Giáo án Hóa học 9 - Bài 17: Dãy hoạt động hóa học của kim loại

Tuần:11 
	Ngày soạn: 18 / 10 /2009
Tiết: 23
	Ngày dạy: 20 / 10 /2009
Bài 17: DÃY HOẠT ĐỘNG HÓA HỌC CỦA KIM LOẠI 
I/ MỤC TIÊU: Sau bài học này hs phải:
1. Kiến thức: 
- HS biết được dãy hoạt động hóa học của kim loại 
- HS hiểu được ý nghĩa của dãy hoạt động hóa học của kim loại
2. Kỹ năng: 
Biết cách làm thí nghiệm đối chứng để rút ra kết luận về cách sắp xếp của dãy 
Viết phương trình hóa học 
Bước đầu vận dụng ý nghĩa dãy hoạt động hóa học của kim loại để xét phản ứng cụ thể của kim loại với chất khác có xảy ra không 
3. Thái độ: Duy vật biện chứng, yêu thích bộ môn 
II/ CHUẨN BỊ:
1. Đồ dùng dạy học 
GV: chuẩn bị theo 6 nhóm 
Dụng cụ
Hoá chất
Oáng nghiệm, giá ống nghiệm, cốc thủy tinh, phiếu thí nghiệm 
Đinh sắt, dây đồng, Na, dd PP, dd CuSO4, dd FeSO4, dd HCl, Nước 
Phiếu thí nghiệm (phần chữ nghiêng là đáp án)
TT
Cách tiến hành 
Hiện tượng 
giải thích 
Kết luận
Thí nghiệm 1 
+ Cho đinh sắt vào dd CuSO4 
+ cho dây đồng vào dd FeSO4 
+ chất rắn màu đỏ bám vào đinh sắt 
+ không hiện tượng 
+ Fe đẩy được Cu ra khỏi dd muối đồng 
Fe r + CuSO4 dd à FeSO4 dd + Cur 
 Xanh lam đỏ 
+ Cu không đẩy được Fe ra khỏi dd muối sắt 
Fe hoạt động hóa học mạnh hơn Cu 
Fe xếp trước Cu 
Thí nghiệm 2
+ Cho dây đồng vào dd AgNO3 
+ Cho dây bạc vào dd CuSO4 
+ chất rắn màu xám bám vào dây đồng, dd chuyển sang màu xanh lam nhạt.
+ không hiện tượng 
+ Cu đẩy được Ag ra khỏi dd muối bạc 
Cur + 2AgNO3 dd à Cu(NO3)2 dd + 2Agr
Đỏ không màu xanh lam xám 
+ Ag không đẩy được Cu ra khỏi dd muối đồng 
Cu hoạt động hóa học mạnh hơn Ag 
Cu xếp trước Ag 
Thí nghiệm 3
+ nhỏ dd HCl vào sắt 
+ nhỏ dd HCl vào đồng 
+ có bọt khí thoát ra sắt tan dần tạo dd lục nhạt.
+ không hiên tượng 
+ Fe đẩy được Hiđro ra khỏi dd HCl
Fer + 2HCl dd à FeCl2 dd + H2 k
Xám lục nhạt 
+ Cu không đẩy được hiđro ra khỏi dd HCl
Fe hoạt động hóa học mạnh hơn hiđro. Hiđro hoạt động hóa học mạnh hơn Cu
Xếp Fe, H, Cu 
Thí nghiệm 4
+ cho mẫu Na vào nước và nhỏ 1 giọt dd PP
+ cho đinh sắt vào nước và nhỏ 1 giọt dd PP 
+ Na chạy tròn trên mặt nước, dd PP chuyển sang màu hồng 
+ không hiện tượng 
+ Na phản ứng với nước tạo ra dd bazơ -> PP không màu chuyển sang màu hồng 
Nar + H2O l à NaOH dd + H2 k 
+ sắt không phản ứng với nước ở to thường 
Na hoạt động hóa học mạnh hơn Fe 
Xếp Na trước Fe 
HS: Xem trước cách tiến hành thí nghiệm, tính chất hóa học của kim loại.
2/ Phương pháp: Thực hành + thảo luận + đàm thoại 
III/ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
Kiểm tra 4’:
(?) Hoàn thành các PTHH theo các sơ đồ phản ứng sau:
1, HCl +  ----> ZnCl2 + H2
4,  + AgNO3 ----> Cu(NO3)2 + Ag
3, Na + S ---> 
4,  + O2 --- > Fe3O4
2. Hoạt động dạy: 
Kim loại có những tính chất hoá học nào? Có phải Tất cả kim loại đều tác dụng được với các dd axit hay các dd muối ? có thể dự đoán được phản ứng của kim loại với chất khác hay không? Dãy hoạt động hoá học sẽ giúp các em trả lời câu hỏi trên.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Ghi bảng
Hoạt động 1: Dãy hoạt động hóa học của kim loại được xây dựng như thế nào? 26’
GV: phát phiếu thí nghiệm 
Treo bảng phụ thí nghiệm 1
Yêu cầu HS làm việc nhóm 
Và báo cáo 
Yêu cầu HS viết PTHH 
Em hãy sắp xếp Fe và Cu 
Treo bảng phụ thí nghiệm 2
Yêu cầu HS làm việc nhóm 
Và báo cáo 
Yêu cầu HS viết PTHH 
Em hãy sắp xếp Cu và Ag 
Treo bảng phụ thí nghiệm 3
Yêu cầu HS làm việc nhóm 
Và báo cáo 
Yêu cầu HS viết PTHH 
Em hãy sắp xếp vị trí H 
Treo bảng phụ thí nghiệm 4
Yêu cầu HS làm việc nhóm 
Và báo cáo 
Yêu cầu HS viết PTHH 
Em hãy sắp xếp vị trí Na
Gv: bằng nhiều thí nghiệm khác người ta đã sắp xếp các kim loại thành dãy theo chiều giảm dần mức độ hoạt động hoá học.
Hs: làm việc theo nhóm và hoàn tất vào bảng nhóm 
HS đại diện báo cáo 
HS Fe  Cu 
Hs: làm việc theo nhóm và hoàn tất vào bảng nhóm 
HS đại diện báo cáo Hs: báo cáo 
HS Fe  Cu Ag
Hs: làm việc theo nhóm và hoàn tất vào bảng nhóm 
HS đại diện báo cáo Hs: báo cáo 
HS Fe H Cu Ag
Hs: làm việc theo nhóm và hoàn tất vào bảng nhóm 
HS đại diện báo cáo Hs: báo cáo 
HS Na Fe H Cu Ag
1. Thí nghiệm 1
Fe(r)+CuSO4(dd)àFeSO4(dd) + Cu(r) 
Fe hoạt động hoá học mạnh hơn Cu
2. Thí nghiệm 2
Cu(r)+2AgNO3(dd)à Cu(NO3)2(dd)+2Ag(r) 
Cu hoạt động hoá học mạnh hơn Ag 
3. Thí nghiệm 3
Fe(r)+2HCl(dd)àFeCl2(dd)+H2(k)
Fe hoạt động hoá học mạnh hơn H, Cu hoạt động hoá học yếu hơn H.
4. Thí nghiệm 4
2Na(r)+2H2O(l)à2NaOH(dd)+H2(k)
Na hoạt động hoá học mạnh hơn Fe
Dãy hoạt động hóa học của một số kim loại theo chiều giảm dần mức độ hoạt động hóa học là: 
K,Na,Mg,Al,Zn,Fe,Pb,H,Cu,Ag,Au.
Hoạt động 2: Dãy hoạt động hóa học của kim loại có ý nghĩa như thế nào? 10’
Gv: đàm thoại 
+ Các kim loại được sắp xếp như thế nào trong dãy hoạt động hóa học của kim loại 
+ Kim loại ở vị trí nào phản ứng với nước ở nhiệt độ thường?
+ Kim loại ở vị trí nào phản ứng với dd axit giải phóng khí hiđro?
+ Kim loại ở vị trí nào đẩy kim loại đứng sau ra khỏi dd muối?
