Giáo án Lịch sử 7 - Bài 19: Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn (1418-1427) - Tiết 37: Thời kỳ ở miền Tây Thanh Hóa (1418-1423)

n thấy được việc dựng cờ khởi nghĩa của Lê Lợi và những năm đầu hoạt động của nghĩa quân Lam Sơn.
- Nhận thấy được tinh thần hi sinh, vượt qua gian khổ, anh dũng bất khuất của nghĩa quân Lam Sơn.
2. Kỹ năng:
- Nhận diện và phân tích sự kiện lịch sử.
3. Tư tưởng:
- Lòng yêu nước tự hào tự cường dân tộc, tinh thần quyết tâm vượt khó và vươn lên. 
II. Đồ dùng:
- Giáo viên: Tư liệu tham khảo về Lê Lợi và khu căn cứ Lam Sơn. 
- Học sinh: Chuẩn bị sách vở và đọc bài trước khi đến lớp. 
III. Phương pháp:
Vấn đáp, phân tích, nêu vấn đề.
IV. Tiến trình dạy học:
HĐ 1. Khởi động: (2’) 
-Cách tiến hành:
*Giớ thiệu bài: 
Quân Minh đặt ách đô hộ nước ta đầu thế kỷ thứ XV. Thời kỳ này đã có nhiều cuộc khởi nghĩa nổ ra tiêu biểu nhất là cuộc kháng chiến Lam Sơn do Lê Lợi khởi sướng và lãnh đạo. Cuộc khởi nghĩa đó đã diễn ra như thế nào, diễn biến kêt quả ra sao? Chúng ta cùng đi tìm hiểu bài hôm nay.
HĐ của thày và trũ
Nội dung kiến thức
HĐ 2: Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa: (20’)
*Mục tiêu: Nhận biết được Lê Lợi là người yêu nước, có uy tín và việc ông dựng cờ khởi nghĩa ở Lam Sơn.
*Đồ dùng: Lược đồ vùng Lam Sơn.
*Cách tiến hành:
? Hãy cho biết một vài nét về Lê Lợi ?
- Ông là một hào trưởng có uy tín ở vùng Lam Sơn ông sinh năm 1385. Là con của địa chủ bình dân, ông là người yêu nước, cương trực, khẳng khái trước cảnh nước mất nhà tan ông đã nuôi ý trí giết giặc cứu nước.
? Em hiểu gì về câu nói của Lê Lợi (đoạn in ngiêng trang 85)
- Thể hiện ý trí của người dân Đại Việt 
? Lê Lợi đã chọn nơi nào làm căn cứ ?
- Lam Sơn 
? Em hãy cho biết một vài nét về căn cứ địa Lam Sơn?
- Là căn cứ địa đầu tiên của cuộc khởi nghĩa, là quê hương của Lê Lợi 
- Đó là vùng đồi núi tháp xen kẽ rừng thưa và thung lũng nằm ở tả ngạn sông Chu nơi có dân tộc Mường- Thái sinh sống, có địa thế hiểm trở.
Khi nghe tin Lê Lợi chuẩn bị khởi nghĩa, hào kiệt khắp nơi hưởng ứng và về hội tụ ngày càng đông trong đó có Nguyễn Trãi.
? Em biết gì về Nguyễn Trãi ?
- Là người học rộng trí cao, có lòng yêu nước thương dân, hết mực (mở rộng về Nguyễn Trãi trang 147 sách thiết kế )
(Đọc phần in ngiêng đầu năm 1416.trang 85)
Bài văn thề của Lê Lợi ..
- Lê Lợi là người yêu nước, thương dân, có uy tín lớn.
- Năm 1416 Lê Lợi cùng bộ chỉ huy tổ chức hội thề Lũng Nhai .
- Năm 1418 Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa ở Lam Sơn- Lê Lợi tự xưng là Bình Định Vương.
