Chuyên đề Một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin vào trong việc xây dựng giáo án điện tử dạy trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo
Sự phát triển của công nghệ thông tin nói riêng và khoa học công nghệ nói chung đang tác động mạnh mẽ vào sự phát triển mọi mặt của đời sống xã hội. Để đáp ứng được sự phát triển chung và nhu cầu thực tế của xã hội thì việc vận dụng công nghệ thông tin và các trang thiết bị hiện đại vào dạy học là hết sức cần thiết, giúp cho giáo viên truyền tải kiến thức nhanh nhất tới trẻ và luôn luôn được cập nhật thông tin một cách chính xác, hiệu quả.
Nằm trong hệ thống giáo dục quốc dân, ngành giáo dục Mầm Non là mắt xích đầu tiên trong việc thực hiện nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực và đẩy mạnh ứng dụng Công nghệ thông tin vào trong giảng dạy. Hiện nay các trường Mầm non, mẫu giáo có điều kiện đầu tư, trang bị tivi, đầu video, xây dựng phòng đa năng với hệ thống máy tính, nối mạng Internet tạo điều kiện cho giáo viên ứng dụng Công nghệ thông tin vào trong giảng dạy. Công nghệ thông tin phát triển đã mở ra những hướng đi mới cho ngành giáo dục trong việc đổi mới phương pháp và hình thức dạy để nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ.
Trên thực tế, có những bài giảng nội dung kiến thức khó đòi hỏi phải có hình ảnh trực quan sinh động và chính xác, giáo viên lại không có điều kiện cho trẻ đi tham quan thực tế thì việc khai thác các tư liệu, phim ảnh trên Internet là một thành tựu có tính đột phá của nhân loại, là một công cụ vô cùng hiệu quả cho việc khai thác tư liệu hình ảnh, nội dung, tư liệu bài giảng giới thiệu cho trẻ mang tính chân thực, phong phú. Trong bài giảng điện tử trẻ có thể làm quen với những hiện tượng tự nhiên, về thế giới xung quanh trẻ ít có thể tự bắt gặp trong thực tế. Thông qua những giờ học có áp dụng công nghệ thông tin và sử dụng các bài giảng điện tử, những hình ảnh đẹp, sống động được chuyển tới trẻ một cách nhẹ nhàng góp phần hình thành cho trẻ nhận thức về cái đẹp, biết yêu cái đẹp, mong muốn tạo ra cái đẹp trong cuộc sống và những kỹ năng sống cần thiết đối với lứa tuổi mẫu giáo.
Để đáp ứng được những yêu cầu trên, đòi hỏi mỗi giáo viên không ngừng nâng cao kiến thức, dành thời gian nghiên cứu các phần mềm ứng dụng để từ đó tìm ra các giải pháp để ứng dụng trong việc giảng dạy, tổ chức các trò chơi cho trẻ là đòi hỏi cấp thiết cho tất cả các giáo viên nói chung và giáo viên mầm non nói riêng về tin học để có thể sáng tạo tiết dạy cho sinh động hiệu quả nhưng phù hợp với từng môn học tránh lặp đi lặp lại một hình thức sẽ làm mất đi hứng thú của trẻ.
Để góp phần nâng cao hiệu quả trong việc ứng dụng công nghệ và phần mềm tin học vào công tác dạy học trong trường mẫu giáo. Tổ khối Lá mạnh dạn lựa chọn đề tài: “Một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong việc xây dựng giáo án điện tử dạy trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo”.
II. CƠ SỞ LÝ LUẬN:
Ngày nay, CNTT được ứng dụng trong mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội. Ứng dụng CNTT là một nhiệm vụ ưu tiên trong chiến lược phát triển KT- XH, là phương tiện chủ lực để đi tắt đón đầu, rút ngắn khoảng cách phát triển so với các nước đi trước, tạo khả năng thực hiện thắng lợi sự nghiệp CNH - HĐH đất nước, đã và đang tạo đà cho những thay đổi cơ bản trong công tác giảng dạy ở tất cả các cấp học.
