Giáo án Hóa học 11 cơ bản - Chương 3: Cacbon - Silic

CO + H2O .
II . CACBON ÑIOXIT (CO2)- AXIT CACBONIC ( H2CO3)
1 – Tính chaát vaät lyù :
- Laø chaát khí khoâng maøu , naëng gaáp 1,5 laàn khoâng khí , tan ít trong nöôùc.
- ÔÛ nhieät ñoä thöôøng , aùp suaát 60atm CO2 hoùa loûng .
- Laøm laïnh ñoät ngoät ôû – 760C CO2 hoùa thaønh khoái raén goïi “nöôùc ñaù khoâ “ coù hieän töôïng thaêng hoa .
3 – Tính chaát hoùa hoïc :
a. CO2 khoâng chaùy , khoâng duy trì söï chaùy , coù tính oxi hoùa khi gaëp chaát khöû maïnh :
VD : O2 +2Mg ® 2MgO + C0
b. CO2 laø oxit axít taùc duïng vôùi oxít bazô vaø bazô taïo muoái .
- Khi tan trong nöôùc :
CO2 + H2O H2CO3 
- Axít H2CO3 laø axít raát yeáu vaø keùm beàn :
H2CO3 H+ +HCO3-
HCO3- H++CO32- 
4 – Ñieàu cheá :
a. Trong coâng nghieäp :
ÔÛ nhieät ñoä 900 – 10000C :
CaCO3(r) CaO(r) + CO2(k) .
b. Trong phoøng thí nghieäm :
 CaCO3 +2HCl ® CaCl2 + CO2 + H2O
III – MUOÁI CACBONAT :
 1 – Tính chaát cuûa muoái cacbonat 
a. Tính tan : 
- Muoái trung hoøa cuûa kim loaïi kieàm (tröø Li2CO3) amoni vaø caùc muoái hiñrocacbonat deã tan trong nöôùc (tröø NaHCO3) .
- Muoái cacbonat trung hoøa cuûa caùc kim loaïi khaùc khoâng tan hoaëc ít tan trong nöôùc .
b.Taùc duïng vôùi axít :
NaHCO3+HCl ® NaCl +CO2 + H2O
HCO3- +H+ ® CO2 +H2O .
Na2CO3+2HCl ® 2NaCl +CO2 +H2O
CO32- +2H+ ® CO2 + H2O .
c. Taùc duïng vôùi dung dòch kieàm 
NaHCO3 + NaOH ® Na2CO3 + H2O 
HCO3- + OH- ® CO32- + H2O .
d. Phaûn öùng nhieät phaân :
- Muoái cacbonat trung hoøa cuûa kim loaïi kieàm ñeàu beàn vôùi nhieät 
- Caùc muoái khaùc vaø muoái hiñrocacbonat deã bò phaân huûy khi ñun noùng .
VD :
 MgCO3(r) ® MgO + CO2 .
2NaHCO3 (r) ® Na2CO3 + CO2 + H2O 
Ca(HCO3)2 ® CaCO3 + CO2 + H2O 
2 – Moät soá muoái cacbonat quan troïng 
- Canxicacbonat (CaCO3 ) : 
Laø chaát boät nheï maøu traéng , ñöôïc duøng laøm chaát ñoän trong löu hoùa vaø moät soá nghaønh coâng nghieäp .
- Natri cacbon khan (Na2CO3) Laø chaát boät maøu traéng , tan nhieàu trong nöôùc (daïng tinh theå Na2CO3 .10H2O) ñöôïc duøng trong coâng nghieäp thuûy tinh , ñoà goám , boät giaët . . .
- NaHCO3 :
Laø tinh theå maøu traéng hôi ít tan trong nöôùc , ñöôïc duøng trong coâng nghieäp thöïc phaåm , y hoïc .
3. Cuûng coá: 2.2,3/ SGK 75 
4. Veà nhaø: BT SGK + BT SBT
V/ RUÙT KINH NGHIEÄM:
TIEÁT 25- Baøi 17 : SILIC VAØ HÔÏP CHAÁT CUÛA SILIC
I. MUÏC TIEÂU :
	1. Kieán thöùc :
 HS bieát :
- Tính chaát vaät lyù , hoùa hoïc cuûa silic .
- Tính chaát vaät lyù vaø hoùa hoïc cuûa caùc hôïp chaát cuûa silic .
- Phöông phaùp ñieàu cheá vaø öùng duïng caùc ñôn chaát vaø hôïp chaát cuûa silic .
	2. Kyõ naêng :
- Vaän duïng kieán thöùc ñeå giaûi caùc baøi taäp coù lieân quan .