HĐ 3: Những năm hoạt động của nghĩa quân Lam Sơn 
*Mục tiêu: Nhận biết được những khó khăn gian khổ của nghĩa quân trong những năm đầu kháng chiến.
*Thời gian: 21’
*Cách tiến hành:
(H/S tự nghiên cứu mục 2 trang 85(3p)
?Thời kỳ đầu nghĩa quân Lam Sơn đã gặp những khó khăn gì ?
- Lực lượng còn yếu 
- Thiếu lương thực 
- Thế giặc đang mạnh 
Nguyễn trãi đã nhận xét: cơm ăn thì sớm tối được 2 bữa, áo mặc đông hè chỉ có một manh, quân lính đã vài nghìn ...
- 1418 nghĩa quân phải rút lui lên núi Chí Linh, đường tiếp tế bị cắt đứt- nghiã quân càng gặp nhiều khó khăn.
- Quân Minh huy động lực lượng mạnh nhằm vây bắt giết Lê Lợi 
?Trước tình hình khó khăn đó nghĩa quân đã nghĩ cách gì để giải vây ?
- Lê Lai đã cải trang làm Lê Lợi dẫn một toán quân liều chết- phá vòng vây giặc.
- Lê Lai cùng toán quân cảm tử hy sinh anh dũng.Giặc tưởng đã giết được Lê Lơi nên cho rút quân .
? Em có suy nghĩ gì về tấm gương hi sinh của Lê Lai ?
- Một tấm gương hi sinh anh dũng đã nhận lấy cái chết về mình để cứu minh chủ 
* Để ghi nhớ công lao Lê Lai. Lê Lợi đã phong cho Lê Lai công thần hạng nhất.
* Cuối 1421. Mười vạn quân Minh lại mở cuộc vây quyét lớn buộc quân ta phải rút lui lên núi Chí Linh (lần 2)
? Trong lần thứ 2 này nghĩa quân đã gặp phải khó khăn gì ?
- Thiếu lương thực trầm trọng, đói rét phải giết cả voi và ngựa chiến để nuôi quân.
* Trước tình hình đó ta đã phải hoà hoãn với quân Minh chuẩn bị về căn cứ Lam Sơn vào 5.1423.
? Tại sao Lê Lợi đề nghị tạm hoà hoãn với quân Minh?
- Tránh cuộc bao vây của quân Minh 
- Có thời gian để củng cố lực lượng 
* Cuối 1424 giặc dụ dỗ Lê Lợi không được. Chúng trở mặt tấn công ta.
( Giai đoạn 1 kết thúc , mở ra một thời kỳ mới )
- Lực lượng còn yếu thiếu lương thực, giặc tấn công. 1418- nghĩa quân phải rút lên núi Chí Linh .
- Quân Minh đã huy động lực lượng mạnh để bắt và giết Lê Lợi. Lê Lai đã cải trang làm Lê Lợi liều chết cứu chủ tướng.
- Cuối 14 21 quân Minh lại mở một cuộc càn quét lớn buộc quân ta phải rút lui lên núi Chí Linh. (lần 2)
- Năm 1423 Lê Lợi quyết định hào hoãn với quân Minh.
- Năm 1424 sau nhiều lần dụ dỗ Lê Lợi không được quân Minh trở mặt tấn công ta, ta phải rút lui lên núi Chí Linh (lần 3)
HĐ 4. Tổng kết và HD học bài: (2’ )
*Tổng kết:
- Tóm tắt diễn biến cuộc khởi nghĩa Lam Sơn (giai đoạn 1418-1423)
- Tại sao Lê Lơị lại hoà hoãn với quân Minh.
*HD học bài:
- Suy nghĩ và nhận xét gì lực lượng và tinh thần chiến đấu của nghĩa quân Lam Sơn (1418-1423)
- Tại sao quân Minh nhưng không tiêu diệt được nghĩa quân, phải chấp nhận tạm hoà với Lê Lợi...
- Chuẩn bị cho tiết sau: Phần II.
