Giáo án Lịch sử 7 - Phan Khắc Trung

 sách và biện pháp cải cách của Hồ Quí Ly khá toàn diện trên tất cả các lĩnh vực
-Hồ Quí Ly là một nhà cải cách lớn.
* Hoạt động 3 
Mục tiêu: Học sinh nắm được Ý nghĩa, tác dụng của cải cách Hồ Quí Ly 
 HS thảo luận nhóm : 
- N1,2,3 : Những cải cách của HQL có tác dụng như thếnào ?
- N4,5,6 : Những cải cách của HQL có hạn chế gì ?
- Đại diện nhóm báo cáo kết quả thảo luận.
- GV: Nhận xét , chốt ý: Mặc dù có nhiều hạn chế nhưng những cải cách của HQL đã đưa đất nước thoát khỏi tình trạng khủng hoảng. Điều đó chứng tỏ ông là một nhà cải cách có tài và là một người yêu nước thiết tha.
1. Nhà Hồ thành lập:
- Cuối thế kỉ XIV nhà trần suy yếu.
- Xã hội khủng hoảng sâu sắc.
- Nguy cơ ngoại xâm đe dọa.
* Hồ Quí Ly phế truất vua Trần, lập nên nhà Hồ(1400)
2. Những biện pháp cải cách của Hồ Quí Ly 
a. Chính trị:
- Cải tổ hàng ngũ võ quan.
- Đổi tên một số đơn vị hành chính.
- Đặt lệ cử quan triều đình về các lộ.
b. Kinh tế, tài chính:
- Phát hành tiền giấy.
- Ban hành chính sách hạn điền
- Qui định lại thuế đinh, thuế ruộng đất.
c. Xã hội:
- Ban hành chính sách hạn nô.
- Bắt nhà giàu thừa thóc bán cho dân đói.
- Tổ chức nơi chữa bệnh cho dân.
d. Văn hóa,giáo dục:
- Đề cao chữ Nôm.
- Sửa đổi chế độ thi cử, học tập
e. Quân sự:
- Làm lại sổ đinh.
- Chế tạo súng, xây thành kiên cố.
* Kiên quyết bảo vệ tổ quốc.
3. Ý nghĩa, tác dụng của cải cách Hồ Quí Ly 
a/ Tác dụng :
- Hạn chế tập trung ruộng đất vào tay quí tộc địa chủ.
- Làm suy yếu thế lực họ Trần.
- Tăng nguồn thu nhập cho nhà nước.
b/ Hạn chế:
- Các chính sách đó chưa triệt để, chưa phù hơp với tình hình thực tế, chưa giải quyết được nhu cầu bức thiết của nhân dân.
4.Củng cố: 
? Nhà Hồ được thành lập trong hoàn cảnh nào sau đây:
A. Nhà Trần suy yếu, xã hội khủng hoảng.
B. Làng xã tiêu điều, dân đinh giảm sút, đời sống nhân dân khó khăn
C. Ngoại xâm đe dọa.
D. Tất cả các ý trên.
* Trò chơi ô chữ:
H
Ạ
N
Đ
I
Ề
N
L
Â
U
T
H
U
Y
Ề
N
Đ
Ạ
I
N
G
U
H
Ồ
Q
U
Í
L
Y
T
H
Ầ
N
C
Ơ
H
Ạ
N
N
Ô
V
Õ
Q
U
A
N
5 Hướng dẫn về nhà: 
 -Học hài cũ, trả lời các câu hỏi SGK. Chuẩn bị bài sau( Soạn bài ôn tập)
Ngày soạn: 24/11/2010
Bài 17
Tiết: 32 ÔN TẬP CHƯƠNG II VÀ CHƯƠNG III
 I / Mục tiêu:
1/ Kiến thức: 
- Củng cố những kiến thức cơ bản về lịch sử thời Lý- Trần - Hồ.
