê.
III. TIẾN TRÌNH DẠY VÀ HỌC.
 1. Kiểm tra bài cũ.
- Em hãy cho biết những biểu hiện về ý thức tự chủ của Ngô Quyền trong việc xây dựng đất nước?
- Đinh Bộ Lĩnh đã thống nhất đất nước như thế nào ? Nguyên nhân ?
 2. Giới thiệu bài. Vào năm 967, các sứ quân lần lượt bị đánh bại, tình trạng cát cứ chấm dứt -> đất nước được thống nhất. Vậy ! Đinh Bộ Lĩnh đã làm gì ? -> bài mới.
 3. Bài mới.
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
GHI BẢNG
Hoạt động 1: Tìm hiểu quá trình nhà Đinh xây dựng đất nước
? Sau khi thống nhất nước Đinh Bộ Lĩnh đã làm gì? 
? Tên nước là Đại Cồ Việt và không dùng niên hiệu của Hoàng đế Trung Quốc nói nên điều gì?
HS: Dựa vào sgk trả lời.
GV: Khẳng định VN có giang sơn riêng, bờ cõi riêng, Nước Đại Cồ Việt độc lập ngang hàng với Trung Quốc chứ không phải là nước phụ thuộc. ĐBL là người Việt đầu tiên xưng đế. Hoàng đế là tước hiệu của vua nước lớn mạnh.
? Tình hình triều chính nhà Đinh được tổ chức như thế nào ?
? Đinh Bộ Lĩnh đã có những chính sách gì để xây dựng đất nước ?
? Những việc làm của vua Đinh có ý nghĩa như thế nào ?
HS: Đinh bộ Lĩnh đã tiến thêm một bước trong việc xây dựng chính quyền độc lập, tự chủ, khẳng định chủ quyền của quốc gia, dân tộc. 
? Về đối ngoại Đinh Bộ Lĩnh có chính sách gì?
GV: Mặc dù xưng đế nhưng ông ý thức được quan hệ giao bang rất quan trọng giữa ta và TQ . Mùa Xuân năm 970 ông sai sứ thần sang giao hảo với nhà Tống
HS: quan sát đền thờ vua Đinh ® ý nghĩa của việc lập đền thờ.
Hoạt động 2: Tìm hiểu về tổ chức chính quyền thời Tiền Lê
HS thảo luận nhóm : Vì sao các tướng lĩnh lại suy tôn Lê Hoàn lên làm vua?
GV: Đinh Tiên Hoàng và Đinh Liễn bị giết, Đinh Toàn lên ngôi vua còn nhỏ (5 tuổi)
GV: giới thiệu vài nét về Lê Hoàn và hành động khoác áo Long bào cho Lê Hoàn của thái hậu Dương Vân Nga .
? Em có nhận xét gì về hành động của thái hậu họ Dương?
HS: Hành động của thái hậu họ Dương là đúng đắn. Bà đã biết hy sinh quyền lợi của dòng họ, vượt lên quan niệm của chế độ phong kiến để bảo vệ lợi ích của dân tộc, đây là việc làm đáng ca ngợi và khâm phục.
HS: vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước ở trung ương thời Tiền Lê. So sánh với thời Ngô và nhận xét .
? Bộ máy nhà nước ở địa Phương được tổ chức như thế nào?
? Cách tổ chức quân đội của nhà tiền Lê ® Nhận xét.
GV: giải thích chế độ “ngụ binh ư nông”
Hoạt đông 3. Tìm hiểu về cuộc kháng chiến chốngTống của Lê Hoàn 
? Nhà Lê đã chuẩn bị cho cuộc kháng chiến chống Tống như thế nào ?
? Trận phục kích ở sông Bạch Đằng đã từng diễn ra trong lịch sử do ai chỉ huy? 
GV: giới thiệu ký hiệu trên bản đồ để học sinh quan sát và trình bày.
HS: Quan sát và trình bày.
GV: Tường thuật diễn biến cuộc kháng chiến chống Tống trên bản đồ.