- Vaän duïng kieán thöùc ñeå giaûi thích moät soá vaán ñeà trong thöïc teá ñôøi soáng
	3. Thaùi ñoä :
 Coù tình caûm gaàn guûi vôùi thieân nhieân neân coù yù thöùc baûo veä moâi tröôøng
	4. Troïng taâm :
- Bieát caùc tính chaát ñaëc tröng , phöông phaùp ñieàu cheá silic .
- Bieát nhöõng öùng duïng quan troïng cuûa silic trong caùc nhaønh kyõ thuaät nhö luyeän kim , baùn daãn , ñieän töû 
II. PHÖÔNG PHAÙP :
 Tröïc quan – ñaøm thoaïi – neâu vaán ñeà 
 III. CHUAÅN BÒ :
- Maãu vaät caùt , thaïch anh , maûnh vaûi boâng , dung dòch Na2SiO3 ,HCl ,pp , coác oáng nghieäm , ñuõa thuûy tinh .
- Heä thoáng caâu hoûi
IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :
	1. Kieåm tra :
 * Neâu tính chaát hoùa hoïc cuûa CO , cuûa muoái cacbonat ? 
 * Neâu tính chaát hoùa hoïc cuûa CO2 . 
	2. Baøi môùi 
Hoaït ñoäng cuûa thaày
Hoaït ñoäng cuûa troø 
Hoaït ñoäng 1 : vaøo baøi 
- Caáu hình chung cuûa nhoùm cacbon ?
- Öùng vôùi n = 3 laø caáu hình cuûa nguyeân toá naøo ?
Hoïat ñoäng 2 :
Cho bieát tính chaát vaät lyù cuûa silic ? So saùnh vôùi cacbon ?
Hoaït ñoäng 3 :
- So saùnh vôùi cacbon sic lic coù tính chaát hoaù hoïc nhö theá naøo ?
- Vieát phöông trình minh hoïa ?
- Döïa vaøo hôïp chaát taïo thaønh phaùt hieän söï khaùc nhau giöõa C vaø Si ?
*- Khoâng coù phaûn öùng taïo thaønh Si+2 .
Trong caùc phaûn öùng soá oxihoùa taêng töø 0 ® +4. Si coù tính khöû maïnh hôn C .
Tính oxi hoùa gioáng cacbon .
Hoaït ñoäng 4 :
- Trong töï nhieân silic toàn taïi ôû daïng naøo vaø coù ôû ñaâu ?
- Cho bieát öùng duïng vaø ñieàu cheá silic .
® Höôùng daãn HS vieát phöông trình 
Hoaït ñoäng 5 :
- Tính chaát vaät lyù cuûa silic ñioxit ?
Boå sung : SiO2 coù laãn taïp chaát thöôøng coù maøu 
SiO2 coù nhöõng tính chaát hoùa hoïc gì ? vieát phöông trình phaûn öùng chöùng minh?
® Khoâng chöùa kieàm trong loï thuyû tinh .
- SiO2 coù öùng duïng gì trong thöïc teá ?
Hoaït ñoäng 6 :
GV dieãn giaûng:
ns2np2
- Laø caáu hình cuûa Si
I – SILIC :
1 – Tính chaát vaät lyù :
- Coù hai daïng thuø hình : Tinh theå vaø voâ ñònh hình 
- Silic tinh theå coù caáu truùc gioáng cacbon , maøu xaùm coù aùnh kim, daãn ñieän , t0n/c= 14200C , t0s= 26200C . Coù tính baùn daãn .
- Silic voâ ñònh hình laø chaát boät maøu naâu .
- Töông töï cacbon , silic theå hieän tính khöû , tính oxi hoùa . Silic voâ ñònh hình coù khaû naêng phaûn öùng cao hôn .
2 – Tính chaát hoùa hoïc :
a. Tính khöû :
- Taùc duïng vôùi phi kim :
ÔÛ nhieät ñoä thöôøng :
 Si0 + 2F2 ® F4 
 (silic tetraflorua)
Khi ñun noùng :
 Si0 + O2 ® O2 
 (silic ñioxit)
 Si0 + C ® C 
 (silic cacbua).
- Taùc duïng vôùi hôïp chaát :
Si0 + 2NaOH+ H2O®Na2O3+ 2H2­
b. Tính oxi hoùa :
Taùc duïng vôùi kim loaïi : ( Ca , Mg , Fe . . .)ôû nhieät ñoä cao .
2Mg + Si0 ® Mg2(magie silixua)
3 – Traïng thaùi thieân nhieân :
- Silic chieám gaàn 29,5% khoái löôïng voû traùi ñaát , toàn taïi ôû daïng hôïp chaát (caùt , khoaùng vaät silicat , aluminosilicat )
- Silic coøn coù trong cô theå ngöôøi vaø thöïc vaät .
4 – ÖÙng duïng vaø ñieàu cheá :
- Coù nhieàu öùng duïng trong kyõ thuaät (kyõ thuaät voâ tuyeán vaø ñieän töû , pin maët trôøi, luyeän kim ).