- Nắm được những thành tựu chủ yếu về các mặt chính trị, kinh tế, văn hoá của Đại Việt thời Lý,
 Trần,Hồ
 2/ Kĩ năng:
- Sử dụng lược đồ.
- Phân tích tranh ảnh, trả lời câu hỏi.
- Lập bảng thống kê.
3/ Tư tưởng:
- Giáo dục lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, biết ơn tổ tiên.
II/ Tiến trình lên lớp::
1/ Ổn định:
2/ Kiểm tra bài cũ:
? Trình bày tóm tắt cải cách của Hồ Quí Ly?
? Nêu những mặt tiến bộ và hạn chế của cải cách Hồ Quí Ly? Em có nhận xét, đánh giá gì về nhân vật này?
3/ Bài mới:
* Đặt vấn đề: Từ thế kỉ X- XV ba triều đại Lý - Trần - Hồ lên nắm chính quyền. Đó là giai đoạn lịch 
sử hào hùng, vẻ vang của dân tộc. Nhìn lại cả một chặn đường lịch sử, chúng ta có quyền tự hào về truyền 
thống đấu tranh anh dũng của dân tộc trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Hôm nay chúng ta 
cùng nhau ôn lại chặng đường lịch sử hào hùng ấy. 
 * Hoạt động của GV và HS
 * Ghi bảng.
- Thời Lý- Trần nhân dân ta đã phải đương đầu với những cuộc xâm lượcnào?
- Lực lượng quân xâm lược?
* HS thảo luận nhóm:
 - N1,2: Thời gian bắt đầu và kết thúc của mỗi cuộc kháng chiến?
- Chống Tống thời Lý.
- Chống Mông Nguyên thời Trần.
- N3 : Đường lối chống giặc trong mỗi cuộc kháng chiến:
- N4 : Những gương tiêu biểu trong mỗi cuộc kháng chiến:
- N5 : Vài ví dụ về tinh thần đoàn kết chống giặc trong mỗi cuộc kháng chiến:
- N6: Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa 
 lịch sử của các cuộc kháng chiến ?
1/ Thời Lý- Trần nhân dân ta đã phải đương đầu với các cuộc xâm lược Tống- Mông Nguyên.
- Lực lượng quân XL:
+ Quân XL Tống: 10 vạn bộ binh tinh nhuệ, 1vạn ngựa chiến, 20 vạn dân phu. 
+ Quân XL Mông Nguyên:
 Lần 1: 3 vạn quân
 Lần 2: 50 vạn quân
 Lần 3: 30 vạn quân
2/ Diễn biến các cuộc kháng chiến:
a/ Thời gian: 
- Kháng chiến chống Tống: 10-1075 đến 3-1077
- Kháng chiến chống Mông Nguyên:
+ Lần thứ nhất: Đầu 1-1258 đến 29-1-1258
+ Lần thứ hai : 1-1285 đến 6-1285
+ Lần thứ ba : 12-1287 đến 4-1288
b/ Đường lối chống giặc:
- Kháng chiến chống Tống: Tiến công trước để tự vệ,
 Phòng thủ chặt, tấn công bất ngờ.
- Kháng chiến chống Mông Nguyên:
 + Chủ trương “Vườn không nhà trống”, 
 + Trướcthế giặc mạnh, ta tạm thời rút lui để bảo tồn lực lượng, chờ giặc lâm vào thế khó khăn ta phản công tiêu diệt. 
c/ Những gương tiêu biểu: 
- Kháng chiến chống Tống: Lý Thường Kiệt, Tông Đản, Thân Cảnh Phúc.
- Kháng chiến chống Mông Nguyên:Trần Thủ Độ, Trần Quốc Tuấn, Trần Quốc Toản, Trần Bình Trọng, Trần Khánh Dư, 
d/ Vài ví dụ về tinh thần đoàn kết chống giặc trong mỗi cuộc kháng chiến:
- Kháng chiến chống Tống là sự đoàn kết chiến đấu giữa quân đội triều đình với đồng bào thiểu số ở miền núi.