Việc ứng dụng CNTT trong nhà trường sẽ góp phần hiện đại hoá giáo dục và đào tạo, có ý nghĩa rất lớn trong việc đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức giảng dạy, học tập. Công nghệ thông tin phát triển mạnh kéo theo sự phát triển của hàng loạt các phần mềm giáo dục và có rất nhiều những phần mềm hữu ích cho người giáo viên mầm non như PowerPoint, Flash, Photoshop, Converter, Kispix, Kidsmat, E-learning Các phần mềm này rất tiện ích và trở thành một công cụ đắc lực hỗ trợ cho việc thiết kế giáo án điện tử và giảng dạy trên máy tính, máy chiếu, bảng tương tác cũng như trên các thiết bị hỗ trợ khác như Tivi, đầu Video. vừa tiết kiệm được thời gian cho người giáo viên mầm non, vừa tiết kiệm được chi phí cho nhà trường mà vẫn nâng cao được tính sinh động, hiệu quả của giờ dạy. Nếu trước đây giáo viên mầm non phải rất vất vả để có thể tìm kiếm những hình ảnh, biểu tượng, đồ dùng phục vụ bài giảng thì hiện nay với ứng dụng CNTT giáo viên có thể sử dụng internet để chủ động khai thác tài nguyên giáo dục phong phú, chủ động quay phim, chụp ảnh làm tư liệu cho bài giảng điện tử. Chỉ cần vài cái "click chuột" là hình ảnh những con vật ngộ nghĩnh, những bông hoa đủ màu sắc, những hàng chữ biết đi và những con số biết nhảy theo nhạc hiện ngay ra với hiệu ứng của những âm thanh sống động ngay lập tức thu hút được sự chú ý và kích thích hứng thú của trẻ. Đây có thể coi là một phương pháp ưu việt vừa phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, vừa thực hiện được nguyên lý giáo dục của Vưgotxki: “Dạy học lấy học sinh làm trung tâm” một cách dễ dàng.
Ứng dụng CNTT trong chăm sóc, giáo dục trẻ Mầm non là một vấn đề có ý nghĩa lớn trong quá trình công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nư¬ớc. Có thể thấy ứng dụng của CNTT trong Giáo dục mầm non đã tạo ra một biến đổi về chất trong hiệu quả giảng dạy của ngành Giáo dục mầm non, tạo ra một môi trường giáo dục mang tính tương tác cao giữa giáo viên và học sinh. Giúp các cô giáo nâng cao chất lượng dạy học; trang bị cho học sinh kiến thức ban đầu về CNTT, học sinh sử dụng máy tính như một công cụ học tập nhằm nâng cao chất lượng học tập; góp phần rèn luyện một số phẩm chất cần thiết của người lao động trong thời kì CNH - HĐH.
Từ những lý luận trên tôi đưa ra một số biên pháp ứng dụng CNTT trong việc xây dựng giáo án điện tử dạy trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo.
