Giáo án Hóa học 11 - Tiết 23: Cacbon

Tiết 23
Ngày soạn: 3/11/2009
Ngày dạy: 7/11/2009
CACBON
I. Mục tiêu:
Kiến thức HS biết được :
Đơn chất cacbon có ba dạng thù hình chính, dạng hoạt động hóa học nhất là cacbon vô định hình.
Tính chất hóa học của cacbon: cacbon có một số tính chất hóa học của phi kim. Tính chất hóa học đặc biệt của cacbon là tính khử ở nhiệt độ cao.
Một số ứng dụng tương ứng với tính chất vật lí và tính chất hóa học của cacbon
Kỹ năng
Biết suy luận từ tính chất của phi kim nói chung, dự đoán tính chất hóa học của cacbon.
Thái độ, tình cảm
 HS biết một số ứng dụng tương ứng với tính chất vật lí và tính chất hóa học của cacbon từ đó thích thú với bài học
II. Phương pháp giảng dạy
Nêu vấn đề, kết hợp trực quan.
III. Chuẩn bị
Giáo viên
Tranh ảnh: 
Than chì (ruột bút chì), kim cương, mặt nạ phòng độc
Cacbon vô định hình ( than gỗ, than hoa) 
Dụng cụ :Giá sắt, ống nghiệm, bộ ống dẫn khí, lọ thủy tinh có nút (thu sẵn khí O2 ), đèn cồn, cốc thủy tinh, ống hình trụ, nút có vuốt.
Hóa chất : 
Mực xanh, bột gỗ than, bông thấm nước.
Nước, bình thu sẵn khí O2 ( 4 bình )
CuO, Ca(OH)2 
Học sinh
Chuẩn bị trước nội dung bài học ở nhà.
III. Tiến trình lên lớp:
Khởi động (5’)
Mục tiêu: Tạo không khí thoải mái khi bước vào bài mới.
GV: Nguyên tố C, nó có những tính chất và ứng dụng như thế nào ? Tiết học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về nguyên tố cacbon.
Hoạt động của GV và HS
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1 (5’)
Mục tiêu:
HS biết vị trí và cấu hình electron nguyên tử cacbon.
GV: yêu cầu học sinh viết cấu hình electron nguyên tử C và suy ra vị trí của C trong bảng tuần hoàn.
Từ cấu tạo hãy dự đoán tính chất hoá học của cacbon.
Hoạt động 2(5’) 
Mục tiêu:
HS biết tính chất vật lí của cacbon.
Giáo viên cho học sinh quan sát một số hình ảnh về các dạng thù hình của cacbon.
Dạng thù hình là gì ?
Cacbon có những dạng thù hình nào ?
Đặc điểm cấu tạo ? Tính chất vật lí ?
Ngoài ra còn có dạng nào khác ?
Giáo viên chú ý cho học sinh rõ cacbon vô định hình không phải là một dạng thù hình của cacbon nó có cấu trúc vi tinh thể của than chì. Đặc điểm của cacbon vô định hình ?
hấp phụ là gì ? 
Giáo viên cần phân biệt cho học sinh hấp phụ và hấp thụ.
Hoạt động 3(15’) 
Mục tiêu:
Dự đoán tính chất hoá học của C thông qua số oxi hoá.
GV:Từ độ âm điện và các mức oxi hoá hãy dự đoán tính chất hoá học cơ bản của cacbon.
GV: Tính chất nào đóng vai trò chủ đạo ? Nguyên nhân ?
GV: Tính oxi hoá, tính khử thể hiện khi nào ?
HS: Thảo luận và cử đại diện trả lời.
0
GV: Tính khử thể hiện khi nào ? Giáo viên làm thí nghiệm biểu diễn cacbon tác dụng với oxi.
Đặc điểm của phản ứng ?
Dùng để làm gì ?
+4
HS: viết phương trình phản ứng và xác đinh vai trò của các chất trong phản ứng.
Nếu thiếu oxi thì xảy ra quá trình nào ? Liên hệ với thực tế khi đun bếp củi ?
GV: làm TN biểu diễn C+ HNO3 đặc.
HS: quan sát và làm các yêu cầu như trên.
 Tính oxi hoá
Tính oxi hóa thể hiện khi nào ?
0
Cách gọi tên một số hợp chất cacbua.
GV cung cấp thêm một số thông tin ngoài ra cacbon có thể khử một số oxit kim loại trung bình, yếu.
Hoạt động 4 (5’) 
Mục tiêu: Biết những ứng dụng của C trong TT.
GV: Từ thực tế hiểu biết yêu cầu học sinh cho biết các ứng dụng của cacbon ?
Các ứng dụng đó dựa trên những tính chất nào ?
Hoạt động (5’) 
Mục tiêu: Biết cách điều chế C, kim cương nhân tạo, than hoạt tính.
GV: Các dạng thù hình của cacbon được điều chế như thế nào ? Giáo viên bổ sung thêm một số thông tin.
I. Vị trí và cấu hình electron nguyên tử
12C 1s22s22p2
C thuộc chu kỳ 2 nhóm IVA, ô số 12 bảng hệ thống tuần hoàn.
II. Tính chất vật lí
Cấu trúc
Tính chất
Kim cương
Tứ diện đều.
Không màu, không dẫn nhiệt, điện.
Rất cứng
Than chì
Cấu trúc lớp. Các lớp liên kết yếu với nhau.
Xám đen có ánh kim. Dẫn điện khá tốt. Các lớp dễ bong ra.
Fuleren
Gồm các phân tử C60, C70 có dạng ống hoặc cầu.
III. Tính chất hoá học
- Các mức oxi hoá của cacbon
-4 0 +2 +4
Tính oxi Tính khử
 hoá
+ chất khử + chất oxi hoá
1. Tính khử
a. Tác dụng với oxi
+4
C + O2 CO2
Nếu thiếu oxi 
0
+2
CO2 + C 2CO
b. Tác dụng với chất oxi hoá
+4
+4
+5
C + 4HNO3 đặcCO2 + 4NO2 + 2H2O
2. Tính oxi hoá
a. Tác dụng với hiđro
-4
C + 2H2 CH4
b. Tác dụng với kim loại
-4
4Al + 3C Al4C3
 nhôm cacbua
IV. Ứng dụng
Kim cương được dùng làm đồ trang sức, khoan.
Than cốc dùng để luyện kim.
Than muội làm chất độn, sản xuất mực in.
Than gỗ để làm chất đốt, thuốc pháo...
VI. Điều chế 
V. Tổng kết (5’)
1. Bài tập: Viết phương trình phản ứng xảy ra khi cho cacbon khử (ở nhiệt độ cao ) với các Oxit sau:
Oxit sắt từ
Chì (II) oxit
Sắt (III) oxit
Magie oxit
2. Dặn dò
Làm bài tập 1;2;3;4;5 SGK trang 84
Chuẩn bị nội dung bài ”Các oxit của cacbon“