- Kháng chiến chống Mông Nguyên: ND theo lệnh triều đình thực hiện “vườn không nhà trống”, giặc đến đâu cũng gặp phải sự chống cự của nhân dân ta.
e/ Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử:
 * Nguyên nhân thắng lợị:
- Do tinh thần đoàn kết hi sinh của toàn dân.
- Do sự lãnh đạo tài tình sáng suốt của bộ chỉ huy.
 * Ý nghĩa lịch sử:
- Đập tan âm mưu xâm lược của kẻ thù.
- Bảo vệ nền độc lập của dân tộc.
4. Củng cố: * Bài tập trắc nghiệm: Viết chữ đúng(Đ) sai(S)
c Lý Thường Kiệt chỉ huy cuộc kháng chiến chống Tống năm 1075-1077.
c Trần Quốc Tuấn là tác giả của tác phẩm Hịch tướng sĩ
c Thoát Hoan là tướng tổng chỉ huy xâm lược nước ta năm 1075-1077
c Lý Kế Nguyên chỉ huy trận đánh Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ 
c Trần Quốc Tuấn là người có công lớn trong ba lần kháng chiến chống Mông-Nguyên.
c Lê Văn Hưu là tác giả bộ Đại Việt sử kí.
5/ Hướng dẫn về nhà:
- GV hướng dẫn HS về làm bài tập 1, 2 SGK trang 81
- Xem trước bài 18: Cuộc kháng chiến của nhà Hồ
Ngày soạn: 24/11/2010
Tiết: 33 Chương IV: ĐẠI VIỆT THỜI LÊ SƠ.
 ( THẾ KỈ XV- ĐẦU THẾ KỈ XVI )
Bài 18: CUỘC KHÁNG CHIẾN CỦA NHÀ HỒ VÀ PHONG TRÀO 
 KHỞI NGHĨA CHỐNG QUÂN MINH ĐẦU THẾ KỈ XV.
 I/ Mục tiêu:
1/ Kiến thức:
- Thấy rõ âm mưu và những hoạt động bành trướng của nhà Minh đối với các nước xung quanh, trước hết là Đại Việt.
- Nắm được diễn biến ,kết quả, ý nghĩa các cuộc khởi nghĩa của quí tộc Trần, tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa của Trần Ngỗi và Trần Quí Khoáng.
2/ Kĩ năng:
- Lược thuật sự kiện lịch sử.
- Đánh giá công lao nhân vật lịch sử, ý nghĩa sự kiện lịch sử.
3/ Thái độ:
- Giáo dục truyền thống yêu nước, ý chí anh hùng bất khuất của nhân dân ta.
- Vai trò to lớn của quần chúng trong cuộc khởi nghĩa chống quân Minh xâm lược, học tập những tấm gương anh dũng bất khuất.
II/ Tiến trình dạy học:
1/ Ổn định: Điểm danh, nhận xét vệ sinh 
2/ Kiểm tra bài cũ:
- Nêu những chiến thắng tiêu biểu trong sự nghiệp chống giặc ngoại xâm của dân tộc ở thế kỉ XI-XIII
- Nêu nguyên thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của các cuộc kháng chiến ?
3/ Bài mới:
* Giới thiệu bài: Cuối năm 1406 nhà Minh đã huy động hàng chục vạn quân tràn vào xâm lược Đại Việt. Cuộc kháng chiến chống quân Minh của nhân dân ta diễn ra như thế nào, hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu
 Bài 18: Cuộc kháng chiến
 * Hoạt động của GV và HS
 * Ghi bảng.
 * Hoạt động 1 
Mục tiêu: Học sinh nắm được cuộc xâm lược của quân Minh
- HS đọc phần 1 SGK
- Vì sao quân Minh xâm lược nước ta ?