? Em có nhận xét gì về cách đánh giặc của Lê Hoàn?
? Kết quả?
? Ý nghĩa của cuộc kháng chiến chống Tống?
1. Nhà Đinh xây dựng đất nước
- Năm 968 Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế ( Đinh Tiên Hoàng)
- Đặt tên nước là Đại Cồ Việt đóng đô ở Hoa Lư .
- Năm 970 đặt niên hiệu là Thái Bình.
* Đối nội:
- Phong vương cho các con.
- Cử các tướng thân cận giữ chức vụ chủ chốt.
- Xây dựng cung điện , đúc tiền đề ra hình phạt.
* Đối ngoại: Giao hảo với nhà Tống 
2. Tổ chức chính quyền thời Tiền Lê
a. Hoàn cảnh: 
	 Triều đình biến cố 
+ Năm 979 
 Nhà Tống xâm lược 
 Đại Cồ Việt
=>Lê Hoàn được suy tôn lên làm vua, (lập nên nhà Tiền Lê) đổi niên hiệu là Thiên Phúc.
b. Bộ máy nhà nước
 * Ở Trung ương :
 -Vua đứng đầu giúp việc cho vua có thái sư và đại sư
 - Dưới vua có quan văn, quan võ.
 * Các đơn vị hành chính :
 Cả nước chia 10 lộ ® Phủ® Châu 
c. Quân đội : Gồm 2 bộ phận:
 Cấm quân và quân địa phương. Theo chế độ “ngụ binh ư nông”
3. Cuộc kháng chiến chống Tống của Lê Hoàn 
a. Diễn biến
* Quân Tống : do Hầu Nhân Bảo chỉ huy tiến vào nước ta theo 2 đường: 
 - Thuỷ: Theo sông Bạch Đằng
 - Bộ: Vào đường Lạng Sơn
* Ta: Lê Hoàn trực tiếp lãnh đạo 
 - Thuỷ: Đóng cọc ở sông Bạch Đằng
 - Bộ: Phục kích ở ải Chi Lăng
 b. Kết quả:
 Hầu Nhân Bảo bị giết, quân Tống đại bại, ta trao trả tù binh, quan hệ bình thường với Tống 
c. Ý nghĩa :
- Thể hiện quyết tâm chống giăc ngoại xâm của ta
- Khả năng bảo vệ độc lập dân tộc của nhân dân ta.
	* Sơ kết: Nhà Đinh thành lập tồn tại 13 năm , truyền được 2 đời vua . Cuối thời Đinh nội bộ mâu thuẫn, nhà Tống âm mưu xâm lược nước ta. Trong hoàn cảnh đó, Lê Hoàn được suy tôn lên làm vua. Ông đã tổ chức thành công cuộc kháng chiến chống Tống, đem lại hoà bình cho đất nước. 
4. Củng cố: 
 	 - Hoàn thành sơ đồ bộ máy chính quyền trung ương thời Tiền Lê .
- Ý nghĩa của cuộc kháng chiến chống Tống.
Câu 1: “Cờ lau tập trận” là nói về nhân vật nào trong lịch sử nước ta?
	A. Lê Hoàn.	B. Đinh Bộ Lĩnh.
C. Trần Quốc Tuấn.	D. Trần Thủ Độ.
Câu 4: “Loạn 12 sứ quân” diễn ra vào thời điểm nào?
	A. cuối thời nhà Ngô.	 B. cuối thời nhà Đinh
	C. cuối thời nhà Tiền Lê. D. cuối thời nhà Lý
Câu 5: Khi Lê Hoàn lên ngôi vua, nước ta phải đối phó với quân xâm lược nào?
	A. quân Đường ở Trung Quốc.	B. quân Hán ở Trung Quốc.
	C. quân Minh ở Trung Quốc.	D. quân Tống ở Trung Quốc.
5. Hướng dẫn học tập ở nhà:
- Học bài kết hợp vở ghi và sgk.	
- Chuẩn bị bài 9 phần II: Soạn bài dựa vào các câu hỏi xanh sgk.
IV. Rút kinh nghiệm: