Dạy học Tài liệu Giáo dục địa phương tỉnh Hà Tĩnh Lớp 2

 DẠY HỌC TÀI LIỆU GIÁO DỤC ĐỊA PHƯƠNG LỚP 2
 Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26/12/2018 của Bộ Giáo dục và Đào tạo 
(GDĐT) về Ban hành Chương trình Giáo dục phổ thông đối với cấp tiểu học quy 
định các môn học và hoạt động giáo dục bắt buộc: Tiếng Việt; Toán; Đạo đức; 
Ngoại ngữ 1 (ở lớp 3, lớp 4, lớp 5); Tự nhiên và Xã hội (ở lớp 1, lớp 2, lớp 3); Lịch 
sử và Địa lí (ở lớp 4, lớp 5); Khoa học (ở lớp 4, lớp 5); Tin học và Công nghệ (ở 
lớp 3, lớp 4, lớp 5); Giáo dục thể chất; Nghệ thuật (Âm nhạc, Mĩ thuật); Hoạt động 
trải nghiệm. Các môn học tự chọn: Tiếng dân tộc thiểu số, Ngoại ngữ 1 (ở lớp 1, 
lớp 2). Bên cạnh đó nội dung giáo dục địa phương được tích hợp vào các môn học 
và hoạt động giáo dục của cấp học; Tài liệu do mỗi địa phương xây dựng và được 
Bộ GDĐT phê duyệt.
 Để giúp quý thầy cô thuận lợi trong việc triển khai dạy học nội Tài liệu 
GDĐP tỉnh Hà Tĩnh - Lớp 2, Tôi xin trao đổi một số nội dung sau:
1. Cấu trúc tài liệu
 Tài liệu GDĐP được cấu trúc gồm có 3 mạch kiến thức, được phân thành 6 
tiểu mạch nội dung, với 8 chủ đề đáp ứng yêu cầu của Bộ GDĐT và Khung 
Chương trình Ban hành kèm theo Quyết định số 2902/QĐ-UBND, ngày 03/9/2020 
của Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Tĩnh về Nội dung Giáo dục địa phương Hà Tĩnh theo 
Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
 Các mạch kiến thức, tiểu mạch nội dung và chủ đề:
 Mạch kiến Tiểu mạch Mạch kiến Tiểu mạch 
 Nội dung chủ đề Nội dung chủ đề
 thức nội dung thức nội dung
 Nhân vật anh Địa lí Danh lam thắng 
 Lịch sử hùng trên quê cảnh quê hương 
 Địa lí, kinh 
 hương Hà Tĩnh em
 tế, hướng 
 Hò, vè lao động Kinh tế, Nghề truyền thống 
 nghiệp
 ở Hà Tĩnh hướng ở quê hương em
 nghiệp
 Văn hóa, Văn hóa Gia đình truyền Tham gia phong 
 Chính trị - 
 lịch sử thống ở Hà Tĩnh Chính trị - trào toàn dân bảo 
 xã hội, môi 
 truyền xã hội vệ an ninh trật tự - 
 trường
 thống an toàn xã hội Món ngon ở Hà Môi trường Bảo vệ môi trường 
 Tĩnh nơi công cộng
 Mạch kiến thức “Văn hóa, lịch sử truyền thống” chiếm 50%, hai mạch 
còn lại mỗi mạch chiếm 25%.
2. Nội dung
 Là những thông tin chắt lọc, tiêu biểu tỉnh Hà Tĩnh về nội dung ở 8 chủ đề 
được nêu trong tài liệu, ví dụ như: Chủ đề VII- “Nhân vật anh hùng trên quê 
hương Hà Tĩnh”, tài liệu đưa ra một số nhân vật anh hùng tiêu biểu trong tỉnh như 
Mai Hắc Đế, La Thị Tám trong quá trình tổ chức dạy học giáo viên cần có liên 
hệ trực tiếp ở địa phương cấp huyện/thị, cấp xã/thị trấn để học sinh biết thêm và tự 
hào về những anh hùng của dân tộc ngay quê hương mình; Chủ đề IV- “Món ngon 
ở Hà Tĩnh” ngoài giới thiệu khái quát món ăn đặc trưng, nổi tiếng của tỉnh nhà như 
Bánh đa xúc hến, Bánh gai Đức Thọ, giáo viên có thể cho học sinh kể về các món 
ăn mà bản thân yêu thích và nhiều người nhắc đến trên địa phương mình; Chia sẻ 
được cảm nhận về món ngon của quê mình; nêu được nguyên liệu chính của một 
món ăn, để thuyết phục hơn, thể hiện sự am hiểu đó là thực hành làm một món 
ngon và từ đó có thể làm gì để bảo tồn và quảng bá món ngon quê hương (món ăn 
em yêu thích) 
3. Phương pháp dạy học
 Giống như các môn học khác đối với CTGDPT 2018 việc tổ chức dạy học 
cần đảm bảo vận dụng linh hoạt các hình thức và phương pháp/kỹ thuật dạy học 
tích cực nhằm phát huy tính tối đa tính tự giác, tích cực, sáng tạo của học sinh.
