Giáo án Hóa học 10 - Bài 33: Axit sunfuric - Muối Sunfat - Tạ Thanh Tình

BÀI 33: AXITSUNFURIC_MUỐI SUNFAT
 SINH VIÊN: T¹ THANH T×NH
 LỚP: 3D, K54 khoa Hóa học, Trường ĐHSP Hà Nội
A/MỤC TIÊU:
I/ KIẾN THỨC:
1/ Học sinh biết:
Tính oxi hoá mạnh của H2SO4 đặc nóng.
Vai trò H2SO4 đối với nền kinh tế quốc dân.
Phương pháp sản xuất H2SO4 trong công nghiệp.
2/ Học sinh hiểu:
H2SO4 (đặc nóng) có tính oxi hoá mạnh gây ra bởi gốc SO2-4 (S6+).
II/ KỸ NĂNG:
Viết được các phương trình phản ứng của H2SO4 đặc, nóng với các đơn chất, hợp chất thành thạo.
So sánh được sự giống và khác nhau giữa H2SO4(l) và H2SO4(đ). 
B/ CHUẨN BỊ:
Hoá chất: mẫu dung dịch H2SO4 (đ)
§oạn phim:
 + Phản ứng nhận biết H2SO4 (l).
+ Thí nghiệm pha loãng H2SO4(đ).
+ Phản ứng H2SO4(đ) với Cu .
+ Phản ứng H2SO4(đ) với đường.
+ Nhận biết ion SO42
Hình ảnh 
 + Phản ứng axit- bazơ 
 + Dây truyền sản xuất H2SO4.
C/ ỔN ĐỊNH TỔ CHỨC : ( TiÕt 1)
 -Kiểm tra sÜ sè:Líp tr­ëng b¸o c¸o c¸c b¹n HS v¾ng mÆt(2phót).
 -Kiểm tra bài cũ: Ph¸t phiÕu bµi tËp.
 BµI KIÓM TRa
 M«n:ho¸ häc
 Hä vµ tªn:
 Líp:
®Ò bµi: H·y ghÐp tõng c¾p mçi chÊt(ë cét 1) víi tÝnh chÊt cña chÊt ®ã (ë cét 2).
 Nªu vÝ dô chøng minh tÝnh chÊt ®ã.
 Cét 1
A: S
B:SO2
C:H2S
 Cét 2
a/ ChØ cã tÝnh oxi ho¸.
b/ ChØ cã tÝnh khö.
c/ §¬n chÊt võa cã tÝnh oxi ho¸ võa cã tÝnh khö.
d/ Kh«ng cã tÝnh oxi ho¸. kh«ng cã tÝnh khö.
e/ ChÊt khÝ võa cã tÝnh oxi ho¸ võa cã tÝnh khö.
§¸p ¸n vµ vÝ dô chøng minh
§¸p ¸n:
VÝ dô:
Sau 10 phót GV thu bµi vµ vµo bµi míi.
D / tiÕn tr×nh gi¶ng d¹y:
I/ TÍNH CHẤT VẬT LÍ: 
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
TiÕt 1
 Hoạt động1: (3phót)
DÉn d¾t tr­íc khi vµo bµi axit H2SO4. Cho häc sinh quan s¸t h×nh ¶nh ( chØ mµu, ng«i nhµ , vËn chuyÓn ph©n bãn, acquy t¹o trªn powerpoint). 
C¸c em cã biÕt hîp chÊt nµo gãp phÇn t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm trªn?
 Æ §ã lµ H2SO4. H«m nay chóng ta sÏ nghiªn cøu vÒ axit sunfuric
Hoạt động 2: (5phót)
Giáo viên cho học sinh quan sát lọ đựng dung dịch H2SO4 (đ) gọi nhận xét?
Tr×nh bµy 2 cách pha loãng H2SO4(đ) (dïng violet ®Ó tr×nh bµy).
 C¸ch 1: Rãt tõ tõ axit ®Æc vµo n­íc, khuÊy nhÑ b»ng ®òa thuû tinh.
 C¸ch 2: Rãt tõ tõ n­íc vµo axit ®Æc, khuÊy nhÑ b»ng ®òa thuû tinh.
 Yêu cầu học sinh chọn cách làm đúng và giải thích?
* Nhận xét: là chất lỏng sánh như dầu, không màu, không bay hơi, nặng hơn nước (gấp 2 lần), tan trong nước, toả nhiều nhiệt.
*Giải thích:
Nếu ta rót nước vào axit, phản ứng toả nhiều nhiệt, làm nước sôi, bắn axit ra ngoài g©y nguy hiểm.
*Nhận xét: 
Cách làm 1 là cách làm đúng :
* Kết luận : Muốn pha loãng aixit đặc ta phải rót từ từ axit vào nước, khuấy nhẹ bằng đũa thuỷ tinh.
II/ TÍNH CHẤT HOÁ HỌC
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
 NGHIÊN CỨU VÒ: H2SO4 (L)
Hoạt động1: (3phót)
-Yêu cầu học sinh nhắc lại những tính chất hoá học về axit sunfuric loãng đã học ở lớp 9? viết phương trình minh hoạ. 
