Giáo án Lịch sử 7 Bài 11tiết 15 - Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược tống (1075 - 1077) i. giai đoạn thứ nhất (1075 - 1076)

sơ đồ bộ máy chính quyền ở trung ương và địa phương?
Nhà Lý đã làm gì để củng cố đất nước?
Giới bài mới
Năm 981, mối quan hệ giữa hai nước được củng cố, nhưng từ giữa thế kỉ XI, quan hệ ngoại giao giữa hai nước đã bị cắt đứt bởi nhà Tống có nhĩng hành động khiêu khích xâm lược Đại Việt.
3. Dạy và học bài mới
Hoạt động của thầy và trò
Chuẩn kĩ năng cần đạt
Chuẩn kiến thức cần đạt
Hoạt động 1: Cá nhân
GV lời dẫn
Yêu cầu: HS đọc SGK
Hỏi: Tình hình nhà Tống trước khi xâm lược Đại Việt như thế nào?
Gv: nhà Tống gặp nhiều khó khăn:
+ Ngân khố tài chính nguy ngập.
+ Nội bộ mâu thuẫn.
+Nhân dân khắp nơi đấu tranh.
+ Bộ tộc người Liêu Hạ quấy nhiễu phía Bắc.
Hỏi: Nhà Tống xâm lược Đại Việt nhằm mục đích gì?
Hỏi: Để chiếm được Đại Vịêt nhà Tống đã làm gì?
Gv: Xúi giục vua Champa đánh lên từ phía nam ; Phía Bắc nhà Tống ngăn cản buôn bán giữa hai nước.
Hỏi: Chúng tôi giục Champa đánh lên từ phía Nam nhằm mục đích gì?
G: Làm suy yếu lực lượng của nhà Lý.
Hỏi: Đứng trước âm mưu xâm lược đó, nhà Lý đã đối phó bằng cách nào?
Hoạt động 2: Cá nhân
GV lời dẫn
Yêu cầu: HS đọc SGK
Hỏi: Cho biết một vài nét về Lý Thường Kiệt?
Lý Thường Kiệt sinh năm 1019 tại phường Thái Hoà, Thăng Long, là người có chí hướng, ham đọc binh thư, luyện võ nghệ, có cốt cách tài năng phi thường.
+ 23 tuổi ông làm quan.
+ Vua Lý Nhân Tông phong làm Thái uý và nhận làm con nuôi.
Giảng: Lý Thường Kiệt cùng quan sỹ ngày đêm luyện tập, mộ thêm binh lính quyết làm thất bại âm mưu xâm lược của nhà Tống.Lý Thường Kiệt đưa Lý Đạo Thành, một đại thần có uy tín cùng làm việc nước.
+ Vua Lý Thánh Tông và Thái uý Lý Thường Kiệt chỉ huy đạo quân khoảng 5 vạn quân đánh Champa. Vua Champa bị bắt làm tù binh, buộc Champa phải cắt 3 châu(thuộc vùng đất Quảng Bình, Quảng Trị ngày nay) để chuộc vua về.
Hỏi: Trước tình hình quân Tống như vậy, Lý Thường Kiệt chủ trương đáng giặc như thế nào?
Giảng: Câu nói của Lý Thường Kiệt" ngồi yên đợi giặc... chặn thế mạnh của giặc" thể hiện điều gì?
(Nhấn mạnh: Đây là cuộc tấn công để bảo vệ thuộc địa chứ không phải xâm lược).
Giảng: Tháng 10- 1075, 10 vạn quân ta chia làm 2 đạo tấn công vào đất Tống:
+ Quân bộ do các tù trưởng là Tông Đản và Thân Cảnh Phúc chỉ huy vượt biên giới đánh châu Ung.
+ Quân thuỷ do Lý Thường Kiệt chỉ huy theo vùng ven biển Quảng Ninh đổ bộ vào châu Khâm và châu Liêm. Lý Thường Kiệt sau khi phá huỷ các kho tàng của giặc, tiến về bao vây thành Ung Châu.
Để cô lập và tranh thủ sự ủng hộ của nhân dân Trung Quốc, Lý Thường Kiệt đã cho yết bảng noi rõ mục đích của cuộc tiến công của mình.
Hỏi: Mục đích làm việc đó là gì?
Để tranh thủ sự ủng hộ của nhân dân Trung Quốc.
- G:Cuộc tập kích diễn ra nhanh chong làm cho các căn cứ quân sự của nhà Tống bị giáng nhiều đòn nặng nề.
Hỏi: Tại sao nói đây là cuộc tấn công để tự vệ mà không phải là cuộc tấn công xâm lược?
G:
Ta chỉ tấn công các căn cứ quân sự, kho lương thảo đó là những nơi quân Tống tập chung lực lượng, lương thực, vũ khí để xâm lược nước Đại Việt
+ Khi hoàn thành mục đích, quân ta rút về nước.
Hỏi: Việc chủ động tấn công có ý nghĩ như thế nào?
- Làm thay đổi kế hoạch và làm chậm lại cuộc tấn công xâm lược của nhà Tống.