 Triển khai dạy học tích hợp vào các môn học và hoạt động giáo dục. Bên 
cạnh đó có thể tổ chức thành các chuyên đề trải nghiệm theo chủ đề (khoảng 2-4 
tiết/buổi). Khi tổ chức trải nghiệm theo chủ đề ở trong hay ngoài khuôn viên nhà 
trường chú ý theo 4 hình thức, gắn với môi trường, cuộc sống, di tích lịch sử, danh 
lam thắng cảnh, ở địa phương. Việc tổ chức theo chủ đề, trải nghiệm cần được 
cân nhắc kỹ đến điều kiện, không gian, thời gian, đặc biệt là an toàn cho học 
sinh 
 Quá trình tổ chức tích hợp nội dung GDĐP vào nội dung bài học của môn 
học hoặc hoạt động giáo dục, trải nghiệm hay dạy theo chủ đề cũng cần chú ý kết 
hợp hài hoà hoạt động cá nhân, nhóm, lớp, trường. Dù làm việc độc lập, theo 
nhóm, hay theo đơn vị lớp, mỗi học sinh đều phải được tạo điều kiện để tự mình thực hiện nhiệm vụ học tập và trải nghiệm thực tế với sự hỗ trợ của thiết bị dạy học 
tối thiểu, đồ dùng học tập và công cụ máy móc lao động sản xuất tại địa phương 
(nếu có).
4. Tổ chức dạy học
- Nội dung GDĐP có thể tích hợp vào hầu hết các môn học hoặc hoạt động giáo 
dục, ví dụ:
+ Môn Tự nhiên và Xã hội: Có thể tích hợp tìm hiểu một cách đơn giản về môi 
trường tự nhiên, môi trường sống, xã hội và sự ảnh hưởng của chúng.
+ Môn Toán: Tích hợp nội dung, như: Đếm, nhận biết số, tính, đo lường, thu thập, 
phân loại, sắp xếp số liệu thống kê,... vấn đề thực tiễn của địa phương.
+ Môn Đạo đức: Rèn luyện hành vi ứng xử đúng đắn, nếp sống văn minh, đạo lí và 
tình làng, nghĩa xóm,... truyền thống ở địa phương.
+ Môn Nghệ thuật: Sưu tầm được tranh ảnh liên quan đến các vấn đề trong cuộc 
sống của địa phương. Sưu tầm, hát được một số câu hát, khúc hát đồng dao; bắt 
chước một số động tác múa, diễn kịch...
+ Môn Tiếng Việt: Ghi chép một số câu giới thiệu về những sự vật và sự việc gần 
gũi với cuộc sống ở địa phương.
 Khác với các môn học khác, đây là nội dung tích hợp nên giáo viên cần dành 
thời gian nghiên cứu nội dung các chủ đề để tích hợp vào môn học, bài học một 
các nhẹ nhàng, hiệu quả. Nghiên cứu kỹ để tích hợp vào bài học, môn học ở mức 
độ nào trong 3 mức độ: Toàn phần (khi nội dung bài học gần trùng với nội dung 
Tài liệu); tích hợp bộ phận (khi nội dung bài học có phần trùng nội dung Tài liệu); 
tích hợp liên hệ (khi nội dung bài học có nội dung liên hệ gần với Tài liệu).
 Bên cạnh đó là tích hợp vào các hoạt động trải nghiệm, như sinh hoạt dưới 
cờ, sinh hoạt lớp, câu lạc bộ, hoạt động theo chủ đề 
- Tổ chức dạy học trải nghiệm theo theo chủ đề cần được hướng tới, tuy nhiên hoạt 
động này phải được chuẩn bị tốt về kế hoạch để thực hiện hiệu quả và an toàn đối 
với học sinh.
 Hoạt động dạy học Tài liệu GDĐP bằng trải nghiệm chủ đề gắn với các di 
tích, di sản, làng nghề tiêu biểu trong tỉnh hoặc địa phương, ví dụ: + Chủ đề VI - Nghề truyền thống ở quê hương em. Học sinh được trải nghiệm thực 
tế tại một làng nghề, tại đây các em được quan sát, trải nghiệm những công việc, 
xem xét sản phẩm mà các thợ nghề sản xuất ra; các em được giáo viên giới thiệu 
về một số ngành nghề tiêu biểu trong tỉnh; được hướng dẫn, gợi ý về một số ngành 
nghề trên địa bàn mà em biết để chia sẻ với bạn.