	Yêu cầu: đọc, trả lời các câu hỏi trong bài.
Ngày soạn: 04/01/2011
Ngày giảng: 06/01/2011
Bài 19:
CUỘC KHỞI NGHĨA LAM SƠN (1418-1427)
Tiết 38
II. GIẢI PHÓNG NGHỆ AN, TÂN BÌNH,THUẬN HOÁ 
VÀ TIẾN QUÂN RA BẮC (1424-1426)
I. Mục tiêu bài học:
 1. Kiến thức:
- Nhận thấy được kế hoạch chuyển địa bàn hoạt động của nghĩa quân vào Nghệ An của Nguyễn Chích và từ đó tiến quân giải phóng Tân Bình, Thuận Hóa. Trên đà thắng lợi nghĩa quân tiến ra Bắc mở rộng địa bàn hoạt động.
2. Kỹ năng:
- Phân tích, quan sát, trình bày các sự kiện lịch sử trên bản đồ.
3. Thái độ:
- Ý thức bảo vệ tổ quốc, giữ gìn độc lập dân tộc, tinh thần quyết tâm vượt khó vươn lên.
II. Đồ dùng:
- Giáo viên: H.14. Lược đồ đường tiến quân ra bắc của nghĩa quân Lam Sơn.
- Học sinh: Học và chuẩn bị bài theo yêu cầu.
III. Phương pháp:
- Phân tích, vấn đáp, quan sát.
IV. Tiến trình dạy học:
HĐ 1. Khởi động: (6’)
- Mục tiêu: Củng cố cho học sinh kiến thức đã học ở tiết trước về diễn biến cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Minh giai đọa 1418-1423.
- Cách tiến hành:
*Kiểm tra:
Trình bày diễn biến giai đoạn 1418-1423 của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn?
- Lực lượng còn yếu thiếu lương thực, giặc tấn công. 1418- nghĩa quân phải rút lên núi Chí Linh.
- Quân Minh đã huy động lực lượng mạnh để bắt và giết Lê Lợi. Lê Lai đã cải trang làm Lê Lợi liều chết cứu chủ tướng.
- Cuối 14 21 quân Minh lại mở một cuộc càn quét lớn buộc quân ta phải rút lui lên núi Chí Linh. (lần 2)
- Năm 1423 Lê Lợi quyết định hào hoãn với quân Minh.
- Năm 1424 sau nhiều lần dụ dỗ Lê Lợi không được quân Minh trở mặt tấn công ta, ta phải rút lui lên núi Chí Linh (lần 3)
*Giới thiệu bài:
	Trước những khó khăn trong những ngày đầu hoạt động của nghĩa quân ở Thanh Hóa. Lê Lợi và lãnh đạo nghĩa quân đã làm gì để thoát khỏi tình trạng khó khăn ấy đưa cuộc khởi nghĩa chuyển dần sang giai đoạn mới, rộng mở hơn. Chúng ta cùng tìm hiểu tiết học hôm nay.
HĐ của thày và trũ
Nội dung kiến thức
HĐ 2: Giải phóng Nghệ An (năm1424): (15’)
*Mục tiêu: Nhận biết được sơ lược về Nguyễn Chích và kế hoạch chuyển địa bàn hoạt động của nghĩa quân Lam Sơn.
*Cách tiến hành:
? Trước tình hình quân Minh tấn công nghĩa quân Lam Sơn lần 3. Ngyễn Chích đã có đề nghị gì ?
- Chuyển hoạt động của nghĩa quân Lam Sơn vào Nghệ An 
? Tại sao nguyễn Chính đề nghị chuyển nghĩa quân vào Nghệ An ?
- Vì nghệ An là vùng đất rộng người đông, địa hình hiểm trở xa trung tâm địch. 
? Cho biết một vài nét về Nguyễn Chính ?
- Là người dân nghèo có tinh thần yêu nước đã từng lãnh đạo các cuộc khởi nghĩa chống giặc Minh ở nghệ An, Thanh Hoá. 