*Nhận xét:
- Đổi màu quỳ tím sang đỏ
-Phản ứng với kim loại hoạt động .
Fe + H2SO4 = FeSO4 + H2↑
-Phản ứng với bazơ, oxitbazơ 
2NaOH +H2SO4 = Na2SO4 + H2O.
-Phản ứng với một số muối :
Ba(NO3)2 + H2SO4 = BaSO4 + 2HNO3 
5
S
Nghiªn cøu vÒ h2s04 ®Æc
 Hoạt động 2: (25phut)
- H2SO4(đ) có ®Çy ®ñ tính chÊt cña axit lo·ng, ngoµi ra cßn cã. TÝnh oxi hoá mạnh, tÝnh oxi ho¸ m¹nh g©y ra bëi gèc SO4-2
 oxi hoá được hầu hết các kim loại trừ(Au,Pt,),phi kim, muèi. TÝnh oxi ho¸ m¹nh thÓ hiÖn qua c¸c vÝ dô sau:
VD1:Phản ứng với Cu (®øng sau H2 trong d·y ho¹t ®éng)
-Häc sinh xem ®o¹n phim, nhËn xÐt. Cân bằng pt theo phương pháp thăng bằng electron ? 
VD2: Phản ứng với Fe (kim lo¹i cã nhiÒu møc oxi ho¸, ph¶n øng víi H2SO4 ®Æc t¹o Fe+3 )
GV yªu cÇu 1 HS lªn b¶ng viÕt PTP¦, HS kh¸c viÕt bµi vµo vë vµ so s¸nh sù kh¸c nhau trong s¶n phÈm t¹o thµnh khi Fe t¸c dông víi H2SO4 (dÆc), H2SO4 (lo·ng)?
VD1:Phản ứng với Cu
NhËn xÐt:
 T¹o ra dd cã mÇu xanh lam, ®ång thêi cã khÝ tho¸t ra lµm mÊt mÇu c¸nh hoa. VËy khÝ sinh ra lµ khÝ SO2 .
Cuo –2e ® Cu+2
S+6 + 2e ® S+4
Cuo +S+6 ® Cu+2 +S+4
Cu +2H2SO4 = CuSO4 + SO2 + H2O
VD2: Phản ứng với Fe
 S+6 + 2e → S+4
 Feo - 3e → Fe+3
 3S+6 + 2 Feo→ 3S+4 + 2Fe+3
6H2SO4 +2Fe " 3SO2 +6H2O +Fe2(SO4)3
.Chó ý: H2SO4 đặc nguội làm cho Al, Fe thụ động. Do H2SO4 đặc đã oxi hoá bề mặt của Fe, Al thành 1 lớp oxit bảo vệ, lớp oxit này không phản ứng với H2SO4 đặc nguội.
VD3: Phản ứng với S( oxi ho¸ phi kim)
GV yªu cÇu 1 HS lªn b¶ng viÕt PTP¦, kiªm tra bµi viÕt cña c¸c HS kh¸c.
Vd 4: Phản ứng với muối HI (oxi ho¸ c¸c hîp chÊt)
HS xem ®o¹n phim, nhËn xÐt vµ viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng. GV yªu cÇu 1 HS lªn b¶ng viÕt PTP¦, HS kh¸c viÕt bµi vµo vë? 
VD3: Phản ứng với S
 S0 - 4e " S+4
 S+6 + 2e " S+4
S0 + 2S+6 " 3S+4
H2SO4 + S = SO2 +H2O
Vd 4: Phản ứng với muối HI
 I-1 – 2e ® I2 
 S+6 +2e ® S+4
 2I-1 +S+6 " I2 + S+4
2HI+2H2SO4=I2+ SO2+ 2H2O 
TiÕt 2
Ho¹t ®éng 3(15 phót)
-Tính háo nước của H2SO4 
Đưa ra đoạn phim về phản ứng giữa H2SO4 với đường , học sinh quan sát , nhận xét , viết phương trình?
* CHÚ Ý: Sử d axit sunfuric đặc hết sức cẩn thận , nếu bị dây vào da phải rửa bặng một lượng nước lớn. 
* Nhận xét: 
-Đường hoá đen làm cột than đen dâng nên.
* Giải thích:
-Đường có thành phần là :hyđratcacbon, axit chiếm n­íc trong đường theo tỷ lệ (2H, 1O),còn lai là cacbon màu đen .
-Mặt khác cacbon bị axit đặc oxi hoá thành CO2 , SO2 .
Ptp­:
 H2SO4 
 C12H22O11 → 12C +11H2O
 C +2H2SO4 → CO2 +2SO2+2H2O 
III/ ỨNG DỤNG : (5 phót)
Axit sunfuric lµ ho¸ chÊt hµng ®Çu ®­îc dïng trong nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt. Hµng n¨m, c¸c n­íc trªn thÕ giíi s¶n xuÊt kho¶ng 160 triÖu tÊn H2SO4. 