+ Chủ đề VIII - Bảo vệ môi trường nơi công cộng. Học sinh có thể được trải 
nghiệm trực tiếp tại nhà văn hóa, hay nhà sinh hoạt cộng đồng của địa phương. Các 
em được quan sát hiện trạng môi trường xung quanh nhà văn hóa, Trực tiếp thực 
hiện được một số việc làm để bảo vệ môi trường xung quanh nhà văn hóa (như dọn 
dẹp vệ sinh, nhặt rác do ai đó bỏ lại từ trước, chăm sóc cây hoa ). Giáo viên cho 
HS biết nơi như thế nào thường được gọi là nơi công cộng và môi trường xung 
quang nó. Gợi ý để học sinh nói và nêu trách nhiệm của bản thân để bảo vệ môi 
trường khi tham gia các hoạt động nơi công cộng (không vứt rác, khạc nhổ, nhắc 
nhở mọi người cùng thực hiện ).
 Việc tổ chức dạy học Tài liệu GDĐP bằng hoạt động trải nghiệm theo chủ 
đề giúp các em hiểu vấn đề từ trải nghiệm thực tế, nên có tác dụng rất lớn, rất hiệu 
quả đối với học sinh. Bên cạnh đó, dạy học Tài liệu GDĐP bằng hoạt động trải 
nghiệm theo chủ đề thuận lợi hơn trong việc tích hợp vào từng nội dung của mỗi 
bài học, môn học. Khi tổ chức trải nghiệm chủ đề bên ngoài nhà trường cần xây 
dựng kế hoạch chi tiết từ thời gian, địa điểm, phương tiện, phối hợp với gia đình, 
kinh phí (nếu có). Kế hoạch dạy học phù hợp với hiện trường nơi trải nghiệm cũng 
như lượng kiến thức và cách đánh giá kết quả linh hoạt. Khi tổ chức hoạt động trải 
nghiệm chủ đề có thể thực hiện một buổi trải nghiệm/chủ đề (GVCN và nhà trường 
cần nghiên cứu và cân nhắc nội dung này).
 Tổ chức dạy học nội dung địa phương không bắt buộc phải theo trình tự 
trong trong tài liệu mà do sự thích hợp/phù hợp của bài học với nội dung địa 
phương, hoặc do điều kiện thuận lợi mà giáo viên chọn nội dung/chủ đề nào trước, 
sau để giảng dạy.
5. Đánh giá dạy học Tài liệu GDĐP
 Về cơ bản không đánh giá riêng nội dung GDĐP khi tích hợp vào trong hoạt 
động dạy học của môn học và hoạt động giáo dục. Việc đánh giá kết quả của nội 
dung này nằm trong đánh giá chung kết quả bài học, môn học. Do vậy, khi xây 
dựng kế hoạch bài dạy có nội dung tích hợp Tài liệu GDĐP chú ý xây dựng 
phương thức đánh giá phù hợp về nội dung địa phương được tích hợp vào dạy học trong tiết học. Khi tổ chức hoạt động trải nghiệm theo chủ đề công tác đánh giá 
được xây dựng như đánh giá kết quả của bài học, hoạt động giáo dục.
6. Tổ chức dạy học Tài liệu GDĐP lớp 2 trong năm học 2021-2022
 Theo quy định của Bộ GDĐT Tài liệu GDĐP được các tỉnh biên soạn, Bộ 
GDĐT phê duyệt và được vào sử dụng song hành với Chương trình GDPT 2018. 
Như vậy, tuy thời gian không còn nhiều nhưng Tài liệu GDĐP tỉnh Hà Tĩnh - Lớp 
2 được thực hiện dạy học tại lớp 2 trong năm học 2021-2022.
 Để đưa Tài liệu GDĐP lớp 2 vào giảng dạy các nhà trường tiếp tục chỉ đạo, 
đồng hành cùng giáo viên dạy lớp 2 nghiên cứu các chủ đề của tài liệu để tích hợp 
phù hợp vào các bài học còn lại ở các môn học và hoạt động giáo dục. Thực tế hiện 
nay chương trình các môn học đã gần chuyển sang giai đoạn ôn tập, nên khó có bài 
học phù hợp để tích hợp nội dung GDĐP vào bài học. Theo tiến độ chương trình 
cốt lõi thì đến khoảng cuối tháng 4/2022 là đã hoàn thành chương trình cốt lõi của 
môn học, do vậy song song với việc ôn tập, bổ sung kiến thức các môn học, hoạt 
động giáo dục cho học sinh các nhà trường xây dựng kế hoạch dạy học nội dung 
(cốt lõi) GDĐP bằng hoạt động dạy học riêng theo tiết [1], hoặc theo chủ đề, hoặc 
ghép chủ đề[2]. Việc xây dựng kế hoạch dạy học theo chủ đề cần tập trung hướng 
đến trải nghiệm (trong điều kiện có thể - chú ý điều kiện phòng dịch COVID) nội 
dung gần gũi với các em, địa phương các em và khi các em đã giới thiệu, tìm hiểu 
khái quát nội dung chung cấp tỉnh. Tổ chức dạy học GDĐP trải nghiệm cần chú ý 
linh hoạt, thiết thực đảm bảo các biện pháp phòng chống dịch bệnh COVID theo 
quy định hiện hành.