- Có phải quân Minh xâm lược nước ta là do nhà Hồ cướp ngôi nhà Trần không ? Vì sao ?
- GV: dùng lược đồ mô tả cuộc xâm lược của quân Minh và cuộc kháng chiến của nhà Hồ: Quân Minh đánh bại quân nhà Hồ ở một số điểm vùng biên giới Lạng Sơn. Quân nhà Hồ phải lui về thành Đa Bang cố thủ
- 22-1-1407 quân Minh đánh bại quân Hồ ở Đa Bang và chiếm Đông Đô. Quân nhà Hồ phải lui về cố thủ ở thành Tây Đô.
- 4-1407 quân Minh đánh chiếm thành Tây Đô, cha con Hồ Quí Ly chạy vào Hà Tĩnh và bị bắt vào tháng 6-1407.
→ cuộc kháng chiến thất bại.
- Vì sao cuộc kháng chiến của nhà Hồ thất bại nhanh chóng ? (Do đường lối đánh giặc sai lầm và do nhà Hồ không đoàn kết được toàn dân đánh giặc)
- GV nêu câu nói của Hồ Nguyên Trừng: “ Tôi không sợ đánh mà chỉ sợ lòng dân không theo”.
 * Hoạt động 2 
Mục tiêu: Học sinh nắm được các chính sách cai trị của nhà Minh
- GV: Sau khi đánh bại nhà Hồ, nhà Minh đã thiết lập bộ máy cai trị trên toàn đất nước ta, thi hành nhiều chính sách áp bức hà khắc.
- Nêu những chính sách cai trị của nhà Minh đối với nước ta ? ( chính trị, kinh tế, văn hoá )
- HS đọc phần in nghiêng SGK để thấy tội ác dã man của quân Minh.
- Nhận xét về chính sách cai trị của nhà Minh đối với nước ta ?(vô cùng thâm độc, tàn bạo )
- Các chính sách cai trị của nhà Minh nhằm mục đích gì ?
(nhằm đồng hoá dân tộc ta )
 * Hoạt động 3 
Mục tiêu: Học sinh nắm được 2 cuộc khởi nghĩa của quí tộc Trần
- Sau kháng chiến của nhà Hồ thất bại, nhân dân ta ở nhiều nơi đã nổi dậy khởi nghĩa 
- HS đọc đoạn in nghiêng SGK.
- GV:Tiêu biểu là hai cuộc khởi nghĩa của Trần Ngỗi và Trần Quí Khoáng.
- GV trình bày diễn biến trên lược đồ như trong SGK
- Nêu kết quả của các cuộc khởi nghĩa ?
- Tuy thất bại nhưng các cuộc khởi nghĩa có ý nghĩa gì ?
(Tuy thất bại nhưng các cuộc khởi nghĩa đó được coi là ngọn lửa nuôi dưỡng tinh thần yêu nước của nhân dân ta)
 * HS thảo luận nhóm:
- Đường lối của nhà Trần trong cuộc kháng chiến chống quân XL Mông Nguyên và của nhà Hồ trong kháng chiến chống quân Minh có gì khác nhau ?
1/ Cuộc xâm lược của quân Minh và sự thất bại của nhà Hồ:
- Quân Minh mượn cớ khôi phục lại nhà Trần để xâm lược nước ta.
- 1-1407 quân Minh chiếm Đông Đô.
- 4-1407 quân Minh chiếm Tây Đô.
- 6-1407 cha con Hồ Quí Ly bị bắt, cuộc kháng chiến thất bại.
2/ Chính sách cai trị của nhà Minh :
a/ Chính trị:
- Xoá bỏ quốc hiệu nước ta đổi thành quận Giao Chỉ, sáp nhập vào Trung Quốc.
b/ Kinh tế:
- Đặt ra hàng trăm thứ thuế.
- Bắt phụ nữ và trẻ em đem về Trung Quốc làm nô tì.
c/ Văn hoá :
- Thi hành chí