Giáo án Đại số 9 tuần 13 Trường THCS xã Hiệp Tùng

Tuần: 13
Tiết : 25
	Ngày soạn: 5 / 11/ 2013
Ngày dạy: / 11 / 2013
§4. ĐƯỜNG THẲNG SONG SONG 
VÀ ĐƯỜNG THẰNG CẮT NHAU
I. Mục tiêu : Sau khi học xong bài này học sinh có khả năng :	
- Kiến thức : Nêu được điều kiện để hai đường thẳng y = ax + b (a 0) và y = a’x + b’ (a’ 0) cắt nhau, song song với nhau, trùng nhau.
- Kỹ năng : Vận dụng được lý thuyết vào việc giải các bài toán tìm giá trị của các tham số đã cho trong các hàm số bậc nhất sao cho đồ thị của chúng là hai đường thẳng cắt nhau, song song với nhau, trùng nhau.
 - Thái độ : Hình thành tính cẩn thận, chính xác, thái độ yêu thích môn học.
II. Chuẩn bị của GV và HS :
1.GV: GA,SGK,bảng phụ, thước thẳng.
2.HS: SGK,vở ghi, học bài cũ.
 III.Phương pháp : Vấn đáp gợi mở, giải quyết vấn đề, vấn đáp, thuyết trình, …
IV. TiÕn tr×nh giờ dạy- Giáo dục : 
Ổn định lớp: ( 1p)
Kiểm tra bài cũ: (6p)
	Giáo viên
Học sinh
GV gọi HS lên bảng thực hiện: Vẽ các đồ thị hàm số y = 2x + 3, y = 2x -2 trên cùng một hệ trục tọa độ.
GV nhận xét, ghi điểm.
HS: Lên bảng vẽ hình.
HS khác nhận xét.
 3.Giảng bài mới: ( 30p)
ĐVĐ : Như phần đóng khung ( SGK/ 52)
	Hoạt động của thầy - trò 
Nội dung 
Hoạt động 1: (13p)
?1.a. Đã được HS1 giải trong phần KTBC. Lớp nhận xét.
?1.b. Yêu cầu HS giải thích. Lớp nhận xét, bổ sung.
GV hoàn chỉnh ?1.
Từ ?1, HS nêu điều kiện để hai đường thẳng:
y = ax + b ( a 0) và y = a’x + b’ ( a’ 0) song song với nhau, trùng nhau.
GV hoàn chỉnh thành kết luận như SGK.
HS nhắc lại điều kiện để hai đường thẳng song song, trùng nhau.
1. Đường thẳng song song:
?1. Giải
y = 2x + 3
x = 0 y = 3 ta được A(0;3)
 y=0x = ta được B(-1,5;0)
Đồ thị hàm số y = 2x + 3 là đường thẳng AB
Tương tự: đồ thị hàm số y = 2x -2 là đường thẳng đi qua hai điểm C (0; -2) và D(1;0)
b. Hai đường thẳng y = 2x + 3 và y = 2x -2 không thể trùng nhau vì chúng cắt trục tung tại 2 điểm khác nhau do 3 -2. Suy ra hai đường thẳng này song song ( vì cùng song song với đường thẳng 
y = 2x ).
 Vậy:Hai đường thẳng y = ax+b (a 0) và y = a’x + b’ ( a’ 0) song song với nhau khi và chỉ khi a = a’, b b’ và trùng nhau khi và chỉ khi a=a’.b= b’.
Hoạt động 2: (7p)
HS giải ?2.
Lớp nhận xét.
GV hoàn chỉnh lại.
Hai đường thẳng y = 0,5x + 2 và y = 1,5x + 2 cắt nhau tại điểm nào ? Vì sao ?
GV hoàn thành chú ý như SGK.
 2. Đường thẳng cắt nhau
?2. Giải.
Các cặp đường thẳng cắt nhau là :
 y = 0,5 x + 2 và y = 1,5x + 2.
 y = 0,5 x - 1 và y = 1,5x + 2.
Vậy : Hai đường thẳng y = ax + b ( a 0) và y = a’x + b’ ( a’ 0 ) cắt nhau khi và chỉ khi a a’.
* Chú ý : SGK.
Hoạt động 3: (10p)
HS đọc đề bài toán sgk.
a) H: y = 2mx + 3 và y = (m + 1)x + 2 là hai hàm số bậc nhất thì ta phải có điều kiện gì ?
( 2m 0 m 0 ; m + 1 0 m -1)
H: Hãy nêu điều kiện của hai đường thẳng cắt nhau ? HS trả lời.
Lớp nhận xét. 
GV hoàn chỉnh lại.
b) H: Câu b yêu cầu gì ? Hãy nêu điều kiện thỏa mãn câu b?
H: Hai đường thẳng đã cho có thể trùng nhau được không ? Vì sao ?
HS giải tiếp: Lớp nhận xét. GV hoàn chỉnh lại.
3. Bài toán áp dụng: Đề SGK.
Giải:
a)Đồ thị của hai hàm số y = 2mx + 3 và 
y = (m + 1)x + 2 là 2 đường thẳng cắt nhau khi và chỉ khi 2m m + 1 
 2m –m 1 m 1.(1)
Lại có y = 2mx + 3 và y = (m + 1)x + 2 là các hàm số bậc nhất nên: 2m0 và m + 1 0 và m + 10 hay m0 và m -1 (2)
Kết hợp (1) và (2) ta có : m0, m 1 và 
 m -1
b. y = 2mx + 3 và y = (m + 1) x + 2 là hai hàm số bậc nhất nên m0, m -1. Lại có 3 2. nên đồ thị của hai hàm số y = 2mx + 3 và y = (m + 1) x + 2 là hai đường thẳng song song khi và chỉ khi 2m = m+1 m =1 ( thỏa mãn điều kiện m 0 và m -1)
Vậy m = 1 là giá trị cần tìm.
4. Củng cố: (7p)
HS giải bài 20 vào giấy.
Một HS giải trên bảng phụ. 
GV chấm một số bài.
GV treo bảng phụ có bài giải của HS lên để lớp nhận xét bổ sung.
GV hoàn chỉnh lại.
Bài tập 20/sgk
Ba cặp đường thẳng cắt nhau là: 
 y = 1,5x + 2 và y = x + 2
 y = 1,5x + 2 và y = 0,5x -3
 y = 1,5x - 3 và y = x - 3
Các cặp đường thẳng song song là :
 y = 1,5x + 2 và y = 1,5x-1
 y = x + 2 và y = x -3
 y = 0,5x -3 và y =0,5x +3
5. Hướng dẫn HS : (1p)
 - Học thuộc bài.
-Làm các bài tập 21 à 26 SGK.
-Tiết sau học luyện tập. 	
V. Rót kinh nghiÖm :
Tuần: 13
Tiết : 26
	 Ngày soạn: 5 / 11/ 2013
Ngày dạy: / 11 / 2013
LUYỆN TẬP
I. Mục tiêu : Sau khi học xong bài này học sinh có khả năng :	
- Kiến thức : Trình bày được điÒu kiÖn ®Ó 2 ®­êng th¼ng y = ax + b (a ¹ 0) vµ ®­êng th¼ng y = a'x + b' (a' ¹ 0) c¾t nhau ; song song víi nhau ; trïng nhau .Xác định hÖ sè a ; b trong c¸c bµi to¸n cô thÓ.VËn dông kiÕn thøc gi¶i bµi tËp.	
 - Kỹ năng : Vẽ được đồ thị hàm số y = ax + b (a 0) trong trường hợp cụ thể. Thực hiện được các bài tập về x¸c ®Þnh ®­îc c¸c gt cña tham sè ®· cho trong c¸c hµm sè bËc nhÊt sao cho ®å thÞ cña chóng lµ 2 ®­êng th¼ng c¾t nhau, song song víi nhau ; trïng nhau .
 - Thái độ : Hình thành tính cẩn thận, chính xác trong giải toán.
II. Chuẩn bị của GV và HS :
1.GV: GA,SGK,bảng phụ, thước thẳng.
2.HS: SGK,vở ghi, học bài cũ.
 III.Phương pháp : Vấn đáp gợi mở, giải quyết vấn đề, vấn đáp, thuyết trình, …
IV. TiÕn tr×nh giờ dạy- Giáo dục : 
 1.Ổn định lớp: ( 1p)
 2.Kiểm tra bài cũ: (5p)
Giáo viên
Học sinh
Cho 2 ®­êng th¼ng
y = ax + b (víi a ¹ 0) (d1)
y = a'x + b' (víi a' ¹ 0) (d2)
Nªu ®iÒu kiÖn d1 // d2 ?
 d1 º d2 ?
 d1 c¾t d2 ?
GV nhận xét, ghi điểm.
HS nªu c¸c ®iÒu kiÖn ….
d1 : y = ax + b (a ¹ 0)
d2 : y = a'x + b' (a' ¹ 0) 
d1 // d2 ó a = a' ; b ¹ b'
d1 º d2 ó a = a' ; b = b'
d1 c¾t d2 ó a ¹ a'
HS khác nhận xét.
 3.Giảng bài mới: ( 37p)
ĐVĐ : Tiết trước chúng ta đã tìm hiểu các điều kiện để hai đường thẳng y = ax + b (a ¹ 0) ,y = a'x + b' ( a' ¹ 0) song song, trùng nhau, cắt nhau, tiết này chúng ta sẽ áp dụng kiến thức đó để làm bt.