? Việc thực hiện kế hoạch của Nguyễn Chính sẽ đem lại kết quả gì ?
- Thoát khỏi thế bao vây của địch
- Địa bàn hoạt động rộng từ Nghệ An => tân Bình =>Thuận Hoá 
* Ngày 12.10.1424 Quân ta đã bất ngờ tập kích đồn Đa Căng hạ thành Trà Lân tập trung diệt địch ở ải Khả Lưu- Bồ ải(Bằng kế nghi binh) => được nhân dân ủng hộ quân ta đã tiến vào đánh chiến Diễn Châu Thanh Hoá. 
? Em có nhận xét gì về kế hoạch của Nguyễn Chính?
(Chủ động chuyển địa bàn vào Nghệ An để đánh địch=>làm bàn đapợ giải phóng phía nam)
- Kế hoạch phù hợp với tình hình=> thu nhiều thắng lợi
- Nguyễn Chích đưa ra kế hoạch chuyển địa bàn hoạt động vào Nghệ An.
- 12.10.1424 Quân ta đã tập kích đồn Đa Căng hạ thành Trà Lân, diệt địch ở Khả Lưu-Bồ Ải => giải phóng Nghệ An, Diễn Châu, Thanh Hoá.
HĐ 3: Giải phóng Tân Bình, Thuận Hoá(1425): (8’)
*Mục tiêu: Nhận biết được kế hoạch giải phóng Tân Bình, Thuận Hóa của nghĩa quân.
*Cách tiến hành:
GV: 8.1425 Lê Lợi củ các tướng Trần Nguyên Hãn, Lê Mẫn chỉ huy một lực lượng mạnh từ Nghệ An tiến vào Tân Bình, Thuận Hóa => Giải phóng Tân Bình, Thuận Hoá.
- Tháng 8.1425 Trần Nguyên Hãn, Lê Ngân chỉ huy lực lượng mạnh từ Nghệ An tiến vào và giải phóng Tân Bình, Thuận Hoá 
- Như vậy trong 10 tháng (tháng 10.1424 - 8.1425) nghĩa quân đã giải phóng từ thanh Hoá => đèo Hải Vân.
HĐ 4: Tiến quân ra Bắc mở rộng phạm vi hoạt động ( cuối 1426): (15’)
*Mục tiêu: Nhận biết được nhiệm vụ của mỗi đạo quân trên đường tiến ra Bắc, mở rộng địa bàn hoạt động.
*Đồ dùng: Lược đồ đường tiến quân ra Bắc của nghĩa quân Lam Sơn.
*Cách tiến hành:
Tháng 9.1426
? Cuộc tiến quân ra Bắc của Lê Lợi được thực hiên NTN ?
( Dựa vào lược đồ tường thuật: ba đạo quân)
- Đạo1: Giải phóng miền tây Bắc => chặn giặc từ Vân Nam sang.
- Đạo 2: Giải phóng vùng hạ lưu sông Nhị chặn giặc rút quân từ Nghệ An về đông Quan, chặn viện binh từ Quảng tây sang.
- Đạo 3: Tiến thấng ra đông quan 
Nhiệm vụ của 3 đạo: đánh thẳng vào vùng chiếm đóng cùng nhân dân bao vây địch => giải phóng đất đai => thiết lập chính quyền mới. 
? Những tấm gướng của nhân dân => góp phần tiêu diệt giặc là gì ?
- Thông minh mưu chí dũng cảm của nhân dân 
(Cuộc khởi nghĩa chuyển sang giai đoạn mới)
- Tháng 9.1426 Lê Lợi chia làm ba đạo quân tiến ra Bắc.
- Kết quả: Quân ta giành nhiều trận thắng.
- Địch phải cố thủ trong thành Đông quan.
HĐ 4. Tổng kết và HD học bài: (2’ )
*Tổng kết:
- Diễn biến cuộc k