nh động bằng Plash, Photoshop,… Mới nghe thì có vẻ mới mẻ và phức tạp nhưng thực sự muốn ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy thì đơn giản là phải biết sử dụng máy vi tính. Nếu không có khái niệm gì về tin học thì không biết bật máy tính lên và chọn cho mình một chương trình làm việc và biết những thao tác đơn giản với máy tính, dù ít hay nhiều thì cũng phải sử dụng được máy tính theo ý riêng mình. Để giáo viên có kiến thức cơ bản về tin học. Nhà trường đã tạo điều kiện để GV có thời gian tham gia các khoá tập huấn do sở, phòng GD & ĐT tổ chức. (Tập huấn giáo án điện tử). Ngoài ra nhà trường cần bồi dưỡng kiến thức tin học cho giáo viên vào các buổi sinh hoạt chuyên môn hàng tháng. Mời GV tin học hướng dẫn GV sử dụng chương trình Powerpoint, Photoshop để GV có thể tự soạn bài giảng trình chiếu trên Powerpoint, tự sáng tạo các trò chơi trên máy vi tính. Lấy bài giảng tin học từ mạng về truyền đạt lại cho GV. Internet đã là một thư viện khổng lồ, là nơi lưu chứa tri thức của toàn nhân loại với hàng tỷ tư liệu và các bài viết của mọi lĩnh vực, đặc biệt các thông tin trên đó luôn được cập nhật từng ngày, từng giờ. Như vậy một vấn đề quan trọng đối với giáo viên trong việc ứng dụng CNTT trong dạy học là phải biết khai thác nguồn tài nguyên phong phú trên Internet. Tôi hướng dẫn giáo viên sử dụng các công cụ tìm kiếm trên Internet như: Google hay Yahoo, hoặc các truy cập các nguồn tài nguyên phục vụ cho Giáo dục và Đào tạo như: Thư viện tư liệu giáo dục tại (cung cấp các tư liệu giúp giáo viên sử dụng vào bài giảng) và Thư viện bài giảng điện tử tại (cung cấp các bài giảng tham khảo có chất lượng để giáo viên học tập và chia sẻ kinh nghiệm trong giảng dạy). Thư viện tư liệu giáo dục và Thư viện bài giảng điện tử là các hệ thống mở, không những giúp giáo viên có thể download các tư liệu dạy học và các bài giảng mẫu mà còn cho phép giáo viên có thể đưa các tư liệu và bài giảng của mình lên để chia sẻ với mọi người. Việc sử dụng các hệ thống mở như trên hiện nay đang là xu hướng tất yếu của ngành CNTT, với những ưu điểm vượt trội là: Hoàn toàn miễn phí. Có hệ thống dữ liệu khổng lồ vì là do cộng đồng cùng xây dựng. Luôn được cập nhật thường xuyên, từng ngày, từng giờ. Nhiều tư liệu cũng như bài giảng có chất lượng cao vì được chọn lọc và tổng hợp từ nhiều nguồn khác nhau. Ngoài ra công ty Bạch Kim cũng luôn có một đội ngũ kỹ thuật thường xuyên xây dựng các tư liệu mới và bài giảng mới theo yêu cầu của giáo viên các nơi để đưa lên thư viện. Thư viện cũng là kênh kết nối các giáo viên trên cả nước, giúp mọi người học hỏi và chia sẻ với nhau nhiều vấn đề trong công việc của mình. Hướng dẫn giáo viên sử dụng các phần mềm, tiện ích phục vụ cho công tác giảng dạy học tập và quản lý giáo dục. Học sử dụng máy vi tính thực chất là học cách sử dụng các phần mềm vi tính. Có thể phân ra 2 loại là các phần mềm phổ thông (như soạn thảo văn bản, xử lý ảnh, bảng tính, gõ tiếng Việt, các phần mềm gửi thư điện tử...) và các phần mềm chuyên dụng, cụ thể đối với giáo viên đó là những phần mềm tạo bài giảng như Powerpoint, Violet,… * Các phần mềm phổ thông: Các phần mềm phổ thông là bắt buộc phải sử dụng thành thạo đối với tất cả mọi người, từ cấp quản lý đến giáo viên trong nhà trường. Trong đó một số phần mềm quan trọng có thể kể ra (chủ yếu nằm trong