Gv: nhận xét 
Hs: trả lời 
+ Kim loại được sắp xếp theo mức độ hóa học giảm từ trái qua phải 
+ Kim loại trước Mg
+ Kim loại trước H 
+ Kim loại trước đẩy kim loại sau ra khỏi dd muối (trừ K,Na)
Hs: bổ sung và kết luận 
 + H2O + dd axit gp H2
 K Na Mg Al Zn Fe Pb H Cu Ag Au
 KL đứng trước đẩy Kl đứng sau ra khỏi dd muối
 Mức độ hoạt động hóa học kim loại giảm 
IV/ CŨNG CỐ – DẶN DÒ 5’
1. Cũng cố : Nêu ý nghĩa của dãy hoạt động hóa học?
2. Kiểm tra – đánh giá: 4’
Bài 1: Cho các kim loại sau: Mg, Pb, Cu kim loại nào tác dụng được với 
dd H2SO4 loãng 
dd ZnCl2 
Viết PTHH cho các phản ứng trên? 
Bài 2: dd FeSO4 có lẫn tạp chất là CuSO4. dùng kim loại nào sau đây có thể làm sạch dd FeSO4? Hãy giải thích viết PTHH
 a. Cu b. Zn c. Fe d. Pb
Bài 3: Dự đoán hiện tượng khi cho Na vào dd CuSO4 ?
3. Dặn dò:1’
- Làm bài tập 1,2,3,4.5 sgk 
+ Bài 5 cần viết PTHH và xác định Cu không xảy ra phản ứng. 
nH2 à n Zn à m Zn à m Cu 
- Tìm hiểu ứng dụng của nhôm và cách sản xuất nhôm 
- Xem lại tính chất hóa học của kim loại 
V/ NHẬN XÉT – RÚT KINH NGHIỆM 
Rút kinh nghiệm 
 GV chuẩn bị kĩ nên học sinh nghiên cứu thí nghiệm rất tốt 
 HS hiểu bài nhưng khi vận dụng còn hơi lứng túng 
 Cách ghi bài hợp lí 
PHIẾU THÍ NGHIỆM
TT
Cách tiến hành
Hiện tượng
PTHH
Kết luận
Thí nghiệm 1 
+ Cho đinh sắt vào dd CuSO4 
+ cho dây đồng vào dd FeSO4 
Thí nghiệm 2
+ Cho dây đồng vào dd AgNO3 
+ Cho dây bạc vào dd CuSO4 
Thí nghiệm 3
+ Nhỏ dd HCl vào sắt 
+ Nhỏ dd HCl vào đồng 
Thí nghiệm 4
+ cho mẫu Na vào nước và nhỏ 1 giọt dd PP
+ cho đinh sắt vào nước và nhỏ 1 giọt dd PP 
PHIẾU THÍ NGHIỆM
TT
Cách tiến hành
Hiện tượng
PTHH
Kết luận
Thí nghiệm 1 
+ Cho đinh sắt vào dd CuSO4 
+ cho dây đồng vào dd FeSO4 
Thí nghiệm 2
+ Cho dây đồng vào dd AgNO3 
+ Cho dây bạc vào dd CuSO4 
Thí nghiệm 3
+ Nhỏ dd HCl vào sắt 
+ Nhỏ dd HCl vào đồng 
Thí nghiệm 4
+ cho mẫu Na vào nước và nhỏ 1 giọt dd PP
+ cho đinh sắt vào nước và nhỏ 1 giọt dd PP 
PHIẾU THÍ NGHIỆM
TT
Cách tiến hành
Hiện tượng
PTHH
Kết luận
Thí nghiệm 1 
+ Cho đinh sắt vào dd CuSO4 
+ cho dây đồng vào dd FeSO4 
Thí nghiệm 2
+ Cho dây đồng vào dd AgNO3 
+ Cho dây bạc vào dd CuSO4 
Thí nghiệm 3
+ Nhỏ dd HCl vào sắt 
+ Nhỏ dd HCl vào đồng 
Thí nghiệm 4
+ cho mẫu Na vào nước và nhỏ 1 giọt dd PP
+ cho đinh sắt vào nước và nhỏ 1 giọt dd PP