- Rèn kĩ năng phản ứng nhanh
- Làm việc với SGK
- Kĩ năng tư duy
- Kĩ năng trình bày
- Nghe
- Kĩ năng phân tích vấn đề
- Làm việc với SGk -> Sự kiẹn: Cử thái uý Lý Thường Kiệt làm tổng chỉ huy tổ chức kháng chiến.
- Làm việc với SGk 
- Nghe
- Nghe và quan sát
- Lam việc với SGK
- Nghe
- Kĩ năng tư duy
- Kĩ năng nhận xét, khái quát vấn đề
- Khái quát sự kiện -> ý nghĩa
1. Nhà Tống âm mưu xâm lược nước ta.
Nhà Tống âm mưu xâm lược nước ta để giải quyết tình hình khó khăn trong nước. 
Nhà Lý chủ động dối phó với nhà Tống: Cử Lý Thường Kiệt làm tổng chỉ huy, tổ chức kháng chiến.
2. Nhà Lý chủ động tấn công để phòng vệ
a. Hoàn cảnh
- Nhà Tống ráo riết chuẩn bị xâm lược Đại Việt.
- Chủ trương của nhà Lý là tấn công trước để tự vệ.
b. Diễn biến
Tháng 10-1075, Lý Thường Kiệt và Tông Đản chỉ huy hơn 10 vạn quân tiến vào đất Tống.
Lý Thường Kiệt cho yết bảng nói rõ mục đích cuộc tấn công để tự vệ.
c. Kết quả
Sau 42 ngày đêm, quân ta đã làm chủ thành Ung Châu, tướng giặc phải tự tử.
d. ý nghĩa 
Làm thay đổi kế hoạch và làm chậm lại cuộc tấn cỗng xâm lược của nhà Tống vào nước ta.
4.Củng cố bài mới
Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi:
* Âm mưu xâm lược Đại Việt của nhà Tống?
* Nhà Lý đã dùng cách nào để đối phó với âm mưu của nhà Tống?
* Kết quả và ý nghĩa của ciệc tấn công chủ động của nhà Lý?
Hướng dẫn về nhà
Nắm được nội dung chính của bài thông qua câu hỏi trong SGK
Làm bài tập trong vở bài tập
Đọc và soạn trước bài: Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống( tiếp)
Ngày soạn:17/10/2011
Ngày dạy:20/10/2011
Bài 11 Tiết 16 - Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược tống (1075 - 1077)
II. Giai đoạn thứ hai ( 1076- 1077)
(Tiếp theo)
I Mục tiêu bài học
Kiến thức
Diễn biến sơ lược cuộc kháng chiến chống Tống ở giai đoạn 2 và thắng lợi to lớn của quân dân Đại Việt
Tư tưởng
Giáo dục lòng tự hào về tinh thần bất khuất chống ngoại xâm của dân tộc ta thời Lý.
Kĩ năng
Sử dụng lược đồ để thuật lại cuộc chiến trên sông Như Nguyệt
II. phương pháp giảng dạy
Trình bày, so sánh, quan sát, miêu tả, phân tích, tổ chức các hoạt động học tập cho HS
III Thiết bị đồ dùng dạy học 
Giáo viên : Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kĩ năng ; SGK, SGV, vở BT
 Soạn bài : Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống
 Lược đồ trận chiến tại phong tuyến Như Nguyệt
 Tư liệu về Lý Thường Kiệt.
Học sinh : SGK, vở BT
 Đọc kĩ bài và làm bài tập ở nhà	
IV. Tiến trình tổ chức dạy học
1.Kiểm tra miệng
Trình bày âm mưu xâm lược Đại Việt của nhà Tống?
Trước âm mưu xâm lược của quân Tống triều Lý đã làm gì?
2. Giới thiệu bài mới 
Năm 981, mối quan hệ giữa hai nước được củng cố, nhưng từ giữa thế kỉ XI, quan hệ ngoại giao giữa hai nước đã bị cắt đứt bởi nhà Tống có nhĩng hành động khiêu khích xâm lược Đại Việt....
Dạy và học bài mới
Hoạt động của thầy và trò
	Chuẩn kĩ năng cần đạt
Chuẩn kiến thức cần đạt
Hoạt động1: Cá nhân
GV lời dẫn
Yêu cầu: HS đọc SGK
 Hỏi: sau khi rút quân khỏi Ung Châu, Lý Thường Kiệt đã làm gì?
Giảng: Dự kiến địch kéo vào nước theo hai hướng, Lý Thường Kiệt đã bố trí ( sử dụng lược đồ):
+ Một đạo quân do Lí Kế Nguyên chỉ huy chặn giặc ở vùng biển Quảng Ninh, không cho thuỷ quân địch vượt qua.
+ Đường bộ được bố trí dọc tuyến sông Cầu qua đoạn Như nguyệt và xây dựng chiến tuyến Như Nguyệt không cho giặc vào sâu.
+ Ngoài ra các tù trưởng dân tộc ít người ở gần biên giới đã cho quân mai phục những vị trí chiến lược quan trọng.
Hỏi : Em có nhận xét gì về chính sáh phòng thủ đó?