bộ phần mềm văn phòng Microsoft Office) Microsoft Word: Phần mềm soạn thảo văn bản, dùng để soạn công văn, báo cáo, kế hoạch và tất cả các giấy tờ tài liệu khác. Giáo viên có thể dùng để soạn giáo án vừa có thể in ra để sử dụng, lưu trữ trên máy tính hoặc chia sẻ trên mạng Internet. Microsoft Excel: Phần mềm tạo bảng tính để xây dựng các kế hoạch, các chi phí tài chính, hoặc lưu trữ và thông kê số liệu học sinh. Excel mạnh ở điểm là có thể đưa vào những phương pháp tính toán, thống kê tùy ý một cách rất dễ dàng. Adobe Photoshop: Là phần mềm xử lý ảnh thông dụng nhất, với rất nhiều tính năng từ nghiệp dư đến chuyên nghiệp đều có thể sử dụng được. Với những chức năng cơ bản thì giáo viên và cán bộ quản lý cũng nên sử dụng được, vì nó hiện nay dù làm bài giảng hay báo cáo, kế hoạch cũng ít nhiều sử dụng các tư liệu ảnh (ảnh chụp hoặc hình vẽ). * Các phần mềm phục vụ cho giáo dục: Đối với giáo viên tôi khuyến khích học và sử dụng các phần mềm sau vì sẽ rất có ích trong việc xây dựng các bài giảng hỗ trợ cho việc giảng dạy. Microsoft PowerPoint: Phần mềm cho phép soạn các bài trình chiếu hấp dẫn. PowerPoint có thể sử dụng được các tư liệu ảnh phim, cho phép tạo được các hiệu ứng chuyển động khá hấp dẫn và chọn các mẫu giao diện đẹp. Hiện nay, phần lớn các bài giảng của giáo viên ở Việt Nam đều sử dụng phần mềm Powerpoint, tuy nhiên, xu hướng đang chuyển dần sang các phần mềm khác hiện đại hơn, dễ dùng hơn và không gặp phải vấn đề bản quyền. Phần mềm e-Learning: Dùng cho giáo viên có thể tự thiết kế và xây dựng được những bài giảng điện tử sinh động, hấp dẫn, để trợ giúp cho các giờ dạy học trên lớp, hoặc để đưa lên mạng Internet. Tương tự như Powerpoint nhưng e-Learning có nhiều điểm mạnh hơn, dễ dùng, có những khả năng chuyên dụng cho bài giảng như tạo các loại bài tập, các câu hỏi trắc nghiệm, chức năng thiết kế chuyên cho mỗi môn học, và đặc biệt là khả năng gắn kết được với các phần mềm công cụ khác. Ngoài ra còn một số phần mềm khác như: Window Movie Maker (vào Start/ Program/Window Movie Maker) giúp giáo viên cắt đoạn nhạc, đoạn video theo ý muốn. Bài giảng sau khi được thiết kế sẽ được trình chiếu lên màn hình tivi thông qua cổng kết nối. Điều đó dù muốn hay không mỗi GV buộc phải biết cách sử dụng nó. Đây là một trong những yêu cầu bắt buộc đối với GV chỉ cần một vài thao tác lắp cổng kết nối từ tivi với Laptop (máy tính xách tay), lúc này GV chắc hẳn có một bài giảng chất lượng, các cháu sẽ có một tiết học thoải mái và sôi động. 3. Chọn bài giảng thích hợp: Khi soạn giáo án điện tử giáo viên nên cân nhắc việc đưa công nghê thông tin vào bài giảng vì không phải bài nào cũng áp dụng được mà cần lựa chọn 1 cách hợp lý dựa vào nội dung mục đích yêu cầu cách tích hợp trong bài dạy. Ví dụ: Xây dựng giáo án điện tử áp dụng vào các loại tiết như: Văn học, làm quen chữ viết, toán, tạo hình, trò chơi âm nhạc. Muốn làm được như vậy thì giáo viên phải nắm vững phương pháp của từng bộ môn, từng loại tiết theo từng độ tuổi. Tuy nhiên theo tôi, có ba điểm cơ bản để quyết định nên soạn bài bằng giáo án điện tử hay không: - Mong muốn của giáo viên tổ chức hoạt động học tập tích cực bằng cách liên kết hình ảnh với lời nói một cách tự nhiên, bằng cách vận dụng hình ảnh và ngôn từ cô đọng trên các slide Power Point để khơi gợi kích thích sự liên tưởng và tưởng tượng của trẻ. - Nội dung chủ yếu của bài dạy đòi hỏi phải mở rộng và chứa đựng một số ý tưởng có thể khai thác thành các tình huống có vấn đề dựa trên nhận thức của trẻ và phù hợp với từng độ tuổi. - Nguồn tư liệu hình ảnh phong phú liên quan đến nội dung bài dạy sẵn có (có thể truy cập từ Internet hay các nguồn tài nguyên khác như băng đĩa ghi âm, ghi hình, phim ảnh… và điều quan trọng hơn là ý tưởng sẵn có trong kinh nghiệm của người soạn GA). 