- Ñieàu cheá :
* Trong phoøng thí nghieäm :
SiO2 + 2Mg ® Si + 2MgO.
* Trong coâng nghieäp :
 t0
SiO2 + 2C ® Si + 2CO.
II – HÔÏP CHAÁT CUÛA SILIC :
 1 – Silic ñioxit (SiO2) :
- SiO2 ôû daïng tinh theå nguyeân töû maøu traéng raát cöùng, khoâng tan trong nöôùc ,t0n/c=17130C, t0s= 25900C .
- Trong thieân nhieân chuû yeáu ôû daïng khoaùng vaät thaïch anh , khoâng maøu trong suoát goïi laø pha leâ thieân nhieân .
- Laø oxit axit , tan chaäm trong dung dòch kieàm ñaëc noùng , tan nhanh trong kieàm noùng chaûy hoaëc cacbonat trong kim loaïi kieàm noùng chaûy .
VD :
 SiO2 + 2NaOH ® Na2SiO3 + H2O.
 SiO2 + Na2CO3 ® Na2SiO3 + H2O.
-Tan trong axit flohiñric:
SiO2 + 4HF ® SiF4 ­ + 2H2O.
2 – Axit silixic vaø muoái silicat :
 a. Axit silixic (H2SiO3)
- Laø chaát ôû daïng keát tuûa keo , khoâng tan trong nöôùc , ñun noùng deã maát nöôùc 
 H2SiO3 ® SiO2 + H2O .
- H2SiO3 khi saáy khoâ maát nöôùc taïo silicagen : duøng ñeå huùt aåm vaø haáp phuï nhieàu chaát .
- H2SiO3 laø axit raát yeáu :
Na2SiO3+CO2+H2O®H2SiO3+Na2CO3 
b. Muoái silicat :
- Muoái cuûa kim loaïi kieàm tan ñöôïc trong nöôùc , cho moâi tröôøng kieàm .
- Dung dòch ñaëc Na2SiO3 vaø K2SiO3 goïi laø thuûy tinh loûng .
- Vaûi hoaëc goã taåm thuûy tinh loûng seõ khoù bò chaùy ,Thuûy tinh loûng ñöôïc duøng ñeå cheá keo daùn thuûy tinh vaø söù 
3/ Cuûng coá: 2, 3,4 / SGK 79
4/ BTVN: SGK + SBT
V/ RUÙT KINH NGHIEÄM:
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
TIEÁT 26- Baøi 18 : COÂNG NGHIEÄP SILICAT .
I. MUÏC TIEÂU :
	1. Kieán thöùc :
- Bieát thaønh phaàn hoùa hoïc vaø tính chaát cuûa thuûy tinh , xi maêng ,goám.
- Bieát phöông phaùp saûn xuaát caùc vaät lieäu thuûy tinh , goám xi maêng töø nguoàn nguyeân lieäu töï nhieân .
	2. Kyõ naêng :
- Phaân bieät ñöôïc caùc vaät lieäu thuûy tinh , goám , xi maêng döïa vaøo caùc thaønh phaàn vaø tính chaát cuûa chuùng 
- Bieát caùch söû duïng vaø baûo quaûn caùc saûn phaåm laøm baèng caùc vaät lieäu thuûy tinh , goám ,ximaêng 
	3. Thaùi ñoä :
 Bieát yeâu quùi baûo veä nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân
	4. Troïng taâm :
- Bieát thaønh phaàn hoùa hoïc vaø tính chaát cuûa thuûy tinh , ñoà goám vaø ximaêng .
- Bieát phöông phaùp saûn xuaát caùc vaät lieäu treân töø nhöõng nguyeân lieäu trong thieân nhieân
II. PHÖÔNG PHAÙP :
 Tröïc quan – ñaøm thoaïi – neâu vaán ñeà .
III. CHUAÅN BÒ :
- Sô ñoà loø quay saûn xuaát clanke (hình 4.11) , Maãu ximaêng .
- HS söu taàm caùc maãu vaät baèng thuûy tinh, goám, söù .
Gv : maãu ximaêng, sô ñoà loø quay clanke ( hình 4.11 )
Hs : tìm kieám caùc maãu vaät baèng thuyû tinh, goám , söù . Tìm hieåu tính chaát cuûa caùc hôïp chaát ñoù .
IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :
	1. Kieåm tra :
 * - Neâu tính chaát hoùa hoïc cuûa Si vaø SiO2 ?
 * - Traû lôøi baøi taäp soá 3,5 SGK ?
	2. Baøi môùi :
Hoaït ñoäng cuûa thaày
Hoaït ñoäng cuûa troø 
Hoaït ñoäng 1 :
Silic vaø hôïp chaát cuûa silic coù öùng duïng gì trong cuoäc soáng ? cho m