 Hoạt động của thầy - trò 
Nội dung 
Hoạt động 1 (9)
Ch÷a bµi tËp 22 (a) SGK
Bµi 22 (b) 
Cho hµm sè y = ax + 3 x¸c ®Þnh hÖ sè a khi biÕt x = 2 th× hµm sè cã gi¸ trÞ b»ng 7.
Hái thªm h/s :
 §å thÞ hµm sè võa X§ ®­îc cã vÞ trÝ t­¬ng ®èi nh­ thÕ nµo víi ®­êng th¼ng y = -2x ? v× sao ?
HS trả lời.
Bµi tËp 22 (SGK – T.54)
a. §å thÞ h/sè y = ax + 3 song song víi ®­êng th¼ng y = -2x ó a =-2
b. Ta thay x = 2 ; y = 7 vµo ph.tr×nh y = ax + 3
Cã 7 = a.2 + 3 => -2a = - 4
 => a = 2
Hµm sè ®ã cã d¹ng y = 2x + 3
* §å thÞ hµm sè y = 2x + 3 vµ 
y =-2x lµ 2 ®­êng th¼ng c¾t nhau v× a ¹ a' (2 ¹ -2).
Hoạt động 2 (14p)
VËn dông kiÕn thøc, ®iÒu kiÖn ®Ó 2 ®­êng th¼ng song song ; c¾t nhau hoÆc trïng nhau ®Ó t×m tham sè trong ph­¬ng tr×nh.
G.v h­íng dÉn h/s lµm a
X§ hÖ sè a ; b ë mçi hµm sè?
H.s ®øng t¹i chç tr¶ lêi
§k ®Ó d c¾t d’ ?
Tõ ®ã suy ra m tho¶ m·n ®k ?
G/v ghi b¶ng
- Y/cÇu 2 h/s lªn b¶ng a; b; c
G.v chèt l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n
§iÒu kiÖn d c¾t d’
 d // d’ ; d º d’
Bµi 24 (SGK – T.55)
 y = 2x + 3k (d)
 y = (2m+1)x + 2k - 3 (d’)
§K: 2m + 1
a) (d) c¾t (d’) 
KÕt hîp ®iÒu kiÖn. (d) c¾t (d’)
b)(d)//(d’)
c)
Hoạt động 3 (14p)
Cho h/s ®äc to bµi tËp 25
HS đọc.	
G.v : Ch­a vÏ ®å thÞ em cã thÓ nhËn xÐt g× vÒ 2 ®­êng th¼ng nµy ?
H.s (d1 c¾t (d2) t¹i 1 ®iÓm trªn 0y (v× cã a ¹ a’ vµ b = b'
- Yªu cÇu 1 h/s lªn b¶ng vÏ ®å thÞ 2 hµm sè. 
- G.v uèn n¾n h/s c¸c b­íc vÏ.
N
M
O
? T×m to¹ ®é giao ®iÓm cña ®­êng th¼ng MN víi d1 vµ d2 ?
 ? Em h·y nªu c¸ch t×m to¹ ®é M&N ?
 - H­íng dÉn thay y = 1 vµo ph­¬ng tr×nh hµm sè ®Ó t×m x.
- Gäi h/s nhËn xÐt bµi 2 b¹n
- G.v chèt l¹i kiÕn thøc : 1 ®iÓm thuéc ®å thÞ hµm sè th× to¹ ®é ®iÓm ®ã ph¶i tho¶ m·n pt cña hµm sè.
Bµi tËp 25 (SGK-55)
XÐt ®å thÞ hµm sè 
Cho x = 0 => y = 2 
Cho y = 0 => x = -3 
§å thÞ hµm sè lµ ®­êng th¼ng (h1) qua (0 ; 2) vµ (-3 ; 0)
* XÐt h/sè 
Cho : x = 0 => y = 2
 y = 0 => 
§å thÞ lµ đ/t (q1 ) qua (0 ; 2) vµ ()
b. 
* M : Thay y = 1 vµo ph.tr×nh
 cã 
To¹ ®é ®iÓm M ( ;1)
* N :
Thay y = 1 vµo ph.tr×nh 
Cã 
To¹ ®é ®iÓm B ( ; 1)	
4.Củng cố: ( củng cố từng phần)
Hướng dẫn HS: (2p)
 - LuyÖn kü n¨ng vÏ ®å thÞ hµm sè
 - ¤n kiÕn thøc tØ sè l­îng gi¸c cña gãc nhän ;kh¸i niÖm tana
 - C¸ch sö dông MTBT tÝnh a khi biÕt tana = m
 - Bµi tËp 26 (SGK-55). Xem tr­íc bµi “HÖ sè gãc cña ®­êng th¼ng y = ax + (a¹ 0)"
V. Rót kinh nghiÖm :
Hiệp Tùng, ngày....tháng...năm 2013
Tổ trưởng
Đỗ Ngọc Hải