4. Cách sử dụng phần mềm để thiết kế bài giảng: Đây là một hoạt động đòi hỏi nhiều kỹ thuật sử dụng máy tính, đặc biệt là phần mềm Power Point. Sau đây tôi xin nêu một số cách để có thể soạn thảo một giáo án điện tử nhanh và hiệu quả: - Soạn một Slide nội dung thật hoàn chỉnh về mọi mặt: các Textbox, các Animation tùy ý (hiệu ứng), các Font chữ và cỡ chữ, màu nền, màu…Sau đó copy toàn bộ Slide này cho các trang sau, chỉ cần thay đổi phần Text nội dung, tất cả các tùy ý chọn sẽ được giữ nguyên, không cần chọn lại. - Cài đặt các đường dẫn đặc biệt cho các câu hỏi để có thể linh hoạt khi đặt câu hỏi hoặc trình bày minh hoạ cho bài giảng. Lúc cần, chúng ta có thể tự quyết định trình bày hay không trình bày, đặt câu hỏi hay không đặt câu hỏi, tùy từng lứa tuổi. - Đặt các hình ảnh, âm thanh trên các chương trình song song, không cần cắt chèn vào bài giảng, khi mở bài giảng ta có thể mở đồng thời các chương trình này. Thao tác chèn thường mất nhiều thời gian và gây nhiều biến động cho bài giảng khi chép đi chép lại. - Lưu file giáo án dưới dạng Slide Show để tránh mất thời gian khi phải mở từ đầu và chọn Slide Show cho từng bài giảng. - Một điều cần lưu ý nữa trong khi viết giáo án điện tử đó là nên hết sức thận trọng trong việc chọn lựa Font chữ, màu chữ, cỡ chữ, màu nền của Slide và các hiệu ứng. Chẳng hạn như sử dụng những Font chữ nghệ thuật với quá nhiều nét cong, Slide với nền màu vàng mà màu chữ là xanh lá cây, sử dụng nhiều hiệu ứng trong đó các hình ảnh hay chữ viết nhảy múa với nhiều kiểu bắt mắt, v.v... Vậy khi thiết kế các giáo án điện tử, tôi sử dụng phần mềm Micorosoft Office Powerpoint để thiết kế các slide theo trình tự tiết học và có chú thích minh họa ở dưới mỗi hình ảnh. Sau khi đã thiết kế xong các slide, tôi đặt các hiệu ứng làm xuất hiên hay mất đi các hình ảnh (Phụ thuộc vào từng bài) bằng cách bấm chuột hay đặt chế độ tự động. Nhưng trong quá trình dạy trẻ tôi đặt chế độ kích chuột các slide khi chiếu giúp cho tôi hoàn toàn chủ động trong tiết dạy, dễ dàng xử lý các tình huống phát sinh ngoài ý muốn. * Ứng dụng phầm mềm vào dạy thơ truyện: Bước 1: Để thiết kế các giáo án điện tử. Trước tiên GV cần chụp ảnh từ truyện tranh, hình ảnh thật,... Sau đó sử dụng phầm mềm Photoshop để xử lý những ảnh để chuyển từ ảnh tĩnh sang ảnh động cho phù hợp với nội dung từng câu chuyện, bài thơ. Bước 2: Ứng dụng phần mềm Photoshop cho phép chúng ta cắt các chi tiết nhân vật trong câu chuyện, thơ sau đó ghép lại với nhau và sử dụng phầm mềm Micorosoft Office Powerpoint để đặt các hiệu ứng, với cách làm đó ta sẽ được các hình ảnh cử động của các nhân vật theo ý muốn. Sau đó thiết kế các slide cho toàn bộ câu chuyện, bài thơ bằng cách đặt các hình ảnh đã được xử lý qua phầm mềm Photoshop vào các slide theo trình tự câu chuyện, bài thơ và đặt các hiệu ứng xuất
File đính kèm:
- skkn mam non la 5 tuoi.doc