GV cho HS quan sat biÓu ®å øng dông cña H2SO4 trong mét sè ngµnh s¶n xuÊt. TØ lÖ c¸c ngµnh s¶n xuÊt nh­ sau: 
ChÊt dÎo 5% 
øng dông kh¸c 28%
Ph©n bãn 30%
S¬n 11%
GiÊy sîi 8%
ChÊt tÈy röa 14% 
LuyÖn kim 2% 
PhÈm nhuém 2% 
ỨNG DỤNG
 GiÊy sîi: Sîi visco, sîi axetat
 Ph©n bãn: Ph©n l©n, ph©n NPK
 Nh÷ng øng dông kh¸c 28%: DÇu má, thuèc næ,d­îc phÈm
IV/SẢN XUẤt AXIT SUNFURIC: (15 phót)
Đưa ra quy trình sản xuất H2SO4 giải thích từng giai đoạn(Dùa vµo m« pháng). 
 Tãm t¾t 3 c«ng ®o¹n chÝnh:
1/ Sản xuất SO2 từ FeS2 :
- §èt FeS2 trong kh«ng khÝ giµu oxi 
 4FeS2 +11O2 =2Fe2O3 +8SO2
 SO2 sinh ra còn lẫn nhiều tạp chất(oxitasen, selen,..), cần lọc bằng phương pháp:
 +Thiết bị lọc bụi li tâm.
 +Thiết bị lọc bụi bằng điện. 
 +Thùng lọc bụi bằng cách nhiễm đện từ.
2/ Sản xuất SO3  .
Oxi hoá SO2 bằng oxi hoặc không khí ở t0 450-5000c. 
Xúc tác : V2O5 
3/ Hấp thụ SO3 .
 + §Çu tiªn hÊp thô b»ng uleum nh»m hÊp thô ®a sè SO3.
 + Sau ®ã hÊp thô b»ng axit sunfuric 98,3% ,hÊp thô hoµn toµn SO3. ChÊt láng thu ®îc lµm l¹nh b»ng dµn l¹nh t¹o ra H2SO4 ®Æc.
 V/GIỚI THIỆU MUỐI SUNFAT: ( 5 phót)
 GIÁO VIÊN
 HỌC SINH
1.Nêu khái niệm muối sunfat:
Là muối của axit sunfuric .
Yêu cầu học sinh nêu 2 dạng tồn tại của muối, viết phương trình ?
2 .Nhận biết ion sunfat :
Nêu cách nhận biết ion sunfat:
HS xem ®o¹n phim cách nhận biết ion sunfat , nhËn xÐt vµ viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng? 
* Nhận xét:
-Muối chứa ion SO42-(muối trung tính).
KOH+ H2SO4 =K2SO4 + H2O 
-muối chứa ion HSO4- (muối axit)
H2SO4 +KOH= KHSO4 + H2O
*nhận xét:
Xuất hiện kết tủa trắng.
Ptpư:
BaCl2 + H2SO4 = BaSO4 + HCl 
Vậy thuốc thử ion sunfat là dung dịch muối của Ba
VI/ CỦNG Cè KIẾN THỨC: ( 12phót)
GIÁO VIÊN
HỌC SINH
GV chuæn bÞ bµi tËp d­íi d¹ng bµi tËp « ch÷, sö dông nh÷ng kiÕn thøc trong bµi gi¶ng.
C¸c c©u hái hµng ngang:
1/ S¶n phÈm khi dïng H2SO4 98% hÊp thô SO2?
2/ Nguyªn tè phi kim cã vai trß quan träng ®èi víi sù sèng?
3/ Mét trong nh÷ng tÝnh chÊt ®Æc tr­ng cña axit H2SO4 ®Æc?
4/ mét trong nh÷ng øng dông cña H2SO4 trong n«ng nghiÖp?
5/ ChÊt khÝ t¹o ra khi cho kim lo¹i ho¹t ®éng t¸c dông víi H2SO4 lo·ng?
6/ Tªn kim lo¹i th­êng dïng nhËn biÕt muèi sunfat?
C©u hái hµng däc:
Ngoµi tÝnh h¸o n­íc ,H2SO4 ®Æc cßn cã tÝnh chÊt ®Æc tr­ng nµo?
§¸p ¸n c©u hái hµng ngang:
1/ OLEUM
2/ OXI
3/ H¸O N¦íC
4/ PH¢N BãN
5/ HI§R¤
6/bari
§¸p ¸n c©u hái hµng ngang:
 OXIHOA
VII/ bµi tËp vÒ nhµ (2 phót)
 3,4,5,6 trang 143(SGK)
 Trong bµi cã sö dông t­ liÖu cña tr­êng §HSP Hµ Néi .
 Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n. 
 Chóc c¸c em häc tèt.
 Trong bµi cã sö dông t­ liÖu cña tr­êng §HSP Hµ Néi .
 Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n. 
 Chóc c¸c em häc tèt.