Hỏi: Tại sao Lý Thường Kiệt chọn sông Cầu làm phòng tuyến chông quan Tống?
Đây là vị trí chặn ngang các hướng tấn công cuả địch từ Quảng Tây (Trung Quốc) đến Thăng Long.
+ Được ví như chiến hào tự nhiên khó vượt qua.
Hỏi: Phòng tuyến sông Cầu được xây dựng như thé nào?
Hỏi: Sau thất bại ở Ung Châu, nhà Tống đã làm gì?
Giảng:
- Cuối năm 1076, 10 vạn bộ binh tinh nhuệ, một vạn ngựa chiến, 20 vạn dân phu do Quách Quỳ, Triệu Tiết chỉ huy tiến vào nước ta. Một đạo quân do Hoà Mâu dẫn đầu tiếp ứng theo đường biển.
- Năm 1077, quân dân Đại Việt đã đánh những trận nhỏ để cản bước tiến của chúng. Khi đến phòng tuyến Như Nguyệt, quân Tống phải đóng quân ở bên bờ Bắc chờ thuỷ quân đến. Trước mặt chúng là sông và bờ bên kia là chiến luỹ kiên cố.
- Thuỷ quân của chúng đã bị Lý Kế Nguyên chặn đánh 10 trận tại Quảng Ninh không thể hỗ trợ được.
Hoạt động 2: Cá nhân
* Dùng lược đồ trận chiến tại phòng tuyến Như Nguyệt để miêu tả trận chiến đấu;
Chờ mãi không thấy thuỷ quân đến, Quách Quỳ đã cho quân đóng bè vượt sông đánh vào phòng tuyến của ta.
Quân nhà Lý đã kịp thời phản công làm cho chúng không tiến vào được. Vào buổi đêm khi hai bên ngừng chiến, từ đền thờ hai vị thần Trương Hống và Trương Hát (tướng của Triệu Quang Phục) trên bờ sông vang lên những câu thơ " Nam quốc sơn hà..." Bài thơ được nhắc lại nhiều lần mạnh mẽ vang xa làm tăng sức mạnh quyết chiến, quyết thắng cho quân ta. Quân giặc sợ hãi chán nản khiến cho Quách Quỳ phải hạ lệnh cho các tướng sĩ "Ai còn bàn đánh sẽ chém".
Trước tình thế đó, Lý Thường kiệt không cho mở các cuộc phản công ngay mà đến tận cuối mùa xuân năm 1077, đang đêm Lý Thường Kiệt cho quân lặng lẽ vượt sông Như Nguyệt bất ngờ đánh vào các doanh trại của giặc.
Quân Tống thua to và lâm vào tình thế khó khăn tuyệt vọng.
Lý Thường Kiệt kết thúc chiến tranh bằng biện pháp thương lượng giảng hoà. Quách Quỳ chấp nhận ngay và rút quân về nước.
Hỏi: Vì sao đang ở thế thắng mà Lý Thường Kiệt lại cử người đến thương lượng giảng hoà với giặc?
Hỏi: Cách kết thúc chiến tranh như vậy thể hiện điều gì?
Để đảm bảo mối quan hệ bang giao hoà hiếu giữa 2 nước.
+ Để không làm tổn thương danh dự của nước lớn đảm bảo nền hoà bình lâu dài.
+ Thể hiện tinh thần nhân đạo của nhân dân ta. 
Hỏi: Nêu những nét độc đáo trong cách đánh giặc của Lý Thường Kiệt? Cách đó cho thấy Lí Thường kiệt là vị chỉ huy như thế nào?
Hỏi: Trận chiến trên phòng tuyến Như Nguyệt thắng lợi là do đâu?
Hỏi: Chiến thắng ở phòng tuyến Như Nguyệt có ý nghĩa gì?
- Là trận đánh tuyệt vời trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc.
+ Nền độc lập tự chủ của Đại Việt được củng cố.
+ Buộc nhà Tống phải từ bỏ mộng xâm lược Đại Việt
- Rèn kĩ năng phản ứng nhanh
- Làm việc với SGK
- Nghe
- Kĩ năng nhận xét
- Làm việc với SGK
- Kĩ năng tư duy--> Cho quân xâm lược Đại Việt.
Nghe, theo dõi bản đồ.
- Kĩ năng quan sát
- Kĩ năng tư duy
- Nhận xét
- Kĩ năng mhận xét, khái quát
- Kĩ năng xác định nguyên nhân
- Kĩ năng tư duy, đánh giá
1) Kháng chiến bùng nổ
- Lý Thường Kiệt hạ lệnh cho các địa phương ráo riết chuẩn bị bố phòng.
- Chọn phòng tuyến sông Cầu là nơi đối phó với quân Tống.
a) Diễn biến
Cuối năm 1076, quân Tống kéo vào nước ta.
Năm 1077, nhà Lý đã đánh nhiều trận nhỏ cản bước tiến của quân giặc.
- Lý Kế Nguyên đã mai phục và đánh 10 trận liên tiếp ngăn bước tiến đạo quân thuỷ